کمدی های مبتذل – یومیر

به گزارش یومیر شهروند در گزارشی به بررسی آسیب شناسی برنامه سازی طنز در پوشش پخش سریال «جوکر» پرداخت و نوشت: فصل دوم «جوکر» علیرغم اینکه همچنان پرهیاهو و مخاطب بیشتری نسبت به دیگر برنامه های تولید شده در شبکه نمایش خانگی دارد؛ این برنامه در سال 2014 به عنوان یکی از بهترین برنامه های تلویزیونی پخش شد. اما یکی از پر انتقادترین برنامه های تولید شده در سال های اخیر نیز بوده است. برنامه ای که به تهیه کنندگی و ارائه احسان علیخانی با الگوبرداری از یک رئالیتی شو ژاپنی ساخته شده است روند غالب این است که تعدادی از هنرمندان به ویژه کمدین های سرشناس در یک اتاق دربسته جمع شده اند و باید برای خنداندن یکدیگر به رقابت بپردازند. اما بزرگترین چالش نمایش این است که این کمدین هایی که سعی در خنداندن دیگران دارند باید دست از خنده بردارند وگرنه حذف خواهند شد! «جوکر» همانطور که گفته شد با وجود تماشاگران و مخاطبان نسبتاً زیادی که داشت. اما مورد انتقادات و اعتراضات مختلفی نیز قرار گرفته است – که اکثر آنها بر اساس سطح گاه واقعاً پایین شوخی های نمایش داده شده در برنامه است. جوک ها اغلب بداهه و بدون سناریوی قبلی هستند که در اکثر قسمت ها باعث شده است که نه تنها تلاش سازندگان برنامه با تعدادی از استانداردهای تولید – از فاز نسبتا پرهزینه و جاه طلبانه برنامه گرفته تا تلاش قابل توجه- رعایت شود. در هر قسمت از نمایش ده ها بازیگر محبوب را گرد هم می آورد. اجرا شده است – حل نشده باقی خواهد ماند. بلکه تمام کاستی ها محدودیت ها و ناتوانی های کمدین های این سیستم را در معرض دید مخاطبان قرار می دهد.

با این حال می توان پاشنه آشیل «جوکر» را سطح طنز گاه واقعاً پایینی نامید که غالب است. موضوعی که از همان روزهای ابتدایی اکران این سریال چه در روزهای اجرای سیامک انصاری و چه در حال حاضر که احسان علیهانی سکان هدایت نمایش «جوکر» را برعهده گرفته است مطرح شده است. از منتقدان متعددی نام برده شده است که از جمله آنها می توان به منتقدان شدیدی چون مجید اسلامی اشاره کرد. فراموش نکرده ایم که مجید اسلامی روزنامه نگار و منتقد سینما پس از انتشار اولین قسمت های «جوکر» نوشت: «شاید این بدترین برنامه طنزی باشد که در این چند سال دیدم. شاید تنها برنامه ای که توانسته باشد. آنقدر سطح توقع را پایین بیاور که تقریباً تمام استندآپ های «خندوانه» شاهکار می شوند. در باتلاق تنبلی سرگردان شده اند به طوری که بیننده در تهیه این برنامه گام مهمی در بازگرداندن کمدی برداشته است ما به دوران سستی محض بازگشته ایم.»
این انتقادات بعداً توسط منتقدان دیگری دنبال شد…

نکته غم انگیز این است که مشکل «جوکر» به خصوص در فصل دوم که جلوی دوربین رفت تنها به سطح طنز آن مربوط نمی شود. برعکس این نمایش از نوعی ابتذال آشکار نیز رنج می برد که در شوخی های گاه پوچ و غیراخلاقی خود را نشان می دهد. شوخی که البته اگر محدودیت سنی مخاطب رعایت می شد نمی توانست حساسیت زیادی به همراه داشته باشد. اما وقتی در نظر بگیرید که بیشتر بینندگان «جوکر» را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند این نوع شوخی های اغلب جنسی و دوطرفه انتقادات و اعتراض های زیادی را به همراه داشته است و حتی در برخی موارد اش آنقدر شور می شود که در از قسمت های برنامه از صدای خود احسان علیهانی استفاده شد – و به شرکت کنندگان هشدار داد که بچه ها هم این برنامه را ببینند و مراقب شوخی هایشان باشند. این رویکرد نیز یکی از موضوعاتی بوده که در چند وقت اخیر مورد اشاره بسیاری از منتقدان قرار گرفته است. یکی از منتقدان این رویه منتقد سینما کیوان کثیریان است که با لحنی تند نوشت: «اگر دوست دارید به شوخی های جنسی مبتذل و جوک های سطح پایین گوش کنید اگر دوست دارید به این جوک های سطح پایین بخندید. گوش ها به شنیدن آنها عادت کرده اند پس حتما “جوکر” را ببینید.
احسان رشیدی روزنامه نگار سینما نیز معتقد است برنامه «جوکر» در بین کودکان و نوجوانان مخاطب پیدا کرده است و این خطرناک است. زیرا بدون در نظر گرفتن محدودیت رده سنی بیشتر از شوخی های جنسی و مبتذل برای خنده مخاطب استفاده می کند. افشین علیار همچنین نوشت که «در «جوکر» جوک های جنسی از کف خیابان جمع آوری می شوند و در این به اصطلاح رئالیتی شو قرار می گیرند!

بداهه بودن بیشتر شوخی های جوکر مشکل دیگری را نیز آشکار می کند – که شاید ریشه بسیاری از مشکلات سینمای کمدی در این دوران باشد.
شکی نیست که شرکت کنندگان «جوکر» از بهترین کمدین های سینما و تلویزیون ایران بوده اند. این «بهترین کمدین های سینما و تلویزیون ایران» در این ده قسمتی که منتشر شده ناتوانی مطلق خود را در شوخی به بهترین شکل نشان داده اند و به خوبی نشان داده اند که کمدین های به اصطلاح درجه یک ما بدون متن و فیلمنامه. چقدر جلوی دوربین خفه می شوند و فلج می شوند و انگار جز خاطره گویی و تنبلی کاری از دستشان بر نمی آید. این را می توان در شوخی های عجیب و غریب در تمام قسمت های «جوکر» مشاهده کرد: اینکه وقتی فیلمنامه وجود ندارد این بازیگران چیزی جز نیشگون گرفتن صورتشان و ایجاد صداهای ناهنجار و البته یک سری جوک های احمقانه اینستاگرامی چیز دیگری برای خنده بلد نیستند. نمایش طعنه آمیز از سطحی نگری کمدی نازول را در سینما و تلویزیون این کشور نشان می دهد. در واقع «جوکر» به بهترین شکل واقعیت سردرد آور را نشان می دهد که کمدین های ما چقدر رقت انگیز به نظر می رسند وقتی برای کوچک ترین خنده خود را به دیوار می کوبند – و این شاید مهم ترین و بهترین اجرای «جوکر» باشد که سطح واقعی را نشان می دهد. کمدی و طنز و البته برداشت کمدین های معروف ما از این مقوله ها آشکارا و بدون کوچکترین پوششی!

پی نوشت: به جرات می توان گفت که بهترین طراحی جوک در تمام قسمت های جوکر تا کنون در جدیدترین قسمت سریال از گلوریا هاردی است. یک شوخی ساده درباره دختری که می خواست با پخش یک قطعه موسیقی به آرزوی دیرینه پدربزرگ مرحومش جامه عمل بپوشاند – همانطور که بعداً دیدیم چه اتفاقی افتاد و چه لحظاتی خلق شد. شاید این لطیفه همه چیزهایی را داشت که دیگر جوک های «جوکر» نداشتند که باعث خنده کمدین ها در یک جا می شد – که مهمترین آنها مبنای یک مقدمه سنجیده بود و به دنبال آن تفسیری هوشمندانه از آن مقدمه. و تاکید بر آن تضادی که ایجاد شد. گلوریا در ابتدا با لحنی غمگین از پدربزرگ و آرزویش صحبت کرد و با بیان خاطراتش مخاطبان را به مرز اشک و عصبانیت رساند و سپس پس از این مقدمه غم انگیز حاضران را سرگرم کرد. انتظاری که آنها باید به موسیقی یک معلم موسیقی گوش دهند. او یک سری صداهای خراشیده از خود در آورد. آموزنده تر از این اجرا اما اشاره احسان علیخانی به این واقعیت بود که گویی از ابتدا با این اجرا موافق نبود و آن را کمدی ندانست. واقعیتی که حکایت از برداشت خاص علیخانی – و خیلی های دیگر – از کمدی دارد و شاید ضعف ها و کاستی های «جوکر» و بسیاری دیگر از کمدی های سینما و تلویزیون را آشکار کند!

انتهای پیام