افرادی که مستقیماً با مواد شیمیایی در تماس هستند باید بدانند که با چه خطراتی روبرو هستند و چگونه از نظر ایمنی از خود در برابر آنها محافظت کنند. از این رو موسسات علمی و نهادهای استاندارد در مورد نحوه کار با این مواد، نحوه نگهداری و حمل و نقل و خطرات و اثرات مضر این مواد توصیه هایی ارائه کرده اند. کارخانه های تولید کننده مواد شیمیایی ملزم به قرار دادن برچسب های استاندارد برای ارائه اطلاعات ایمنی و علائم خطرات شیمیایی بر روی ظروف حاوی مواد شیمیایی هستند.
برخی از مواد شیمیایی آزمایشگاهی هنگام استفاده نسبت به سایرین نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارند. بنابراین آشنایی با علائم خطر مواد شیمیایی اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند. در ادامه با شرکت ایمن گستر شیمی همراه باشید تا با این علائم آشنا شوید.
جایگزینی برچسب های HSID با CLP/SGH
پیکتوگرام های مواد خطرناک که قبلاً به رنگ نارنجی نمایش داده می شدند، اکنون توسط یک لوزی روی پس زمینه سفید با حاشیه قرمز نمایش داده می شوند. در اتحادیه اروپا، از دسامبر 2012، برچسب گذاری مواد شیمیایی طبق مقررات اجباری شده است، اما از ژوئن 2015، این قوانین باید در مورد ترکیبات شیمیایی نیز اعمال شود.در سیستم CLP/SGH بسته به نوع ماده باید از کلمات کلیدی “خطر” و “توجه” استفاده شود.
چرا GHS مهم است؟
در سراسر جهان، تولید و استفاده از محصولات شیمیایی بیش از یک و نیم میلیارد یورو در سال است (که 340 میلیارد یورو فقط برای ایالات متحده است). محصولات شیمیایی بسته به نیازهای منطقه ای برچسب متفاوتی دارند. از آنجایی که محصولات شیمیایی تاثیر زیادی بر اقتصاد دارند، صادرات و واردات مواد شیمیایی باید تا حد امکان ایمن، کارآمد و موثر انجام شود. استاندارد GHS به کارکنان کمک می کند تا اطلاعات کافی در مورد مسائل مرتبط و ضروری به دست آورند و خطرات محصولات شیمیایی را در سراسر جهان تشخیص دهند.
انواع نشانه های استاندارد برای مواد شیمیایی خطرناک
مهمترین نشانه های خطر بر اساس طبقه بندی GHS که باید به آنها توجه کنید به شرح زیر است:
-
مواد منفجره
نماد مواد منفجره نشان دهنده یک بمب انفجاری است. این برچسب روی ظروف مواد شیمیایی قرار می گیرد که ممکن است باعث انفجار شود.این نماد می تواند پیام هایی مانند: خطر انفجار انبوه، خطر فرافکنی قوی، خطر آتش یا برآمدگی، مواد منفجره ناپایدار، آتش و مهمات را داشته باشد. این مواد ممکن است در آتش منفجر شوند. برای جلوگیری از خطرات این مواد باید موارد زیر را در نظر گرفت:
- سیگار کشیدن در محیط های حاوی مواد منفجره ممنوع است.
- مواد منفجره باید دور از حرارت، جرقه، شعله و سطوح داغ نگهداری شوند.
- از دستکش محافظ، عینک، محافظ صورت و لباس ایمنی استفاده کنید.
-
مواد قابل اشتعال
این علامت خطر برای مواد شیمیایی به صورت شعله آتش است و هر گونه مواد شیمیایی قابل اشتعال اعم از: گازها، مایعات و غیره را نشان می دهد. این مواد نقطه اشتعال پایینی دارند و در تماس با هوا یا منبع احتراق کوچک مشتعل می شوند. این برچسب برای بسته بندی موادی که در تماس با آب می توانند گازهای بسیار قابل اشتعال تولید کنند نیز اعمال می شود. به این ترتیب برچسب مورد نظر می تواند شامل مفاهیمی مانند: گاز قابل اشتعال، مایع و بخار قابل اشتعال، آئروسل قابل اشتعال و … باشد. بنابراین علامت مواد قابل اشتعال را می توان بر روی موادی مانند: روغن لامپ، بنزین و لاک پاک کن ها (استون) مشاهده کرد.برای حفظ ایمنی باید به موارد زیر توجه کرد:
- درب ظرف را محکم ببندید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- مواد را از نور خورشید، گرما، جرقه و سطوح داغ دور نگه دارید.
-
مواد اکسید کننده
عوامل اکسید کننده به دسته ای از مواد شیمیایی اطلاق می شود که حتی در خلاء نیز می توانند منجر به واکنش های خطرناک با سایر مواد شیمیایی و آتش سوزی شوند. این مواد به عنوان یک اکسید کننده عمل می کنند و شدت آتش را افزایش می دهند. سفید کننده و اکسیژن مورد استفاده برای مقاصد پزشکی عوامل اکسید کننده هستند. برای حفظ ایمنی، موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- مواد را از حرارت، جرقه، سطوح داغ و آتش دور نگه دارید.
-
گازهای فشرده
یکی از نمادهای خطر شیمیایی، نماد سیلندر گاز است که گازهای تحت فشار را نشان می دهد. بسته های حاوی برچسب گاز فشرده باید دور از نور خورشید نگهداری شوند و هنگام استفاده از آنها از دستکش های عایق سرد، محافظ صورت و محافظ چشم استفاده شود.
-
مواد شیمیایی خورنده
برچسب های خورنده برای هشدار در مورد مواد شیمیایی استفاده می شود که ممکن است در تماس با بافت های زنده آسیب برساند. این مواد می توانند باعث خوردگی فلز و آسیب به پوست و چشم فرد شوند. این نماد معمولاً در ظروف آمونیاک، اسید استیک، اسید هیدروکلریک و پاک کننده های فاضلاب استفاده می شود. هنگام کار با این دسته از مواد، استفاده از لباس محافظ، دستکش و محافظ صورت ضروری است.
-
مواد سمی
نماد سمی به مواد شیمیایی اشاره دارد که حتی در مقادیر بسیار کم می توانند آسیب جدی ایجاد کنند. این مواد در صورت بلعیده شدن، تماس با پوست یا استنشاق کشنده هستند. آفت کش ها، بیوسیدها و متانول از جمله مواد سمی هستند.نمونه هایی از اقدامات احتیاطی هنگام برخورد با مواد سمی عبارتند از:
- از محافظ تنفسی استفاده کنید.
- بلافاصله تمام لباس های آلوده را خارج کنید.
- پس از دست زدن به بسته بندی، دست های خود را به خوبی بشویید.
- در صورت تماس با پوست، پوست را به آرامی با آب و صابون فراوان بشویید.
-
علامت هشدار
نماد خطر موادی را نشان می دهد که می توانند به سلامت آسیب برسانند. آنها سیستم تنفسی را تحریک می کنند و می توانند باعث سرگیجه، خواب آلودگی، واکنش های آلرژیک یا سوزش چشم و پوست شوند.همچنین در صورت استنشاق ممکن است به سیستم تنفسی آسیب برساند.
-
موادی که خطرات جدی برای سلامتی ایجاد می کنند (آسیب های داخلی).
این نماد خطر شیمیایی بیانگر تهدیدهای جدی و بلندمدت برای سلامت افراد است. این مواد در صورت بلع یا استنشاق می توانند باعث آسیب به اندام های داخلی یا در موارد شدید منجر به مرگ شوند. از جمله مضرات این مواد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- می تواند منجر به نقایص ژنتیکی شود.
- می تواند به باروری آسیب برساند یا بر بارداری تأثیر بگذارد.
- می تواند منجر به سرطان شود یا علائم مشکوک به سرطان ایجاد کند.
-
مواد خطرناک برای محیط زیست
علائم خطر برای مواد شیمیایی شامل موادی است که به محیط زیست آسیب جدی وارد می کند. این اثرات طولانی مدت بر زندگی موجودات دریایی می گذارد. اکثر آفت کش ها، بیوسیدها، بنزن ها و غیره در این دسته از مواد طبقه بندی می شوند.
مواد شیمیایی زیادی وجود دارند که در صورت رعایت نکردن شرایط ایمنی و نگهداری می توانند منجر به حوادث ناگوار، تلفات جانی و مالی و حتی بلایای طبیعی شوند. بنابراین شناخت و توجه به علائم خطر مواد شیمیایی می تواند از آسیب ها و حوادث زیادی جلوگیری کند. بنابراین با مطالعه مطالبی که در این مقاله ارائه کرده ایم می توانید سلامت خود و همکارانتان را در اولویت قرار دهید. اگر قصد خرید آنلاین مواد شیمیایی آزمایشگاهی را دارید می توانید با همکاران ما در شرکت ایمن گستر شیمی تماس حاصل فرمایید.