عمر کوتاه است؛ آرزوهایتان را مدیریت کنید

به گزارش یومیر به نقل از ایکنا امشب شب لیله الغیب است. شبی که به شب آرزوها معروف است اگرچه در این که آیا این شب واقعاً شب آرزوها است اختلاف است و منظور از لیله الراغیب این است که مسلمانان در این شب آرزوهای خود را بیان کنند یا نه اما سؤال آرزو و آرزو در منابع دینی ما آمده است و توصیه هایی از ائمه (علیهم السلام) شده است.

محتوایی که مفاهیم آن گاهی متناقض به نظر می رسد. از جمله اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «امید به رحمت امت من و اگر امیدی نباشد نه روزی می شود و نه فرزندی و نه گیاهی مانند درخت می روید». آرزوها مایه رحمت امت من است و اگر امید و آرزو نبود نه مادری فرزندش را شیر می داد و نه باغبانی نهال می کاشت.

اما در تضاد ظاهری با این حدیث حضرت علی (ع) مسلمانان را از خواب های طولانی برحذر داشته و می فرماید: بالاترین دین کوتاه کردن آرزو و بالاترین عبادت اخلاص در عمل است. و یا در جای دیگر گفته اند: همانا خداوند متعال از کسانی که آرزوهای طولانی و اعمال بد دارند بیزار است.

برای درک بهتر مفهوم میل از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام) و دلایل بر حذر داشتن مسلمانان از خواب های طولانی با بخشعلی قنبری محقق نهج البلاغه و نویسنده کتاب «اخلاق کرامت در نهج البلاغه».

وی در پاسخ به این سوال که مهمترین دیدگاهی که حضرت علی (ع) در مورد آرزو بیان کرده اند در کدام خطبه است؟ او گفت: در چند جای نهج البلاغه بحث شهوات مطرح شده است اما در خطبه چهل و دوم نهج البلاغه موضوع شهوات بسیار مهمتر از موضوعات دیگر است.

این محقق نهج البلاغه ادامه داد: در این خطبه آمده است: «ای مردم آنچه را که بیش از هر چیز دیگری گرفتار آن می شوید دو چیز است پیروی از هوی و هوس و گرویدن به آرزوهای طولانی در دل خیال بافی از حقیقت منحرف می شود و آرزوهای طولانی آخرت را فراموش می کند بدان که دنیا به سرعت روی می گرداند و به سرعت می گذرد و چیزی از آن باقی نمانده است مانند پسماندهای آبی ته ظرف. آب ریخته شده است بدانید که آخرت فرزند آخرت است زیرا هر کس در روز قیامت به پدرش می پیوندد نه محاسبه.

ترس ناشی از شفقت در کلام حضرت امیر

قنبری با بیان اینکه ترسی که در این خطبه بیان می شود ترس ناشی از شفقت بر مردم و به معنای شفقت است اظهار کرد: حضرت علی علیه السلام می فرماید می ترسم از هوا و هوس پیروی کنید زیرا اگر تابع هوی و هوس باشید. سپس حقیقت را نادیده می گیرید; حقيقت را مي بيني و پا مي گذاري و حسرت باعث مي شود آخرت را فراموش كني و باور كني كه در دنيا هميشه زنده اي.

قنبری ادامه داد: حضرت علی (ع) به ما توصیه اکید می کند که مراقب باشیم غرق هوی و هوس نباشیم. البته باید اشاره کنم که این خطبه زمانی ایراد شد که حضرت علی (علیه السلام) در بصره بر اهل جمال پیروز شد و احساس کرد که توقع برخی از یارانش خیلی زیاد است و آرزوهای زیادی در سر دارند. جاه طلبی های دنیوی آنها بالا رفت و غرور مردم اوج گرفت در آن زمان بود که این خطبه را خطاب کردند و خاطرنشان کردند که مردم یادتان باشد که ما پیروز شدیم اما باید مراقب باشیم که پیروزی به معنای پیروزی نیست. خود فراموشی

زندگی شما کوتاه است رویاهای خود را کنترل کنید

وی در تفسیر این خطبه گفت: معظم له می فرمایند چون عمر شما طولانی نیست و نیروی انسانی کوتاه است باید خواسته ها را مدیریت کرد و اگر رویاها مدیریت نشود حتما آخرت را فراموش می کنیم در حالی که به آن نمی رسید. خواسته های تو در این دنیا زیرا طولانی شدن آرزو و تداوم امیال مختلف انسان را از زندگی در این مکان و اکنون باز می دارد. زیرا در رویاهای طولانی او اکنون قربانی برنامه های گسترده می شود.

این پژوهشگر نهج البلاغه با تاکید بر اینکه اگر رویاها مدیریت نشود به هیچ رویایی نمی رسیم گفت: گروهی هستند که به طور طبیعی و از نظر تیپ شخصیتی رویاهای بلندی دارند. اینها افرادی با تیپ شخصیتی “گیرنده” هستند. آدمی که گیرنده است همه چیز را می خواهد و چون خیلی چیزها را می خواهد هر کدام را ناقص به دست می آورد. یعنی یک مسیر را برای زندگی خود انتخاب نمی کند و می خواهد چندین رشته شغل و … را انتخاب کند در حالی که در طول این عمر کوتاه نمی تواند در زمینه های مختلف متخصص و موفق شود.

امید زیاد به معنای اهداف بلند نیست

وی با تاکید بر اینکه آرزوهای بلند به معنای اهداف متعالی نیست گفت: آرزوهای بلند نه با هدفمندی همراه است و نه ضروری است. میل بالا با هدف داشتن فرق دارد و هدف داشتن بسیار مهم و مثبت است.

این پژوهشگر نهج البلاغه به شعری از مولانا اشاره کرد که می گوید: «آرزو مثل معیار است». پس میل باید کنترل شود.

قنبری به تشریح سه اصطلاح مربوط به میل پرداخت و گفت: اصطلاح اول «امید» است. ما باید رویاها را به امید تبدیل کنیم. امید به این معناست که بر اساس شواهد موجود منتظر خبرهای خوب در کوتاه مدت میان مدت و بلند مدت باشیم. مثلا شما از یک سال پیش برای کنکور ارشد درس می خوانید اما به شما می گویند اگر تکلیف علمی داشته باشید احتمال قبولی در آزمون ارشد بیشتر است. داشتن این انشا امید شما به پذیرش را افزایش می دهد نه میل شما را.

وی افزود: شما امیدوار هستید زیرا شواهد نشان دهنده افزایش احتمال قبولی شماست.

این عالم نهج البلاغه همچنین به تشریح کلمه تمنا پرداخت و گفت: وقتی نمی دانید احتمال قبولی شما در دانشگاه چقدر است و احتمال قبولی شما 50 درصد است تمایل به قبولی دارید. اما اگر کاری انجام نداده باشید و امید واهی داشته باشید که قبول خواهید شد به آن می گویند حماقت. پس حضرت علی (ع) به ما می فرمایند آرزو کن اما هر چقدر می خواهی و مواظب باش خواسته هایت را آنقدر متنوع و گسترده نکنی که به هیچ کدام نرسی.

بیایید تا می توانیم برای یک شب طولانی آرزو کنیم

گفت: اگر بخواهیم برای شب لیله الرغائب آرزو کنیم باید حواسمان باشد که عمرمان کوتاه است و تا می توانیم آرزو کنیم. چنین آرزویی برای مردم مفید است و در روایات اسلامی داریم که اگر امید و آرزو نباشد فرزندی به دنیا نمی آید و هیچ پدر و مادری فرزند خود را تربیت نمی کند.

وی تصریح کرد: در منابع دینی به ما گفته شده که همیشه امیدوار باشید نه اینکه در دریای رویا غوطه ور شوید. ممکن است از نظر فکری غیرممکن نباشد که به چیزهایی تمایل داشته باشیم که در حالت عادی قادر به انجام آن نباشیم اما عموماً این اتفاق نمی افتد. بنابراین همه چیز را نمی توان خواست: “شما می خواهید اندازه گیری.

قنبری در پاسخ به این سوال که تفاوت آرزو با دعا چیست؟ گفت: آرزو اگر به امید تبدیل شود بسیار خوب است. فرق دعا با آرزو در این است که در دعا چیزی را از خدا می خواهیم که نداریم. مثلاً برای قبولی در امتحان باید کتاب بخوانم. من انجام می دهم اما از والدین و اطرافیانم نیز می خواهم که برای من دعا کنند. دعا برای این است که کارهایی را که انسان انجام داده موفق شود و خداوند به انسان کمک کند تا بتواند کار را انجام دهد.

دعا فراتر از آرزوست

وی افزود: پس نماز لزوماً منحصر به دلیل نیست. سرنخ ها و شواهد در امید و امید مطرح است اما دعا فراتر از مدرک است مثلاً برای فردی که مریض است و پزشکان می گویند شفا نمی یابد از خدا می خواهیم که روزنه ای فراتر از شواهد علمی و امید ایجاد کند. دعا گاهی فراتر از امید و آرزو است. خیلی چیزها با آرزو محقق نمی شود بلکه با دعا و درخواست از خدا محقق می شود پس دعا چیزی فراتر از یک آرزو و یک نوع درخواست است.

این محقق نهج البلاغه در پاسخ به این سوال که بهترین آرزو در لیله الغیب چیست؟ فرمود: حضرت علی علیه السلام می فرمایند: «خدایا جانم را اولین نعمت گرانبهایی قرار ده که از نعمت های گرانبهای من به دست می آوری و اولین ودیعه از ودیعه خود را که از من پس می گیرید» (خطبه 215).

وی تصریح کرد: پیامبر اکرم در این خطبه می فرمایند: خدایا اگر می خواهی مرا بکشی در حالی که انسانیتم از بین نرفته است مرا بکش و تا زمانی که انسان هستم و هرگاه احساس کردی که دارم دور می شوم مرا زنده بدار. از انسان بودن پس مرا بکش یعنی هرگز نعمت انسان بودن را از من نگیر و اگر قرار است این بزرگترین نعمت انسان بودن را از من بگیری بهتر است که من بمیرم.

قنبری در پایان گفت: حضرت علی (ع) در جای دیگری دعا می کند که «خدایا آبروی مرا با مال و آبادانی حفظ کن تا به خاطر شکم و نیازهای وجودی دستم را در برابر بندگانت دراز نکنم که وجود و شخصیتم را ذلیل کند. ” این دعا نیز دعای ارزشمندی است که در شب لیله الرغائب می توان از خداوند مناجات کرد.

* بازنشر مطالب سایر رسانه ها در یومیر به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع مخاطبان است.

انتهای پیام