اثر ماندلا: پدیدۀ عجیبِ اشتراکِ خاطراتِ غلط

به گزارش یومیر، فرادیک نوشته است: “ما اغلب تصویری از یک خاطره قدیمی در ذهن خود داریم که هیچ شباهتی به آنچه واقعاً اتفاق افتاده است. ما کاملاً مطمئن هستیم که تصویر ذهنی ما درست است، اما ممکن است اشتباه کنیم. این یک اتفاق رایج است و بسیاری از مردم به یاد دارند. چیزهایی که دقیقاً آنطور که آنها به خاطر می آورند اتفاق نیفتاده است، اما موضوع وقتی جالب تر می شود که متوجه می شویم افراد زیادی هستند که آن رویداد را مانند ما به یاد می آورند؛ یعنی حافظه نادرست آنها مانند حافظه معیوب ما است.

یک مثال ساده از آن نحوه به یاد آوردن شخصیت ها و اشیایی است که در فیلم ها یا بازی ها دیده ایم. به عنوان مثال، شخصیت پیکاچو در “پوکمون” اغلب با رنگ سیاه در انتهای دم او به یاد می‌آید. در حالی که در واقعیت اینطور نیست و بسیاری از مردم متقاعد شده اند که تصویری از سبدی به شکل شاخ گاو در لوگوی برند Fruit Alum – یک برند پوشاک آمریکایی وجود دارد. اگرچه اینطور نیست.

ما پدیده خاطرات نادرست مشترک یک نماد فرهنگی خاص را “اثر ماندلای بصری” می نامیم. مردم وقتی متوجه می شوند که خاطرات مشابهی از جلسه را با دیگران به اشتراک می گذارند شگفت زده می شوند. یکی از دلایل آن این است که مردم اغلب فکر می کنند به خاطر سپردن و فراموش کردن چیزی یک امر فردی و بر اساس تجربه شخصی است، اما تحقیقات انجام شده نشان می دهد که افراد تمایل دارند تصاویر مشابه دیگران را به خاطر بسپارند و فراموش کنند و چیزی برای این کار ندارد. با تفاوت در تجربیات فردی خود انجام دهند. اخیراً نشان داده ایم که این شباهت ها در به خاطر سپردن چیزها به خاطرات نادرست ما نیز کشیده می شود.

اثر ماندلا چیست؟

اثر ماندلا توسط فیونا بروم، یک محقق عجیب و غریب، برای توصیف خاطرات نادرست خود از مرگ نلسون ماندلا، رئیس جمهور فقید آفریقای جنوبی در زندان، ابداع شد. او متوجه شد که بسیاری از افراد دیگر نیز همین حافظه معیوب را دارند و مقاله ای در مورد آن در وب سایت خود نوشت. مفهوم خاطرات نادرست به پلتفرم ها و وب سایت های دیگر نیز راه پیدا کرد.

از آن زمان نمونه هایی از کارهای ماندلا به طور گسترده در اینترنت دست به دست می شود. به عنوان مثال، نام یکی از کتاب های معروف کودکان به نام خرس Berenstain با دیکته اشتباه – ein به جای ain – و یکی از شخصیت های جنگ ستارگان به نام Ctripio با یک پای طلایی و یک پای نقره ای به جای آن به یادگار مانده است. ، با دو پای طلایی یاد شد.

اثر ماندلا خوراک خوبی برای نظریه پردازان توطئه فراهم کرده است. این خاطرات نادرست برای برخی آنقدر قوی و خاص است که برخی از نظریه پردازان توطئه آن را دلیلی بر وجود بعد دیگری می دانند. به همین دلیل، تحقیقات علمی تنها به بررسی آثار ماندلا به عنوان نمونه ای از چگونگی گسترش تئوری های توطئه در اینترنت پرداخته اند و تحقیقات اندکی نیز آثار ماندلا را از منظر حافظه مورد مطالعه قرار داده است.

اما درک اینکه چرا این نمادها باعث ایجاد چنین خاطرات نادرستی می شوند، می تواند بینش بیشتری در مورد چگونگی شکل گیری خاطرات نادرست به ما بدهد.

پدیده قدرتمند حافظه کاذب

برای تعیین اینکه آیا پدیده ماندلا واقعا وجود دارد یا نه، آزمایشی انجام دادیم که در آن سه نسخه از یک نماد را به شرکت کنندگان نشان دادیم. یکی از آیکون ها درست بود و دو تای دیگر دستکاری شده بود و بعد از آنها خواستیم آیکون درست را انتخاب کنند. حدود 40 مجموعه تصویر شامل تصویری از شخصیت Ctripio از جنگ ستارگان، آرم Fruit Owl و تصویری از مرد انحصاری از بازی Monopoly وجود داشت.

نتایج که در مجله “علم روانشناسی” منتشر شد، نشان داد که افراد در انتخاب هفت تصویر بسیار ضعیف عمل کردند و تنها در 33 درصد مواقع یا کمتر، تصاویر صحیح را انتخاب کردند. این هفت عکس به طور مداوم توسط شرکت کنندگان اشتباه انتخاب می شد و خطا در بین همه شرکت کنندگان یکسان بود. انتخاب تصویر اشتباه به قدری تکرار شد که محققان احتمال انتخاب آن را رد کردند. علاوه بر این، شرکت‌کنندگان با اطمینان از انتخاب‌های خود دفاع کردند و اظهار داشتند که با وجود اینکه عکس‌های اشتباهی را انتخاب کرده‌اند، آن عکس در مقایسه با دو عکس دیگر برای آنها آشناتر بود.

به طور کلی، شواهد به وضوح نشان داد که این پدیده ای که مردم سال ها در مورد آن در اینترنت صحبت می کنند یک پدیده واقعی است. اثر بصری ماندلا یک شکست واقعی و مداوم حافظه است. ما دریافتیم که اثر حافظه کاذب به طرز شگفت‌آوری قوی بود و در مقیاس‌های مختلف حافظه رخ داد. حتی زمانی که نسخه صحیح آیکون ها را به مردم نشان دادیم، آنها همچنان اصرار داشتند که تصویر نادرستی که چند لحظه قبل انتخاب کرده بودند درست است و وقتی از آنها خواسته شد از حافظه خود برای ترسیم تصویری از آرم هدف استفاده کنند، لوگو را با آنها انتخاب کردند. کشیدن همان حرکات اشتباه

چه چیزی باعث می شود برخی از تصاویر در حافظه نامناسب ثبت شوند؟

ما متوجه شدیم که ویژگی هایی مانند رنگ و میزان نور نمی توانند این پدیده را توضیح دهند. ما همچنین حرکت ماوس را روی صفحه در حالی که شرکت‌کنندگان تصاویر را مشاهده می‌کردند ردیابی کردیم تا ببینیم آیا روی ویژگی‌های اشتباهی مانند دم پیکاچو تمرکز کرده‌اند یا خیر. اما حتی زمانی که شرکت کنندگان را مستقیماً در معرض قسمت صحیح تصویر قرار دادیم، آنها چند لحظه بعد دوباره عکس اشتباه را انتخاب کردند. ما همچنین دریافتیم که بسیار بعید است که شرکت‌کنندگان قبلاً در معرض بسیاری از تصاویر تحریف شده‌ای که نشان داده شده‌اند، قرار گرفته باشند. اما به جای اینکه نسخه صحیح را به خاطر بسپارند، نسخه اشتباه را به خاطر آوردند.

شاید نتوان دلیلی جهانی برای این پدیده پیدا کرد. تصاویر مختلف به دلایل مختلف می توانند جلوه بصری ماندلا را ایجاد کنند. برخی ممکن است مربوط به انتظارات قبلی از یک تصویر باشند، برخی ممکن است مربوط به تجربه بصری قبلی با یک تصویر باشند و برخی دیگر ممکن است به چیزی کاملاً متفاوت از خود تصاویر مربوط باشند. به عنوان مثال، ما متوجه شدیم که شخصیت Ctripio اغلب در رسانه ها از کمر به بالا نشان داده می شود، و به همین دلیل، مخاطب تصور می کند که هر دو پای این شخصیت طلایی است، که به دانش قبلی آنها در مورد بدن اشاره دارد – آن بدن است. معمولاً تک رنگ – و او این شکاف را با دانش قبلی خود پر می کند.

اما این واقعیت که ما مدام در مورد برخی از نمادها و تصاویر اشتباه می کنیم و خاطرات اشتباهی در مورد آنها داریم، نشان می دهد که برخی از این خاطرات اشتباه وابسته به محیط ما هستند و مستقل از تجربیات فردی ما با جهان هستند.

منبع: بیگ فکر

انتهای پیام