از اوایل دهه هشتاد ، نقشه برداری میدانی و اندازه گیری فرونشست خاک توسط سازمان نقشه برداری کشور و محققان در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی مختلف انجام شده و خوشبختانه علاوه بر انتشار نتایج در مجلات معتبر علمی ، به یک رسانه نیز تبدیل شده است. میزان فرونشست در حومه شهر تهران تا حداکثر 40 سانتی متر در سال گزارش شده است.
آخرین اندازه گیری های انجام شده از نیمه دوم سال 1998 تا بهار 1400 نشان می دهد که حداکثر حجم غوطه وری در منطقه ورامین و در منطقه شهریار در جنوب شرقی و جنوب غربی تهران به ترتیب به حداکثر 40 سانتی متر در سال می رسد! به دلیل استقرار گسترده جوامع انسانی عمدتاً مهاجر و بهره برداری گسترده از منابع آب زیرزمینی ، این پدیده شهر تهران را به ویژه در جنوب غربی ، غرب و جنوب تهران تحت تأثیر قرار داده است ، از این رو مشکل جمعیت در حال رشد 13.5 میلیون نفری است. متولدین استان تهران ، همین جمعیت و زیرساخت ها استان تهران را تهدید می کنند!
آخرین مطالعه و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای در 18 ماه بین ژانویه 1998 و ژوئن 1400 نشان می دهد که ، اولاً در 18 ماه گذشته ، غوطه وری در منطقه ورامین حتی از جنوب شهریار بالاتر بوده است ، و دوم ، حداکثر غوطه وری برای قسمتهایی از این محدوده می تواند تا 25 سانتی متر در سال باشد.
این مسئله در برنامه های استراتژیک توسعه و توسعه شهری استان تهران بسیار حساس و قابل توجه است ، به همین دلیل استخراج بیش از حد آب زیرزمینی باعث غوطه وری با حداکثر میزان 25 سانتی متر در سال در برخی مناطق استان تهران شده است و این مسئله همچنان ادامه دارد. رویدادهایی که در دوران برداشت و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای با تغییر شکل و آسیب به زیرساخت ها مانند جاده ها ، پالایشگاه ها ، خطوط لوله آب ، نفت و گاز و گاز ، خطوط راه آهن و مترو ، خطوط انتقال نیرو و باند فرودگاه ها با غوطه وری بیشتر بوجود می آیند و ادامه می یابند منطقه همراه است.
تیم تحقیقاتی ما در حال بررسی ارتباط بین لرزه خیزی ، به ویژه شناسایی زمین لرزه های خرد ، در جهت گسل های فعال در منطقه غوطه ور در استان تهران است. نتایج اولیه ما نشان می دهد که خاک با این حداکثر میزان در استان تهران نیز می تواند در تحریک گسل های فعال در استان تهران مثر باشد. در این زمینه خاص ، اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی اندازه گیری و میزان تغییرات پس از انتشار نتایج در مجلات علمی نیز منتشر و منتشر خواهد شد.
* استاد مهندسی لرزه نگاری ، انستیتوی تحقیقات بین المللی زلزله و عضو وابسته آکادمی علوم
* منتشر شده در روزنامه اعتماد