سریال های امروزی سرگرم کننده یا عامل بدآموزی؟

به گزارش یومیر علی کلانتری در یادداشتی در روزنامه سیاسی نوشت:

خشونت در جوامع بشری یکی از معضلات پیچیده و چندوجهی است که تأثیرات عمیق و گسترده ای بر ساختارهای اجتماعی فرهنگی و اقتصادی می گذارد. در سال های اخیر شاهد افزایش چشمگیر قتل های خانوادگی بوده ایم که نه تنها هشدار دهنده است بلکه زنگ خطری برای سلامت روانی و اجتماعی جامعه است.
یکی از عوامل اصلی خشونت در خانواده عدم تعادل قدرت در روابط بین اعضای خانواده است. در بسیاری از موارد یکی از طرفین به دلیل مشکلات مالی اجتماعی یا روانی احساس ناامنی و ضعف می کند و این می تواند منجر به رفتار خشونت آمیز شود. به ویژه در جوامعی که نابرابری های جنسیتی وجود دارد زنان به عنوان قربانیان اصلی خشونت خانگی شناخته می شوند. این نابرابری ها نه تنها منجر به خشونت فیزیکی بلکه به خشونت روانی و اقتصادی نیز می شود که پیامدهای آن می تواند سال ها ادامه داشته باشد.
در روزها و ماه های اخیر اگر نگاهی به سایت ها و روزنامه ها به ویژه بخش رویدادهای آن ها بیندازید خبرهایی از همسرکشی برادرکشی پدرکشی و قتل به شیوه های فجیع و غیرانسانی تا چشم کار می کند به گوش می رسد. قتل هایی که حتی در فیلم های هالیوودی برچسب بزرگسالی می زنند و کودکان اجازه دیدن آن ها را ندارند.
انتشار این خبر به یک روال عادی تبدیل شده است تا جایی که اگر خبر قتل فجیع دیگری را در یک سایت خبری ببینیم چندان برایمان عجیب نخواهد بود و به گونه ای با آن برخورد می کنیم که انگار این رویه بخشی از آن شده است. از زندگی ما اگر چنین خبری را نبینیم احساس می کنیم که اتفاق غیرعادی در حال رخ دادن است.
باید بپذیریم که عوامل اقتصادی در بروز خشونت خانوادگی نقش بسزایی دارد. فقر بیکاری و عدم دسترسی به منابع مالی کافی می تواند فشار روانی را افزایش دهد و مردم را به سمت رفتارهای خشونت آمیز سوق دهد. وقتی مردم با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند ممکن است به جای حل مشکلات از راه های سالم به خشونت متوسل شوند. در واقع مطالعات نشان داده است که در جوامعی با بیکاری و فقر بالا میزان خشونت خانوادگی نیز افزایش می یابد.
علاوه بر این عوامل فرهنگی و اجتماعی نیز تأثیرگذار است. برخی از فرهنگ ها و جوامع رفتار خشونت آمیز را به عنوان راهی قابل قبول برای حل اختلافات می پذیرند. در چنین جوامعی آموزش نادرست در مورد روابط انسانی و نقش های جنسیتی می تواند منجر به خشونت شود. برای مثال اگر کودکان از سنین پایین بیاموزند که حل مشکلات از طریق خشونت امکان پذیر است به احتمال زیاد در بزرگسالی این الگوها را تکرار می کنند.
نقش رسانه ها نیز در گسترش یا کاهش خشونت مهم است. در دنیای امروز فیلم ها و سریال ها به عنوان آینه ای از واقعیت های اجتماعی عمل می کنند. با این حال این حقایق گاهی اغراق آمیز یا تحریف می شوند. در سال های اخیر تولیدات سینمایی و تلویزیونی به موضوعاتی مانند قتل خانوادگی و خشونت خانگی پرداخته اند. این آثار نه تنها واقعیت های خشن جامعه را منعکس می کنند بلکه می توانند به شکل گیری برداشت عمومی از این موضوعات کمک کنند.
این در حالی است که برخی فیلم ها و سریال ها که الهام گرفته از وقایع و پرونده های واقعی در دادگاه های کشور هستند به راحتی مورد انگ و انگ قرار می گیرند و برخی معتقدند تماشای این سبک از سریال ها و فیلم ها در صورت داشتن رفتار خشونت آمیز می تواند منجر به رفتار خشونت آمیز شود. دقت کنید اول مورد بود و بعد تبدیل به فیلم و سریال شد. در واقع عامل اصلی ماجرای واقعی است و سریال نتیجه این ماجرا بوده است.
در واقع نمی توان با خشونت بی مورد به فیلم ها و سریال ها انگ زد. این تولیدات اغلب نشانه هایی از واقعیت های جامعه را منعکس می کنند و می توانند به عنوان ابزاری آموزشی برای آگاه سازی جامعه عمل کنند. اما باید توجه داشت که نمایش مکرر خشونت نیز می تواند اثرات منفی داشته باشد و باعث عادی شدن رفتار خشونت آمیز شود.
تحقیقات نشان داده است که تماشای مکرر محتوای خشونت آمیز می تواند منجر به افزایش حساسیت افراد نسبت به خشونت شود و باعث شود آنها رفتار خشونت آمیز را توجیه کنند. بنابراین مسئولیت تولیدکنندگان محتوا بسیار سنگین است و باید با ارائه روایت های واقعی و متوازن در مورد مسائل اجتماعی به کاهش خشونت کمک کنند.
به طور کلی موضوع خشونت خانوادگی یک معضل اجتماعی پیچیده است که توجه جدی مقامات دولتی محققان و فعالان اجتماعی را می طلبد. تنها با شناسایی عوامل موثر در بروز این نوع خشونت و تلاش برای اصلاح آنها می توان گام های موثری در جهت کاهش این پدیده برداشت. لازم است برنامه های آموزشی برای آگاه سازی جامعه در مورد حقوق بشر برابری و روش های حل مسالمت آمیز منازعات تدوین شود.
در نهایت باید تاکید کرد که تغییرات فرهنگی و اجتماعی زمان بر است و نیازمند همکاری گسترده دولت سازمان های مردم نهاد و جامعه مدنی است. با ایجاد فضایی امن برای بحث در مورد مسائل مربوط به خشونت خانگی و حمایت از قربانیان این نوع خشونت ها می توان امیدوار بود روزی شاهد کاهش چشمگیر این معضل اجتماعی باشیم.

انتهای پیام