وندال ها در آرامگاه پساهخامنشی – یومیر

به گزارش یومیر روستای فالونک در بخش مرکزی شهرستان مرودشت در استان فارس و در روستای رامجردیک قرار دارد. در این محوطه آرامگاه صخره ای شبیه به شاهان هخامنشی (در نقش رستم) شناسایی شده است که به اعتقاد باستان شناسان و پژوهشگران مربوط به دوره پیش از هخامنشیان (پس از هخامنشیان) است. این قبر فاقد سنگ قبر و تزئینات است و مشخص نیست متعلق به چه کسی بوده است.

بررسی های شاهرخ رزمجو باستان شناس متخصص دوره هخامنشی به همراه احسان احمدی نیا باستان شناس در مقاله ای با عنوان «چشم انداز تدفین دشت مرودشت در دوره پیش از هخامنشی با بررسی آثار دستی تدفین» منتشر شده است. نشان می دهد که «تدفین های صخره ای را می توان به دوره پیش از هخامنشیان نسبت داد. در دشت مرودشت نیز مانند هر دوره یا مکان دیگری عمدتاً به عنوان نوعی تدفین آبرومند برای اعضای خانواده های قدرتمند در هرم اجتماعی ساخته شده و مورد استفاده قرار می گرفته است». قدرت بناهایی که از یک سو اعتبار مشروعیت و قدرت خود را در میان جمعیت بومی و دیگر قدرت های منطقه ای افزایش داد. از طرفی سند معتبری برای اولاد اعیان به شمار می آمدند تا در آینده بر اموال آبا و اجدادی دست یابند و ادامه دهند.

سیاوش آریا پژوهشگر میراث فرهنگی بر اساس تحقیقات و پرس و جوهای خود معتقد است که مقبره صخره ای «فالونک» بر اساس شواهد باستان شناسی خانواده بومی پارس و «پاتراخس» است اما نمی دانیم که مربوط به کدام شخص است. . باید دانست که سلسله فراتداران وارثان هخامنشیان بوده اند و در آیین ها و اعتقادات خود از آنها پیروی می کردند از سکه های باقی مانده و نام برخی از این فرمانروایان اطلاعات بیشتری در مورد آنها به دست می آید.

مقبره های صخره ای دوران هخامنشی داریوش بزرگ به سبک چهار ستون (چالیپا یا صلیب) در کوه دژن بشت یا سه گنبد (نقوش رستم) ایجاد شد و سپس جانشینان او از این الگو پیروی کردند و در رستم و پارسه (تخت جمشید) مقبره هایی ساختند. . در یک جبهه به عرض 10 متر بریده می شود و 8 و نیم متر پایین آمده تا شاخه بالایی چلیپا تمام شود سپس عرض جبهه دو برابر می شود دو شاخه وسط به ارتفاع 7 متر بریده می شود و سپس شاخه زیرین را می برند و 6 متر و هشتاد سانتی متر دیگر پایین می آیند. (به یاد شاپور شهبازی)

راه رسیدن به مقبره فالونک دشوار است بدون طناب تقریبا غیرممکن به نظر می رسد. سیاوش آریا حدود پنج ماه پیش توانست وارد این مقبره شود اگرچه پس از عکسبرداری از آن ارتفاع سقوط کرد و به شدت مجروح شد و اکنون پس از گذشت پنج ماه توانست از آنچه در این آرامگاه دیده است بنویسد. وی از وجود کتیبه های متعدد در این بقعه با استفاده از سیمان خبر داد و نوشت: یکی از سختی های آثار تاریخی و فرهنگی واقع در روستاها و آبادی های دور از شهرها توسط ادارات میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شهرستان ها رسیدگی نمی شود و آنها را رها می کنند. کمبود بودجه و نیروی انسانی در یگان حفاظت میراث باعث شده است که وزارت میراث فرهنگی نتوانسته به درستی از این میراث حفاظت کند و این موضوع دست سودجویان اموال تاریخی و فرهنگی را باز گذاشته است.

وی بر اساس مشاهدات خود خاطرنشان کرد: صخره ها به قسمت بزرگی از مقبره صخره ای «فالونک» نفوذ کرده و قسمت های کوچکی از این بنا شکسته شده است که می توان به داخل خود مقبره اشاره کرد. از سوی دیگر کتیبه های یادبود با سیمان و اسپری در داخل قبر گسترده است.

این پژوهشگر میراث که اشاره می کند توانسته در خرداد 1403 وارد این مقبره شود در توصیف خود آورده است: آرامگاه داخل آرامگاه بسیار ساده است در این مقبره به صخره ای ساده و بدوی یا شاید نیمه کاره برمی خوریم. کنده کاری که مورد تحقیق علمی قرار نگرفته و در هیچ نوشته ای ذکر نشده است. می توان حدس زد که به دلیل کمبود جا و مکان سنگ تراشی ساده و ابتدایی است. اما از تعداد زیادی از باستان شناسان و محققین در این باره سوال کردم و متوجه شدم. گفت: تاکنون هیچ محقق و دوستدار میراث به دلیل دسترسی سخت و غیرممکن به بالای این مقبره نیامده است و تنها یونس زارع باستان شناس و کارمند پایگاه جهانی پارس (تخت جمشید) در سال 1400 خورشیدی با طناب از این مقبره بالا رفته است. سال است و از وجود این سنگ نگاره اطلاعی نداشت و فقط در ورودی گوردخمه و سمت چپ و بالای آن سنگ نگاره کوچک و ناقصی را شناسایی کرد که بسیار رنگ باخته است اما من تصاویر سنگ نگاره را نشان دادم به اداره کل میراث فرهنگی استان فارس و مسئول ثبت آثار تاریخی و کارشناسان و از شناسایی صخره تراشی خبر داد. متاسفانه اداره کل میراث استان این مقبره صخره ای بسیار ارزشمند و شناخته شده را ثبت ملی نکرده است (اطراف آن را ثبت کرده است) که مایه تاسف و نگرانی است. بهانه اداره میراث برای عدم ثبت قبر سخت بودن دسترسی به آن است. با یک نردبان و تجهیزات لازم برای تمام سال ها می توانستند قبر «فالونک» را در فهرست آثار ملی به ثبت برسانند. بدون شک کمبودی در این زمینه وجود داشته است.

در مورد تأخیر سنگ نگاره های جدید و شناسایی شده تا تکمیل کامل تحقیقات کارشناسی نمی توان بیش از این صحبت کرد فقط می توان پیشنهاد داد که تحقیقات و بررسی های باستان شناسی بیشتری انجام شود.

انتهای پیام