چه عواملی باعث کم شدن حجم مغز می شود؟
براساس تحقیقی که نتایج آن در ژورنال “نورولوژی” منتشر شده اگر زندگی پراسترسی داشته باشید ممکن است پیش از رسیدن به ۵۰ سالگی دچار از دست دادن حافظه شده و مغزتان کوچک شود.
به گفته دکتر سودا سشادری استاد نورولوژی دانشگاه سن آنتونیو و نویسنده تحقیق «با استناد به سطح بالای کورتیزول که یک هورمون استرس است ظاهراً می توان کارایی و اندازه مغز و عملکرد آن در آزمون های شناختی را پیش بینی کرد.»
او گفت: «ما با آب رفتن مغز و از دست رفتن حافظه در افراد نسبتاً جوان بسیار پیش از آن که علائم آن قابل مشاهده باشد مواجه شدیم. هیچ وقت برای کم کردن استرس زود نیست.»
کورتیزول یکی از هورمون های اصلی استرس بدن است که نقش آن در غرایز “فرار کن یا مبارزه کن” ما دیده می شود. وقتی که دچار استرس هستیم و سطح هوشیاری ما بالاست غدد آدرنال کورتیزول بیشتری ترشح می کنند. این هورمون سپس دست به کار می شود و عملکرد های جسمانی گوناگونی که ممکن است سد راه بقا باشند را تعطیل می کند.
وقتی که بحران پایان می یابد سطح کورتیزول باید کاهش یابد و دستگاه های بدن باید به حالت نرمال بازگردند. اما اگر دکمه هوشیاری شما فشرده بماند بدن به عملکرد نامناسب ادامه می دهد که نتیجه آن اضطراب افسردگی بیماری قلبی سردرد افزایش وزن خواب نامناسب و البته مشکلات حافظه و تمرکز خواهد بود.
متخصصان می گویند که در این میان مغز به خاطر همه مواد مغذی ای که برای کارکرد بهینه به آن ها نیاز دارد به طور خاص آسیب پذیر است.
کیت فارگو می گوید: «مغز یک عضو بسیار گرسنه است. مغز به میزان بسیار زیادی از مواد غذایی و اکسیژن نیاز دارد تا سالم بماند و عملکردی مناسب داشته باشد. بنابراین وقتی که بدن برای مقابله با استرس نیازمند آن منابع می شود منابع کمتری به مغز می رسند.»
استرس بر ساختار مغز نیز اثر می گذارد
به گفته فارگو نکته شگفت آور یافته های تحقیق در رابطه با تاثیرات کورتیزول بر ساختار مغز است. سطوح بالای کورتیزول با آسیب بیشتر به بخش هایی از مغز که اطلاعات را در مغز جابه جا می کنند (کرونا رادیاتا) و میان دو نیم کره مغز (کورپوس کالوسوم) مرتبط است.
افزون بر این مغز های افرادی که دچار سطوح بالاتر کورتیزول هستند مخ های کوچکتری داشت. مخ ها دو نیمکره مغز هستند که مسئول تفکر احساسات حرف زدن و عملکرد ماهیچه ها هستند. میانگین حجم مخی مغز در افرادی که سطوح بالای کورتیزول داشتند ۸۸. ۵ از کل حجم مغز بود که این میزان در افرادی که به میزان نورمال کریستول داشتند ۸۸. ۷ بود.
فارگو می گوید: «من از اینکه چنین تغییر بزرگی را در ساختار مغر با سطوح کورتیزول بالا در مقایسه با کورتیزول متعادل ببینیم غافلگیر شدم. اگر شما در میانسالی شاهد تغییرات ساختاری مغز باشید می شود تصور کرد که وقتی در سنین بالا به تدریج دچار زوال عقل می شوید چه خواهد شد.» جالب اینجاست که تاثیرات کورتیزول بالا در حجم مخی مغز ظاهراً تنها بر زنان تاثیر می گذارد و متوجه مردان نیست.