ما ایرانیان نوروز را با آغاز بهار جشن می گیریم و این عید باستانی را جشن می گیریم. در کتاب های تاریخی و دایره المعارف ها اطلاعات زیادی درباره تاریخ نوروز و قدمت آن وجود دارد که همگی نشان از عظمت فرهنگی این کشور دارد.
در اینجا ضمن تبریک سال نو به خوانندگان عزیز، اشاره ای کوتاه به نقش نوروز در تغییر، تحول و نوآوری دارم.
همگامی با سنت ها و فرآیندهای جاری در زندگی و طبیعت، زمینه را برای آگاهی از مکانیسم حیات و حفظ آن فراهم می کند. این مکانیسم یا به عبارتی اکوسیستم سیستماتیک زندگی انسان عناصر و عوامل مؤثر بر روند زندگی را نشان می دهد.
اگر این عناصر در مسیر وجودی خود جریان داشته باشند و موانع مسیر آنها را منحرف نکنند و یا به آنها آسیب نرسانند، زندگی به طور طبیعی جریان می یابد و نوآوری و پیشرفت بیشتری امکان پذیر خواهد بود. امروزه اگر بگوییم بقای انسان در گرو آگاهی از بوم شناسی طبیعت و حیات است، بسیار روشن است و چنین دیدگاهی مورد توجه قرار می گیرد. برای حفظ طبیعت و دوری از خطراتی که آن را تهدید می کند گام بردارید.
بسیاری از مردم بدون توجه به مکانیسم زندگی زندگی خود را می گذرانند. حتی در صورت مواجهه با مشکلات مختلف و تکرار مشکلات عرصه را بر آنها تنگ کرده است، سعی نمی کنند آنچه را که باعث ایجاد مشکلات شده و فرصت رشد، پیشرفت و شادی را از بین برده است شناسایی کنند. اینها همه به اکولوژی زندگی مرتبط است. در ادبیات ما این آگاهی و آگاهی از سازوکار زندگی و آگاهی از آنها را «تسبیح» نامیده اند. به قول آقای سعدی:
«صبح یک دوش مرغ ناله می کند
باشد که عقل و صبر و استقامت و هوش داشته باشم
یک دوست صمیمانه پیدا کنید
مگر اینکه از من خبر داشته باشد
گفت باورت نمی کنم
پرنده به آرامی مست گریه می کند
گفتم این شرط انسانیت نیست
میکای مرغ و من رفتم »
نوروز، جشن سال نو ایرانیان، به زیبایی زمینه این روند زندگی و نیاز به این دگرگونی را فراهم می کند. نوروز دعوتی است برای گردهمایی، آشکارسازی و نوآوری در روند زندگی. این دعوت شامل سخت افزار به عنوان وسیله ای برای امرار معاش و همچنین تفکر، اخلاق و رفتار می شود.
اساس عید نوروز آغاز بهار و شکوفایی طبیعت است. چنین آغازی انسان را که غالباً از حرکات شبانه روزی کاملاً بی خبر است دعوت می کند تا به طبیعت توجه کند و با شکوفایی آن هماهنگ شود. آگاه بودن از آنچه در جریان است و دعوت و آگاهی از آنچه برای تغییر و نوآوری ممکن است.
چرخش زمین را دوباره به پایان برسانید و دور جدیدی را آغاز کنید، مدام با آنچه بوده است خداحافظی کنید و به آنچه ممکن است بیاید سلام کنید… خداحافظ با حفظ اصول و نوآوری آن و در عین حال توجه به کلیت عناصر دخیل در زندگی.
یکی از راه های رسیدن به این آگاهی و شکوفایی فکری توجه، علامت سوال و کنجکاوی است. بسیاری از اختراعات نتیجه آگاهی از موجودات و آنچه در اطراف وبر وجود دارد است. آگاهی از قوانین جاری طبیعت و زندگی و همچنین ذهنی باز نسبت به ادراکات جدید و غبارروبی از آنچه در طول زمان نادیده گرفته شده یا حتی آسیب دیده است، ضروری است.
فردی که سوال می کند اصول ثابتی دارد و در عین حال مهم است که ذهن آزاد داشته باشد. به آنچه می داند قانع نباشد و همیشه برای آنچه دارد و می تواند تغییر دهد بیندیشد و آماده باشد. هم قلب تپنده دارد و هم فکری که می تواند تغییری در رویکرد و خواسته اش ایجاد کند.
نوروز دعوتی است برای غبارروبی، آشکارسازی و نوآوری در روند زندگی. این دعوتنامه هم شامل سخت افزار و سبک زندگی و هم تفکر، اخلاق و رفتار می شود. با جشن و دعای دسته جمعی، آنچه در طبیعت می گذرد را به ما یادآوری می کند و همچنین امکان همنشینی و همراهی با آن را برای شروعی جدید نشان می دهد.
ما در نوروز خواهان تغییر در حالات و موجودیت خود هستیم و این در صورتی امکان پذیر است که از وضعیت کنونی خود آگاه باشیم و ببینیم که چگونه تغییر می تواند اتفاق بیفتد. نوعی هم افزایی بین آنچه در بهار و طبیعت می بینیم و می بینیم که طبیعت جان می گیرد و آنچه در طول زندگی با آن شاهد هستیم، از افکار گرفته تا اخلاق و رفتار.
به این ترتیب شبکه ای از وضعیت موجود و تلاش برای تغییر و تحول جریان می یابد. ادراکات و شیوه های جدید حول چنین پاشنه ای می چرخد. انسان در مراسم و نیایش های نوروزی شرکت می کند و روند ملموس تغییر طبیعت را تجربه می کند و چنین تجربه ای می تواند تأثیری بیشتر از کلام داشته باشد.