مدیریت دارایی های فکری در پژوهشگاه های دولتی ایران

در یک مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش گروه پژوهشی خبرگزاری آنا امروزه تغییرات سریع در نیازهای مشتریان ایجاد توسعه و بهره برداری از دارایی های فکری را به موضوعی کلیدی در توسعه فناوری تبدیل کرده است.

محققان در مقاله ای با عنوان “مدیریت دارایی های فکری در پژوهشکده های دولتی ایران” آنها به این موضوع پرداخته اند که یکی از مهمترین مؤسسات توسعه فناوری در اکثر کشورها مؤسسات تحقیقاتی دولتی هستند. اما نگاهی به عملکرد پژوهشگاه های دولتی ایران در سال های اخیر نشان می دهد که با وجود توانمندی های فراوان در انجام پژوهش بسیاری از آنها در مستندسازی و مدیریت دارایی های فکری ناکام مانده اند.

* رابطه بین توسعه و تولید سرمایه

تولید دانش و توسعه فناوری نقش اساسی در پیشرفت اقتصادی یک کشور دارد

در این تحقیق مشخص شده است که تصمیم گیران سیاسی فعال در حوزه توسعه اقتصادی در بحث های کلاسیک خود تا چند دهه پیش رتبه اول کشورها را به توسعه برای دستیابی به تولید سرمایه می دادند. و بین نیروی کار و افزایش واحدهای تولیدی صنعتی و خدماتی نقش مهمی داشتند.

این تحقیق حاکی از آن است که با رشد و توسعه سریع فناوری از اواخر قرن بیستم به ویژه ارتباطات و فناوری اطلاعات مشخص شد که تولید دانش و توسعه فناوری نقش اساسی در توسعه اقتصادی یک کشور دارد. . و تقریباً هیچ کس به دیدگاه کلاسیک تولید سرمایه اعتقاد ندارد. عنوان تنها پارامتر اصلی رشد اقتصادی نیست.

نکته قابل ذکر در این تحقیق این است که در نگاهی جدید; تولید توزیع و به کارگیری دانش و فناوری عامل و نیروی محرکه اصلی رشد اقتصادی تولید ثروت و اشتغال در تمامی فعالیت های اقتصادی است و دولتمردان برای فرآیندهای تولید و خلق کسب انتشار و کاربرد عملی دانش سعی در ایجاد دانش دارند. زیرساخت های لازم با انجام برنامه ریزی دقیق برای ایجاد بستر دانش برای پیشرفت اقتصادی.

* سامانه حمایت از مالکیت فکری در توسعه اقتصاد دانش در کشور

در این تحقیق مشخص شده است که یکی از زیرساخت های مهم در توسعه اقتصاد دانشمندان کشورها نظام حمایت از حقوق مالکیت معنوی است زیرا بدون حمایت از دستاوردهای فکری بشر و ترس دانشمندان و نخبگان از غیرقانونی با بهره برداری از آثار آنها فرصت رشد و توسعه دانش و فناوری فراهم نخواهد شد

بر اساس این پژوهش وابستگی روزافزون صنایع جهان به محصولات و تولیدات خلاق انسانی ابزاری برای ظهور الزامات مدیریتی جدید برای بهره گیری از مزیت های رقابتی فنی و نوآورانه در بازار شده است.

به طور کلی در این تحقیق اشاره شده است که ایجاد توسعه و بهره برداری از انواع دارایی های فکری در این میان یکی از مهم ترین و مهم ترین عوامل ایجاد مزیت رقابتی محسوب می شود و موفقیت شرکت ها به توانایی نسبی آنها بستگی دارد. به دست آوردن توسعه حفظ و استفاده به موقع از دارایی های فکری قابل مقایسه با رقبا است.

در این تحقیق بیان شده است که اهمیت و نقش بسیار زیاد این دارایی ها باعث شد تا مدیران ارشد شرکت ها و سازمان های فعال در حوزه های مختلف اقتصادی و فناوری به ویژه دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی موضوع مدیریت مالکیت فکری را جدی بگیرند و بخش کارکردی را در بر گیرند. در ساختار سازمانی خود به این مدیریت واگذار کنید.

این تحقیق حاکی از آن است که همانند سایر حوزه های مدیریتی در هر سازمانی واحد مدیریت دارایی فکری نیز وظایف و مسئولیت های ویژه ای بر عهده دارد زیرا می تواند به مدیران سازمان ها در انجام هر چه بهتر وظایف خود کمک کند.

بر اساس نتایج این تحقیق پیشنهادهایی برای ارتقای حقوق مالکیت معنوی در پژوهشگاه های کشور به شرح زیر ارائه می شود:

• لزوم توجه به حسابرسی دارایی های فکری به صورت دوره ای؛
• هدف گذاری اعتبارات و امتیازات پژوهشی بر اساس سنجش عملکرد پژوهشکده های تابعه در ایجاد و بهره برداری از دارایی های فکری توسط مدیریت پژوهشگاه ها.
• گسترش امکان ارتباط بین المللی با شرکت ها و موسسات تحقیقاتی پیشرو در جهان برای تعریف پروژه های تحقیقاتی مشترک.
• ضرورت وحدت فرماندهی در مدیریت سرمایه های فکری و تجاری سازی نتایج تحقیقات در پژوهشگاه های کشور.
• توسعه استراتژی تجاری سازی نتایج تحقیقات مؤسسات تحقیقاتی؛
• ترویج روحیه کار جمعی و کارآفرینی در بین کارکنان و پژوهشگران با ایجاد انگیزه های برنامه ریزی لازم برای استقرار سامانه جامع مدیریت مالکیت فکری در پژوهشکده ها.
• آموزش مستمر افراد مرتبط با حقوق مالکیت معنوی در پژوهشکده.
• برگزاری همایش های مشترک مدیریت راهبردی حقوق مالکیت فکری و بهره گیری از تجربیات پژوهشکده ها و شرکت های خارجی فعال در این زمینه توسعه فناوری.

این پژوهش توسط مهدی گودرزی (عضو دانشکده مدیریت صنعتی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی) و الهه السادات اسماعیلی (کارشناس ارشد مدیریت فناوری دانشگاه علامه طباطبایی) انجام شده است.