روایت ارد عطارپور از یک مستندساز قدیمی و «جشن سده»

به گزارش یومیر به نقل از روابط عمومی موزه سینما برنامه نمایش و نقد و بررسی مستند «جشن قرن» ساخته زنده یاد منوچهر عسگری نسب با حضور ارد عطار پور کارگردان و تهیه کننده سرشناس مستند فخرالدین سیدی مستندساز باتجربه و محمد مقدم. تهیه کننده مستند و پژوهشگر سینما در «شب های مستند» موزه سینما با همکاری انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند در تالار فردوس برگزار شد. از موزه سینما

محمد تهامی نژاد محقق و مستندساز پیشکسوت به دلیل کسالت موفق به حضور در این برنامه نشد و متن نوشته شده توسط وی در فیلم «جشن قرن» خوانده شد.

فخرالدین صیدی که اجرای برنامه را بر عهده داشت در ابتدای این نشست گفت: دو فیلم نمایش داده شده از زندگی منوچهر عسگری نسب به ترتیب در سال های 1346 و 1350 زمانی که عسگری نسب اولین فیلم را کارگردانی کرد به رحمانه گفت به او گفت که این فیلم سیاه و سفید فیلمبرداری شده در حالی که قرمز و زرد آتش در جشن قرن بسیار مهم است و به او پیشنهاد کرد که این فیلم را دوباره فیلمبرداری کند. رنگی درست کن این اثر پایان نامه دانشگاهی عسگری نسب و به سفارش تلویزیون بود.

جشن قرن نقاط قوت و ضعف

آردا عطارپور کارگردان و تهیه کننده سرشناس مستند ادامه داد: یک ترم شاگرد مرحوم عسگری نسب بودم و ایشان در باغ فردوس فیلمسازی مستند تدریس می کردند. آن روزها بیشتر روی ساخت فیلم های داستانی تمرکز داشت و مستندهای عسگری نسب بیشتر مربوط به قبل از انقلاب بود.

وی با بیان اینکه منوچهرعسگری همیشه مستند دوست داشت و آن را کار سختی می دانست افزود: اما گذشت زمان عسگری نسب را به سمتی برد که علاقه اش به فیلم های داستانی متجلی شد. او البته از ابتدا به ساخت فیلم های داستانی علاقه داشت و با آمدن از کرمان به تهران قصد داشت روزی بازیگر شود اما بعدها ساخت مستند در تلویزیون را آغاز کرد و کارهای مختلفی را کارگردانی کرد.

این مستندساز گفت: به نظرم فیلم اول «جشن قرن» کار خوبی است. این فیلم امروز ارجاع دارد و گواه مصاحبه با پروفسور پوردو است و فیلم فریم های دقیق و خوب و خاطره انگیزی دارد.

عطارپور با بیان اینکه «جشن قرن» نقاط قوت و ضعفی دارد ادامه داد: به هر حال این فیلم به عنوان یک سند ارزشمند باقی خواهد ماند. مشکل کمال گرایی فیلمساز هم همیشه وجود دارد و فیلمساز معمولا بدترین منتقد خودش است. یک کارگردان نمی تواند آنچه را که در ذهن دارد به طور کامل ارائه کند و همیشه از این مشکل رنج می برد. به همین دلیل گاهی اوقات یک فیلمساز برای رهایی از چنین بیماری هایی به ساخت فیلم دیگری با همین موضوع روی می آورد.

وی بیان کرد: درباره «جشن قرن» می توان گفت که فیلم دوم در واقع همان فیلم اول است که رنگی شده است. این عدد در سینمای ایران و جهان سابقه دارد. برای مثال آلفرد هیچکاک یک بار فیلم «مردی که خیلی می دانست» را سیاه و سفید کارگردانی کرد و سال ها بعد در رنگی همین کار را کرد که نشان از ابهت و پختگی بیشتری دارد. فرانسوا تروفو فیلم اول را آماتور هیچکاک و فیلم دوم را استاد هیچکاک می داند. محمدرضا اصلانی در ایران فیلم سیاه و سفید فوق العاده «جام حسنلو» را پس از نزدیک به چهل سال دوباره به صورت رنگی کارگردانی کرده است.

عطارپور گفت: آقای عسگری نسب کارنامه طولانی و مفصلی دارد و فیلم های زیادی را کارگردانی کرده است و فیلم «جشن قرن» از اولین فیلم های اوست. عسگری نسب وقتی کلاسش را تمام کرد ساعت ها بعد با ما صحبت کرد و با گرمی و انرژی زیاد بحث را ادامه داد و خود را موظف به پاسخ دانست.

این مستندساز با بیان اینکه موارد خاصی در آثار عسگری نسب وجود دارد که در فیلم های مختلف تکرار می شود خاطرنشان کرد: از جمله این موارد توجه وی به دین زرتشتی است که موضوع دو فیلمی است که امروز دیدیم آن هم با عنوان «تخت سلیمان». و یک فیلم دیگر از او به نام «سوختن چک چک» که درباره زیارتگاه زرتشتیان در استان یزد است. او یک فیلمساز میهن پرست بود و زمانی که برای ادامه تحصیل به میشیگان رفت یکی از افرادی بود که در ساخت مشترک سریال «چهار راه تمدن» نقش مهمی ایفا کرد.

نقش عناصر بیرونی تشریفات

در ادامه محمد مقدم مستندساز و فیلمبردار گفت: در فیلم «جشن قرن» شاهد گزارشی مستند از یک آیین تاریخی هستیم. بین دو فیلمی که امروز نمایش داده می شود چهار سال فاصله است و تفاوت های زیادی بین آنها می بینیم و همین موضوع باعث می شود به خیلی چیزها فکر کنیم. در این میان نکاتی درباره شکل گیری آیین ها و تغییر آن ها وجود دارد و آنچه به دست ما رسیده با آنچه تصور می کردیم متفاوت است.

وی افزود: معمولا جوهر هر آیینی در دل آن باقی می ماند و نهفته است و عناصر مربوط به آن نیز به صورت انتزاعی حفظ می شود اما در طول تاریخ شکل های آن به شدت تغییر می کند.

مقدم درباره دو فیلم «جشن قرن» گفت: نقش عوامل بیرونی در یک آیین را از جمله تفاوت های آشکار این دو فیلم می توان نام برد. هر دینی در هر نقطه از جهان دو ویژگی دارد. اول اینکه در یک سالگرد اتفاق می افتد و دوم اینکه عادت را ترک می کند و افرادی که در آن مراسم شرکت می کنند چهره ثابتی ندارند. مثلاً لباس های مختلفی می پوشند و این دو ویژگی در هر مراسم آیینی نهفته است.

این منتقد تصریح کرد: در فیلم اول می توان نشانه هایی از دخالت قدرت و نظم برقرار شده توسط نیروهای امنیتی و نظم مردم را دید اما در فیلم دوم این موارد به دراماتیزاسیون محض تبدیل می شود و نشان می دهد که موارد گفته شده تا کجا می تواند پیش برود. توسط دیگران تغییر کند و مزاحم شود. در فیلم های تک نگاری بهتر است به تبارشناسی و هستی شناسی آیین ها توجه شود. فیلم «جشن قرن» ارزش های ستودنی بی شماری دارد.

مقدم ادامه داد: در فیلم های مربوط به آیین ها مضمون کم است و مربوط به ریشه یابی هر آیینی است. فاصله دو فیلم مرحوم عسگری نسب جای تعجب دارد و در هر دو اثر با ثبت تصادفی مواردی مواجه هستیم که می تواند به عنوان یک سند تاریخی در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

تابلوهایی از سینمای مستند کشور در مراحل اولیه

در ادامه سعید رشتیان مستندساز و تهیه کننده پیشکسوت نیز گفت: باید از این گونه آثار و تجربیات تجلیل کرد. برای من جذابیت فیلم های نمایش داده شده در برنامه «شب های مستند» این است که بدانم مستند ایرانی از کدام حوزه ها آمده و امروز چه میراثی داریم از چه اتاق هایی شروع شده و چگونه پیشرفت کرده است. در دو فیلمی که امروز دیدیم و دیگر آثار این دوره ماهیت فضای تجربی کاملاً مشخص است و این مشکل در انتخاب موضوع جنبه های فنی و فنی و نحوه تولید نمایان است.

رشتیان در پایان تصریح کرد: تحول و تحول از نظر روش تکنیک و روایت در فیلم مستند ایران بعد از انقلاب رخ داد. همچنین جنبه های استنادی این آثار بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد. در واقع این فیلم ها به عنوان نقاشی های مستندسازی کشور در مراحل اولیه شناخته می شوند.

در پایان این نشست فخرالدین با تشکر از سیدی که اجرای برنامه را بر عهده داشت از تلاش لادن طاهری مدیر سینمای ملی برای نمایش مستندها قدردانی کرد.

در این برنامه افرادی چون سعید رشتیان مهدی مدنی ارد عطارپور محمد مقدم محمود گبارلو مهدی پاک نژاد علی شوقیان مهدی حسابی شیرین جاهد همایون علیخانی صادق حدادی محسن شهابی و … حضور دارند. . حضور داشت

به گزارش یومیر زنده یاد عسگری نسب که در سال ۱۳۹۶ درگذشت تهیه کنندگی فیلم های «همسر» «بازمانده» و کارگردانی فیلم های «پاییز طولانی» «هی جو» «خانه در انتظار» را نیز برعهده داشت.

انتهای پیام