آیا قالیباف از حریم خصوصی برخودار است؟

در روزهای اخیر عده ای از اطرافیان رئیس مجلس با تکیه بر حفظ حریم خصوصی سعی کردند انتشار عکس و اطلاعات این سفر را غیراخلاقی توصیف کنند. آنها همچنین خواستار رسیدگی به عاملان این سفر شدند. آیا افشای اطلاعات سفر یا خرید مسئولان یا خانواده های آنها نقض حریم خصوصی و غیراخلاقی است؟

حریم خصوصی و مرزهای آن از بحث برانگیزترین مفاهیم در دنیای مدرن است. با گسترش رسانه ها در قرن های اخیر و دسترسی بیشتر به اطلاعات، حریم خصوصی به موضوعی مهم در مسائل حقوقی در جوامع مختلف تبدیل شده است. در حالی که قوانین ایران تعریف روشنی از حریم خصوصی ارائه نمی کند، کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر قوانین روشن و نسبتاً سخت گیرانه ای را برای محافظت از حریم خصوصی شهروندان در برابر رسانه ها و دولت وضع کرده اند. اما در نظام‌های حقوقی جوامع توسعه‌یافته، هرچه حریم خصوصی شهروندان عادی بیشتر درگیر ریاضت باشد، حریم خصوصی کارمندان و افراد مشهور محدودتر می‌شود و رسانه‌ها به دلیل سلامتی آزادی بیشتری برای ورود به امور خصوصی خود دارند. این امر مستلزم آن است که حریم خصوصی مسئولان بسیار محدودتر از مردم عادی باشد، بنابراین می توان گفت که در حوزه اطلاعاتی برای آنها حریم خصوصی بسیار محدودی وجود دارد زیرا منافع عمومی ایجاب می کند که مردم اطلاعات لازم را داشته باشند. درباره شخصیت ها سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را بشناسند.

حقوقدانان دلایل مختلفی را برای محدود بودن حریم خصوصی کارمندان و افراد مشهور ذکر کرده اند که برخی از آنها به نظریه «حذف» و نظریه «نفاق» اشاره کرده اند. بر اساس تئوری اهمال کاری، مقامات یا افراد مشهور با اقدام در ملاء عام یا مسئولیت عمومی از حریم خصوصی خود یا حداقل بخشی از حریم خصوصی خود دست می کشند. برخی از محققان، انتصاب افراد را به عنوان مسئولیت انتصاب یا انتخاب یا به خطر انداختن حریم خصوصی افراد مشهور به خاطر شهرت، نوعی تجارت رسانه ای نامیده اند. به عبارت دیگر، در ازای کسب مقام یا شهرت بخشی از حریم خصوصی خود را رها می کنند، بنابراین به طور سنتی نمی توانند انتظار رعایت حریم خصوصی خود را نداشته باشند.
در عین حال، مردم حق دارند اطلاعات بیشتری در مورد سیاستمدارانی که بر سرنوشت خود حاکم بوده اند نسبت به شهروندان عادی دریافت کنند تا مطمئن شوند که آنها صلاحیت اداره کشور یا قانون گذاری را دارند.

به عبارت دیگر مسئولان اداره کشور باید پیه حریم محدود خود را به دوش بکشند و در صورتی که استطاعت حضور در اتاق شیشه ای را ندارند از ورود به میدان حکومت خودداری کنند.
نظریه نفاق نیز بر این استدلال استوار است که مردم حق دارند درباره افرادی که تظاهر به خوبی می کنند، اما واقعاً افراد شریفی نیستند، بدانند. بر اساس این نظریه، افراد مشهوری که در اعمال خود به جامعه دروغ می گویند و یا حقایق خود را به شیوه ای فریبنده صحبت یا پنهان می کنند، پس از آشکار شدن حقیقت، حق اعتراض و شکایت ندارند.

خلاصه اینکه در نظام حقوقی کشورهای پیشرفته قوانین سختگیرانه و محدودکننده ای برای مداخله در زندگی شهروندان و جاسوسی از وضعیت آنها وجود دارد و متخلفان به جای جلوگیری از فساد و برکناری مفسدین یا ریاکاری، در دادگاه با صدمات عمده مواجه می شوند. روشن کردن تاریکی مقامات نه تنها ممنوع یا غیراخلاقی است، بلکه با تصویب قوانینی که انگار سوت می‌زند (از افشاگران محافظت می‌کند و به آنها پاداش می‌دهد)، از ریاکاری و فساد به میزان قابل توجهی کاسته شده است، اما در اینجا برعکس است! برخی دستگاه ها و رسانه های خاص از زندگی مردم عادی جاسوسی می کنند و آنها را افشا می کنند و در مواقع لزوم افشاگری می کنند و حیثیت آنها را از بین می برند، اما دانستن نحوه زندگی و مسافرت مسئولان و خانواده هایشان امری غیراخلاقی است!