راهنمای کامل خرید نهال فندق و نکات مهم برای پرورش در باغ

انتخاب نهال فندق مرغوب نخستین و حیاتی ترین گام در راه اندازی یک باغ فندق اقتصادی و پربازده است. این انتخاب نه تنها بر عملکرد آتی باغ تاثیر مستقیم دارد بلکه هزینه های بلندمدت نگهداری و بهره وری را نیز تعیین می کند. در این راهنما به بررسی اصول فنی و علمی انتخاب نهال فندق و نکات کلیدی پرورش آن در باغ پرداخته می شود.

تعریف و عملکرد فنی نهال فندق

نهال فندق گیاه جوانی است که از طریق روش های تکثیر جنسی (بذر) یا غیرجنسی (قلمه پاجوش پیوند) تولید می شود و به عنوان واحد رویشی پایه برای احداث باغ فندق عمل می کند. عملکرد فنی اصلی نهال فندق تبدیل انرژی خورشیدی آب و مواد مغذی خاک به محصول فندق است. این فرآیند پیچیده شامل مراحل متعددی از جمله فتوسنتز جذب و انتقال مواد گلدهی گرده افشانی تشکیل میوه و رسیدگی آن است.

اجزای اصلی نهال فندق و اصول کارکرد آن ها :

یک نهال فندق سالم و مرغوب از اجزای مختلفی تشکیل شده که هر کدام نقش حیاتی در بقا رشد و باردهی گیاه ایفا می کنند. شناخت این اجزا و عملکرد آن ها به انتخاب آگاهانه تر نهال و مدیریت صحیح باغ کمک می کند :

1. ریشه :
• عملکرد : ریشه سیستم حیاتی جذب آب و مواد مغذی از خاک است. ریشه های اصلی ساختار نگهدارنده گیاه را در خاک فراهم می کنند و ریشه های فرعی و مویرگ ها سطح تماس وسیعی برای جذب حداکثری آب و مواد معدنی ایجاد می کنند. ریشه ها همچنین محل ذخیره کربوهیدرات های تولید شده توسط گیاه هستند که در فصول غیرفعال و مراحل اولیه رشد انرژی لازم را تامین می کنند.
• اصول علمی و مهندسی : عملکرد ریشه بر اساس اصول انتقال جرم و حرارت در محیط متخلخل خاک استوار است. ریشه ها با ایجاد گرادیان پتانسیل آب بین خاک و سلول های ریشه آب را از خاک جذب می کنند. این فرآیند به پدیده های اسمز و تعرق وابسته است. جذب مواد مغذی نیز از طریق مکانیسم های انتقال فعال و غیرفعال صورت می گیرد که در آن ها غلظت یون های مواد مغذی در سلول های ریشه از غلظت آن ها در خاک بالاتر است. ساختار ریشه با توجه به نوع خاک و شرایط محیطی بهینه سازی شده است تا کارایی جذب را حداکثر کند. در مهندسی کشاورزی درک ساختار و عملکرد ریشه در طراحی سیستم های آبیاری قطره ای و کوددهی بهینه نقش اساسی دارد.
2. ساقه (تنه و شاخه ها) :
• عملکرد : ساقه اسکلت اصلی گیاه را تشکیل می دهد و وظیفه حمایت از شاخه ها برگ ها و میوه ها را بر عهده دارد. ساقه همچنین مسیر انتقال آب مواد مغذی و مواد فتوسنتزی بین ریشه و اندام های هوایی گیاه است. شاخه ها سطحی برای استقرار برگ ها و گل ها فراهم می کنند و نقش مهمی در توسعه تاج درخت و افزایش سطح فتوسنتز دارند.
• اصول علمی و مهندسی : استحکام مکانیکی ساقه بر اساس اصول مقاومت مصالح و مهندسی سازه قابل تحلیل است. ساختار چوبی ساقه از سلول های لیگنینی شده تشکیل شده که مقاومت بالایی در برابر نیروهای کششی فشاری و خمشی دارند. سیستم آوندی ساقه (آوند چوبی و آبکش) بر اساس اصول مکانیک سیالات و انتقال حرارت عمل می کند. آوند چوبی آب و مواد معدنی را از ریشه به اندام های هوایی منتقل می کند و آوند آبکش مواد فتوسنتزی را از برگ ها به سایر قسمت های گیاه هدایت می کند. در هرس درختان فندق اصول مهندسی کشاورزی برای حفظ تعادل بین رشد رویشی و زایشی و افزایش بهره وری باغ مد نظر قرار می گیرد.
3. برگ :
• عملکرد : برگ کارخانه تولید غذای گیاه از طریق فتوسنتز است. برگ ها با جذب نور خورشید دی اکسید کربن از هوا و آب از ریشه قندها (کربوهیدرات ها) را تولید می کنند که منبع اصلی انرژی و ماده اولیه برای رشد و تولید میوه فندق هستند. برگ ها همچنین در تنظیم تعرق گیاه و تبادل گازها نقش دارند.
• اصول علمی و مهندسی : فتوسنتز یک فرآیند پیچیده بیوشیمیایی و فیزیکی است که بر اساس اصول ترمودینامیک و انتقال انرژی عمل می کند. کلروفیل موجود در برگ ها نور خورشید را جذب کرده و انرژی آن را برای تبدیل دی اکسید کربن و آب به قندها به کار می برد. ساختار برگ با داشتن روزنه ها (استوماتا) در سطح زیرین امکان تبادل گازها و تنظیم تعرق را فراهم می کند. تراکم روزنه ها و ساختار داخلی برگ (مزوفیل) با توجه به شرایط محیطی (نور دما رطوبت) بهینه سازی شده است تا کارایی فتوسنتز را حداکثر و اتلاف آب را حداقل کند. در مدیریت باغ فندق توجه به شاخص سطح برگ (LAI) و بهینه سازی سایه اندازی برای افزایش کارایی فتوسنتز اهمیت دارد.
4. جوانه :
• عملکرد : جوانه ها محل استقرار مریستم های انتهایی و جانبی هستند که مسئول رشد رویشی و زایشی گیاه می باشند. جوانه های رویشی منجر به تولید شاخه ها و برگ های جدید می شوند و جوانه های زایشی به گل و سپس به میوه تبدیل می شوند. نوع کیفیت و تعداد جوانه ها در نهال نشان دهنده پتانسیل رشد و باردهی آن در آینده است.
• اصول علمی و مهندسی : تمایز جوانه ها به رویشی یا زایشی تحت تاثیر عوامل هورمونی و محیطی قرار دارد. نسبت هورمون های اکسین و سیتوکینین در گیاه نقش تعیین کننده ای در این تمایز دارد. عوامل محیطی مانند دما نور و طول روز نیز بر تشکیل و توسعه جوانه ها تاثیرگذارند. در تولید نهال فندق استفاده از هورمون های گیاهی و کنترل شرایط محیطی برای افزایش تعداد و کیفیت جوانه های زایشی مورد توجه قرار می گیرد.
5. محل پیوند (در نهال های پیوندی) :
• عملکرد : در نهال های پیوندی محل پیوند اتصال بین پایه و پیوندک است. پایه سیستم ریشه ای را فراهم می کند و پیوندک ویژگی های مطلوب باردهی و کیفیت میوه را به ارث می برد. محل پیوند باید جوش خوردگی کامل و قوی داشته باشد تا انتقال آب و مواد مغذی بین پایه و پیوندک به خوبی انجام شود و گیاه در برابر تنش های محیطی مقاوم باشد.
• اصول علمی و مهندسی : موفقیت پیوند به سازگاری ژنتیکی بین پایه و پیوندک و مهارت پیوندزن بستگی دارد. جوش خوردگی بافتی در محل پیوند یک فرآیند بیولوژیکی پیچیده است که شامل تشکیل بافت کالوس و تمایز مجدد سلول ها به آوند چوبی و آبکش می شود. در تولید نهال های پیوندی فندق انتخاب پایه های مقاوم به آفات و بیماری ها و پیوندک های با کیفیت باردهی بالا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. استانداردهای بین المللی برای کیفیت پیوند و سلامت نهال وجود دارد که در بخش های بعدی به آن ها اشاره خواهد شد.

کاربردهای صنعتی و مثال هایی از صنایع مختلف فندق

فندق فراتر از یک آجیل خوشمزه یک محصول کشاورزی با کاربردهای صنعتی گسترده است که صنایع مختلفی را تغذیه می کند :

1. صنایع غذایی :
• آجیل و تنقلات : فندق به صورت خام بو داده شور شده یا طعم دار شده به عنوان آجیل و تنقلات پرطرفدار مصرف می شود.
• شکلات و شیرینی پزی : فندق جزء اصلی بسیاری از شکلات ها کرم های شکلاتی بیسکویت ها کیک ها و سایر محصولات شیرینی پزی است. Nutella یک نمونه صنعتی شناخته شده از کرم فندق شکلاتی است که در سطح جهانی مصرف می شود.
• روغن فندق : روغن فندق یک روغن گیاهی با ارزش غذایی بالا و طعم مطبوع است که در پخت و پز سالادها و صنایع غذایی خاص (مانند روغن های طعم دار) کاربرد دارد.
• آرد فندق : آرد فندق جایگزین مناسبی برای آرد گندم در محصولات بدون گلوتن و رژیمی است و طعم و ارزش غذایی محصولات را بهبود می بخشد.
2. صنایع آرایشی و بهداشتی :
• روغن فندق : به دلیل خواص مرطوب کنندگی نرم کنندگی و آنتی اکسیدانی روغن فندق در تولید کرم های پوست لوسیون ها روغن های ماساژ شامپوها و سایر محصولات آرایشی و بهداشتی به کار می رود.
• پودر پوست فندق : پودر پوست فندق به عنوان یک لایه بردار طبیعی در اسکراب های پوست و محصولات پاک کننده صورت استفاده می شود.
3. صنایع دارویی :
• روغن فندق : به دلیل داشتن اسیدهای چرب غیراشباع ویتامین E و آنتی اکسیدان ها روغن فندق در تولید مکمل های غذایی و داروهای گیاهی با خواص آنتی اکسیدانی ضدالتهابی و تقویت کننده سیستم ایمنی کاربرد دارد.
• پوست و برگ فندق : عصاره پوست و برگ فندق در طب سنتی برای درمان برخی بیماری ها مانند واریس و مشکلات گوارشی استفاده می شود. تحقیقات جدید پتانسیل های دارویی بیشتری برای ترکیبات موجود در فندق را در حال بررسی هستند.
4. صنایع سوخت های زیستی :
• پوست فندق : پوست فندق یک ضایعات کشاورزی با ارزش حرارتی بالا است که می تواند به عنوان سوخت زیستی در تولید انرژی گرمایی و الکتریکی به کار رود. استفاده از پوست فندق به عنوان سوخت زیستی به کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی و مدیریت پسماند کشاورزی کمک می کند.

بررسی استانداردهای بین المللی و فناوری های پیشرفته مرتبط با نهال فندق و پرورش آن

صنعت فندق در سطح جهانی تحت تاثیر استانداردهای بین المللی و فناوری های پیشرفته قرار دارد که هدف آن ها بهبود کیفیت محصول افزایش بهره وری و پایداری تولید است :

1. استانداردهای بین المللی :
• استاندارد ISO ۲۲۰۰۰ (سیستم مدیریت ایمنی غذا) : این استاندارد الزامات سیستم مدیریت ایمنی غذا را برای کل زنجیره تامین غذا از جمله تولید اولیه (باغ فندق) تا فرآوری و بسته بندی تعیین می کند. رعایت این استاندارد تضمین کننده ایمنی و کیفیت بهداشتی محصول فندق است.
• استاندارد GlobalGAP (کشاورزی خوب جهانی) : این استاندارد مجموعه ای از اصول و معیارهای کشاورزی پایدار را در بر می گیرد که شامل مدیریت مزرعه حفاظت از محیط زیست ایمنی و بهداشت کارگران و ردیابی محصول است. دریافت گواهینامه GlobalGAP نشان دهنده تولید فندق بر اساس اصول کشاورزی پایدار و مسئولانه است و دسترسی به بازارهای بین المللی را تسهیل می کند.
• استانداردهای ارگانیک (مانند USDA Organic EU Organic) : این استانداردها الزامات تولید محصولات کشاورزی ارگانیک (بدون استفاده از کودها و سموم شیمیایی) را تعیین می کنند. تولید فندق ارگانیک به حفظ سلامت محیط زیست و تولید محصول سالم تر کمک می کند و تقاضا برای آن در بازارهای جهانی رو به افزایش است.
• استانداردهای گیاه پزشکی (IPPC – کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات) : این کنوانسیون چارچوبی برای همکاری بین المللی در زمینه پیشگیری و کنترل آفات و بیماری های گیاهی ارائه می دهد. رعایت استانداردهای گیاه پزشکی در تولید نهال فندق و مدیریت باغ به جلوگیری از انتشار آفات و بیماری ها و حفظ سلامت گیاهان کمک می کند.
2. فناوری های پیشرفته :
• تکثیر ریزازدیادی (کشت بافت) : این فناوری امکان تکثیر انبوه نهال های فندق با کیفیت ژنتیکی یکسان و عاری از بیماری را در شرایط آزمایشگاهی فراهم می کند. استفاده از کشت بافت سرعت تکثیر را افزایش داده و کیفیت نهال های تولیدی را بهبود می بخشد.
• کشاورزی دقیق (Precision Agriculture) : استفاده از حسگرها پهپادها سیستم های GPS و نرم افزارهای مدیریت داده امکان پایش دقیق شرایط باغ فندق (رطوبت خاک تغذیه گیاه آفات و بیماری ها) و اعمال مدیریت هدفمند را فراهم می کند. کشاورزی دقیق به بهینه سازی مصرف آب کود و سموم کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری کمک می کند.
• به نژادی و انتخاب ارقام مقاوم : تحقیقات به نژادی به منظور تولید ارقام جدید فندق با ویژگی های مطلوب تر مانند باردهی بالاتر کیفیت میوه بهتر مقاومت به آفات و بیماری ها و سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف در حال انجام است. استفاده از ارقام مقاوم نیاز به سمپاشی را کاهش داده و پایداری تولید را افزایش می دهد.
• سیستم های آبیاری هوشمند : استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای و میکروآبیاری همراه با حسگرهای رطوبت خاک و سیستم های کنترل هوشمند امکان آبیاری دقیق و بهینه باغ فندق را فراهم می کند. آبیاری هوشمند به صرفه جویی در مصرف آب بهبود کیفیت محصول و کاهش بیماری های قارچی کمک می کند.
• مدیریت تلفیقی آفات و بیماری ها (IPM) : این روش ترکیبی از روش های بیولوژیکی زراعی و شیمیایی را برای کنترل آفات و بیماری ها به کار می گیرد با هدف کاهش مصرف سموم شیمیایی و حفظ سلامت محیط زیست. IPM یک رویکرد پایدار و مسئولانه برای مدیریت آفات و بیماری ها در باغ فندق است.

چالش ها و محدودیت های فنی پرورش فندق

با وجود پتانسیل بالای کشت فندق پرورش این محصول با چالش ها و محدودیت های فنی متعددی روبرو است :

1. نیازهای اقلیمی خاص : فندق گیاهی معتدل است و برای رشد و باردهی مطلوب نیاز به زمستان های سرد و تابستان های معتدل دارد. مناطق گرمسیری و بسیار سرد برای کشت فندق مناسب نیستند. تغییرات اقلیمی و افزایش دما می تواند بر عملکرد باغ های فندق تاثیر منفی بگذارد.
2. دوره نونهالی طولانی : درختان فندق معمولاً ۳ تا ۵ سال پس از کاشت شروع به باردهی اقتصادی می کنند و به ۷ تا ۱۰ سال زمان نیاز دارند تا به حداکثر باردهی برسند. این دوره نونهالی طولانی سرمایه گذاری اولیه را افزایش داده و بازگشت سرمایه را به تاخیر می اندازد.
3. حساسیت به آفات و بیماری ها : فندق مستعد ابتلا به آفات و بیماری های مختلفی است که می توانند به محصول و سلامت درختان آسیب جدی وارد کنند. کرم مغز خوار فندق کنه فندق شانکر باکتریایی و پوسیدگی ریشه از جمله مهم ترین آفات و بیماری های فندق هستند. مدیریت آفات و بیماری ها نیازمند دانش فنی و استفاده از روش های مناسب کنترل است.
4. گرده افشانی متقاطع : فندق گیاهی دگرگشن است و برای تولید میوه نیاز به گرده افشانی متقاطع بین ارقام مختلف دارد. عدم وجود ارقام گرده دهنده مناسب و شرایط نامساعد آب و هوایی در زمان گلدهی می تواند منجر به کاهش میزان گرده افشانی و کاهش عملکرد شود.
5. نیاز به هرس و فرم دهی : درختان فندق نیاز به هرس و فرم دهی منظم دارند تا ساختار مناسب برای باردهی نفوذ نور و تهویه هوا ایجاد شود. هرس نامناسب می تواند منجر به کاهش عملکرد و افزایش بیماری ها شود. هرس فندق نیازمند دانش فنی و تجربه است.
6. برداشت و فرآوری : برداشت فندق معمولاً به صورت دستی انجام می شود که هزینه بر و زمان بر است. فرآوری فندق (خشک کردن پوست گیری درجه بندی و بسته بندی) نیز نیازمند تجهیزات و دانش فنی خاص است. مکانیزاسیون برداشت و فرآوری فندق می تواند هزینه ها را کاهش داده و کارایی را افزایش دهد.

نکات کلیدی برای بهینه سازی و بهبود عملکرد باغ فندق

برای دستیابی به یک باغ فندق پربار و اقتصادی رعایت نکات کلیدی زیر ضروری است :

1. انتخاب نهال مرغوب و رقم مناسب :
• انتخاب رقم سازگار با شرایط اقلیمی منطقه : ارقام مختلف فندق نیازهای اقلیمی متفاوتی دارند. انتخاب رقم مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه (دما بارندگی طول فصل رشد) بسیار مهم است.
• انتخاب نهال سالم و گواهی شده : نهال باید از مراکز معتبر و دارای گواهی سلامت و اصالت رقم تهیه شود. نهال سالم عاری از آفات و بیماری ها بوده و پتانسیل رشد و باردهی بالایی دارد.
• توجه به پایه و پیوندک (در نهال های پیوندی) : در صورت انتخاب نهال پیوندی به سازگاری پایه و پیوندک و کیفیت پیوند توجه شود.
• انتخاب ارقام گرده دهنده مناسب : برای اطمینان از گرده افشانی کافی حداقل ۲ تا ۳ رقم گرده دهنده مناسب در باغ کاشته شود. نسبت مناسب ارقام گرده دهنده به رقم اصلی معمولاً ۱ به ۸ یا ۱ به ۱۰ است.
2. آماده سازی مناسب زمین و کاشت صحیح :
• آزمایش خاک : قبل از کاشت نهال آزمایش خاک انجام شود تا از مناسب بودن خاک برای کشت فندق اطمینان حاصل شود و در صورت نیاز اصلاحات خاک (مانند افزودن مواد آلی تنظیم pH) انجام گیرد.
• زهکشی مناسب : فندق به خاک های با زهکشی خوب نیاز دارد. در صورت وجود خاک های سنگین و رسی زهکشی مناسب قبل از کاشت انجام شود.
• کاشت در زمان مناسب : بهترین زمان کاشت نهال فندق اواخر پاییز یا اوایل زمستان (قبل از یخ بندان) است.
• رعایت فاصله کاشت مناسب : فاصله کاشت مناسب بین نهال ها به رقم نوع پایه و سیستم تربیتی بستگی دارد. فاصله کاشت معمول برای فندق ۵ تا ۷ متر بین ردیف ها و ۴ تا ۶ متر روی ردیف ها است.
• کاشت گودال مناسب : گودال کاشت باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا ریشه های نهال به راحتی در آن جای بگیرند. قبل از کاشت ریشه های آسیب دیده یا خشک شده نهال هرس شوند.
3. مدیریت آبیاری و تغذیه :
• آبیاری منظم و کافی : فندق به آبیاری منظم و کافی به ویژه در فصول خشک و مراحل حساس رشد (گلدهی تشکیل میوه پر شدن مغز) نیاز دارد. آبیاری قطره ای روش آبیاری بهینه برای فندق است.
• کوددهی متعادل : کوددهی بر اساس نیازهای غذایی گیاه و آنالیز خاک انجام شود. استفاده از کودهای آلی و شیمیایی به صورت متعادل به بهبود رشد و باردهی درختان کمک می کند. کوددهی در فصل بهار و پاییز به ویژه با کودهای ازته فسفره و پتاسه توصیه می شود.
• آبیاری و کوددهی برگی : در صورت مشاهده علائم کمبود عناصر غذایی می توان از آبیاری و کوددهی برگی برای تامین سریع نیازهای گیاه استفاده کرد.
4. هرس و فرم دهی منظم :
• هرس فرم دهی در سال های اولیه : در سال های اولیه پس از کاشت هرس فرم دهی به منظور ایجاد ساختار مناسب درخت و شکل دهی به تاج درخت انجام شود.
• هرس باردهی در سال های باردهی : در سال های باردهی هرس باردهی به منظور حذف شاخه های خشک بیمار مزاحم و تحریک رشد شاخه های باردهنده انجام شود. هرس فندق معمولاً در زمستان و پس از ریزش برگ ها انجام می شود.
• تنک کردن میوه (در صورت نیاز) : در سال های پربار تنک کردن میوه می تواند به بهبود کیفیت و اندازه میوه ها و جلوگیری از سال آوری کمک کند.
5. مدیریت آفات و بیماری ها :
• پایش منظم باغ : باغ فندق به طور منظم برای شناسایی آفات و بیماری ها پایش شود. شناسایی زودهنگام آفات و بیماری ها امکان کنترل موثرتر و کاهش خسارت را فراهم می کند.
• استفاده از روش های بیولوژیکی و زراعی : در صورت امکان از روش های بیولوژیکی (مانند استفاده از دشمنان طبیعی آفات) و زراعی (مانند تناوب زراعی از بین بردن علف های هرز) برای کنترل آفات و بیماری ها استفاده شود.
• سمپاشی اصولی و به موقع : در صورت نیاز به سمپاشی شیمیایی از سموم مناسب به صورت اصولی و به موقع و با رعایت نکات ایمنی استفاده شود. انتخاب سموم با کمترین اثرات جانبی و رعایت دوره کارنس سم ضروری است.
• بهداشت باغ : جمع آوری و از بین بردن شاخه های خشک بیمار و میوه های آلوده به کاهش انتشار آفات و بیماری ها کمک می کند.
6. مدیریت گرده افشانی :
• کاشت ارقام گرده دهنده مناسب : همانطور که قبلاً ذکر شد کاشت ارقام گرده دهنده مناسب برای اطمینان از گرده افشانی کافی ضروری است.
• استفاده از کلنی های زنبور عسل : در صورت نیاز می توان از کلنی های زنبور عسل برای بهبود گرده افشانی استفاده کرد. استقرار کلنی های زنبور عسل در باغ در زمان گلدهی به افزایش میزان گرده افشانی و عملکرد کمک می کند.
7. برداشت و فرآوری مناسب :
• برداشت در زمان مناسب : برداشت فندق باید در زمان رسیدگی کامل میوه انجام شود. زمان رسیدگی فندق بسته به رقم و شرایط آب و هوایی متفاوت است.
• برداشت اصولی : برداشت فندق به صورت دستی یا مکانیزه انجام می شود. در برداشت دستی میوه ها به دقت جمع آوری شده و از آسیب دیدن آن ها جلوگیری شود.
• فرآوری مناسب : فندق های برداشت شده باید به سرعت خشک شوند تا از فساد و کپک زدگی جلوگیری شود. خشک کردن فندق در آفتاب یا با استفاده از خشک کن های صنعتی انجام می شود. پس از خشک شدن فندق ها پوست گیری درجه بندی و بسته بندی می شوند.

نتیجه گیری علمی و تخصصی

پرورش فندق یک فعالیت کشاورزی تخصصی و نیازمند دانش فنی و مدیریتی است. انتخاب نهال مرغوب کاشت صحیح مدیریت آبیاری و تغذیه هرس و فرم دهی مدیریت آفات و بیماری ها و گرده افشانی همگی عوامل کلیدی در دستیابی به یک باغ فندق پربار و اقتصادی هستند. رعایت استانداردهای بین المللی و بهره گیری از فناوری های پیشرفته می تواند به بهبود کیفیت محصول افزایش بهره وری و پایداری تولید فندق کمک کند. با توجه به کاربردهای صنعتی گسترده و تقاضای رو به رشد برای فندق در بازارهای جهانی سرمایه گذاری در احداث باغ های فندق مدرن و مدیریت شده می تواند یک فرصت اقتصادی جذاب باشد.

پرسش و پاسخ

۱. بهترین زمان کاشت نهال فندق در مناطق سردسیر چه موقع است؟

پاسخ : در مناطق سردسیر بهترین زمان کاشت نهال فندق اواخر پاییز یا اوایل زمستان (قبل از شروع یخبندان های شدید) است. کاشت در این زمان به ریشه های نهال فرصت می دهد تا قبل از شروع فصل رشد فعال در بهار در خاک مستقر شوند و با شروع فصل بهار رشد قوی تری داشته باشند. از کاشت نهال در فصل بهار در مناطق سردسیر به دلیل گرم شدن سریع هوا و احتمال تنش خشکی اجتناب شود.

۲. برای افزایش باردهی باغ فندق چه نوع کودی توصیه می شود و در چه زمانی باید مصرف شود؟

پاسخ : برای افزایش باردهی باغ فندق استفاده از کودهای متعادل حاوی عناصر اصلی نیتروژن (N) فسفر (P) و پتاسیم (K) توصیه می شود. کودهای آلی مانند کود دامی پوسیده کمپوست و ورمی کمپوست نیز برای بهبود ساختمان خاک و تامین تدریجی عناصر غذایی بسیار مفید هستند. زمان مصرف کودها به شرح زیر است :

• کوددهی پاییزه (اواخر پاییز) : استفاده از کودهای فسفره و پتاسه در اواخر پاییز به تقویت ریشه ها و افزایش مقاومت گیاه در برابر سرما کمک می کند.
• کوددهی بهاره (اوایل بهار) : استفاده از کودهای ازته در اوایل بهار همزمان با شروع فصل رشد فعال به تحریک رشد رویشی و افزایش سطح برگ کمک می کند.
• کوددهی میانی فصل (اوایل تابستان) : در صورت نیاز می توان از کودهای کامل NPK با نسبت متعادل در اوایل تابستان به ویژه در مراحل تشکیل و پر شدن میوه استفاده کرد.
• کود برگی : در صورت مشاهده علائم کمبود عناصر غذایی می توان از کودهای برگی حاوی عناصر ریزمغذی (مانند آهن روی منگنز) به صورت محلول پاشی استفاده کرد.

۳. چگونه می توان از کرم مغز خوار فندق که یکی از آفات اصلی فندق است به طور موثر جلوگیری کرد؟

پاسخ : برای جلوگیری موثر از کرم مغز خوار فندق استفاده از روش های مدیریت تلفیقی آفات (IPM) توصیه می شود که ترکیبی از روش های پیشگیرانه زراعی بیولوژیکی و شیمیایی است :

• روش های پیشگیرانه :
• انتخاب ارقام مقاوم : استفاده از ارقام فندق که مقاومت نسبی به کرم مغز خوار دارند.
• بهداشت باغ : جمع آوری و از بین بردن فندق های آلوده و ریخته شده در پای درختان به کاهش جمعیت آفت در سال بعد کمک می کند.
• شخم سطحی خاک : شخم سطحی خاک در فصل پاییز یا زمستان باعث از بین رفتن شفیره های آفت در خاک می شود.
• روش های زراعی :
• تناوب زراعی : عدم کشت متوالی فندق در یک زمین به کاهش جمعیت آفت کمک می کند.
• کاشت گیاهان تله : کاشت گیاهان تله (مانند آفتابگردان) در حاشیه باغ می تواند حشرات مفید را جذب کرده و به کنترل بیولوژیکی آفت کمک کند.
• روش های بیولوژیکی :
• استفاده از زنبورهای پارازیتوئید : رهاسازی زنبورهای پارازیتوئید (مانند Trichogramma) که تخم های کرم مغز خوار را پارازیته می کنند یک روش موثر بیولوژیکی است.
• استفاده از نماتدهای بیماری زا : استفاده از نماتدهای بیماری زا (مانند Steinernema) که لاروهای کرم مغز خوار را از بین می برند روش دیگری برای کنترل بیولوژیکی است.
• روش های شیمیایی :
• سمپاشی به موقع : در صورت شدت آلودگی سمپاشی با سموم شیمیایی مناسب (مانند سموم پایرتروئیدی) به موقع (در زمان ظهور پروانه های آفت و قبل از تخم گذاری) و با رعایت دوز و دوره کارنس می تواند موثر باشد. سمپاشی باید به صورت هدفمند و بر اساس آستانه زیان اقتصادی انجام شود تا از مصرف بی رویه سموم و آسیب به محیط زیست جلوگیری شود.

با ترکیب این روش ها و اجرای یک برنامه جامع مدیریت آفات می توان به طور موثر از کرم مغز خوار فندق جلوگیری کرده و خسارت آن را به حداقل رساند.

https://sarvetalayi.com/hazelnut-corylus/