پوکی استخوان در نیمی از جمعیت کشور / وضعیت دستگاه های سنجش تراکم استخوان

دکتر فاطمه حاجی ولی زاده در گفت وگو با یومیر. وی با بیان اینکه «پوکی استخوان» یکی از بیماری های متابولیک استخوان است گفت: استخوان ها به دلیل پوکی استخوان استقامت و استحکام خود را از دست می دهند و ماده معدنی داخل استخوان ها کاهش می یابد. همچنین این احتمال وجود دارد که تغییراتی در ساختار و زیرساخت استخوان ایجاد شود. بنابراین استخوان ها شکننده می شوند و با ضربه ای کوچک بدون شدت می شکنند.

پوکی استخوان بیماری دوران سالمندی

وی با بیان اینکه پوکی استخوان در روند پیری ایجاد می شود تصریح کرد: توده معدنی استخوان با افزایش سن کاهش یافته و تحلیل می رود. بنابراین پوکی استخوان بیماری است که پیری محسوب می شود. پس از یائسگی در زنان روند از بین رفتن بافت استخوانی به دلیل تغییرات هورمونی در بین زنان تسریع می شود. پوکی استخوان معمولا با افزایش سن و بعد از یائسگی اتفاق می افتد.

“پوکی استخوان ثانویه” و نقش عوامل محیطی در بروز آن

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی وزارت بهداشت درباره «پوکی استخوان ثانویه» نیز توضیح داد: گاهی استفاده از برخی داروها مانند مصرف طولانی مدت کورتون و همچنین ابتلا به برخی بیماری ها مانند انواع سرطان. آرتریت روماتوئید و برخی بیماری های ثانویه می تواند منجر به پوکی استخوان شود اما به طور کلی وقتی از پوکی استخوان صحبت می کنیم منظور پوکی استخوان ناشی از افزایش سن است.

افزایش سن و وضعیت تراکم استخوان

این چیزی است که او گفت توده استخوانی معمولاً در سن 30 سالگی به حداکثر می رسدافزود: استخوان بافتی است که دائماً در آن استخوان ها «ساختن» «برداشتن» و «از دست دادن» وجود دارد و این یک امر طبیعی است. هر چه متابولیسم و ​​تشکیل استخوان بیشتر باشد تراکم استخوان بیشتر می شود.

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی وزارت بهداشت ادامه داد: افراد در سن 30 سالگی به حداکثر توده استخوانی خود می رسند. عواملی مانند تغذیه فعالیت بدنی و ژنتیک در دستیابی به بیشترین میزان توده استخوانی نقش دارند و ژنتیک مهمترین عامل در این زمینه است. پس از 30 سالگی به دلیل تغییراتی که در بدن ایجاد می شود میزان حذف مواد معدنی از استخوان ها از تولید مواد معدنی بیشتر می شود. با توجه به اینکه حذف مواد معدنی از استخوان ها بیشتر از تولید مواد معدنی است با کاهش توده استخوانی مواجه می شویم و کاهش توده استخوانی با تغییرات هورمونی و شروع یائسگی در خانم ها روند سریع تری را طی می کند و باعث پوکی استخوان می شود.

برآورد پوکی استخوان در نیمی از جمعیت کشور

وی با اشاره به نقش سن در بروز پوکی استخوان تاکید کرد: پوکی استخوان در زنان بالای 50 سال و مردان بالای 70 سال بیشتر است و در واقع این بیماری مختص این سنین است. مطالعات نشان می دهد که از هر سه زن بالای 50 سال یک نفر و از هر پنج مرد بالای 50 سال یک نفر به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند. ما تصور می کنیم که بیش از نیمی از جمعیت کشور یعنی هر فرد دیگری از پوکی استخوان یا کمبود مواد معدنی استخوان رنج می برد.

عوامل “غیر قابل کنترل” پوکی استخوان

پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است

حاجی ولی زاده با بیان اینکه عوامل مختلفی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند تاکید کرد: همانطور که عوامل مختلفی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند عوامل محیطی ژنتیکی و جنسیتی نیز در بروز این بیماری نقش دارند. برخی از عواملی که باعث پوکی استخوان می شوند “غیرقابل کنترل” هستند. به عنوان مثال بروز پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است. مطالعات نشان می دهد که بروز پوکی استخوان در سفیدپوستان بیشتر از سیاه پوستان است. همچنین میزان پوکی استخوان در افرادی که بستگانشان از پوکی استخوان رنج می برند و یا شکستگی ناشی از این بیماری را تجربه کرده اند بیشتر است. قطعا ژنتیک ذخیره ژنتیکی خانواده و رنگ پوست افراد قابل تغییر نیست.

نقش تغذیه در پیشگیری از پوکی استخوان

وی ادامه داد: برخی عوامل منجر به پوکی استخوان می شود که با اقدامات مداخله ای می توان آن را کنترل کرد. تغذیه نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد. مصرف کلسیم به مقدار کافی که بیشترین مقدار آن در لبنیات یافت می شود باعث «معدنی سازی استخوان» و افزایش استحکام استخوان ها و پیشگیری از پوکی استخوان می شود. مصرف لبنیات و کلسیم قبل از 30 سالگی نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد و مصرف لبنیات و ویتامین D بعد از 30 سالگی می تواند روند پوکی استخوان را به تعویق بیاندازد و چرخش استخوان را بهبود بخشد.

عواقب پوکی استخوان

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه پوکی استخوان یک بیماری خاموش است گفت: پوکی استخوان به خودی خود هیچ علامتی ندارد و می تواند با دردهای مزمن در ناحیه کمر و استخوان بروز کند. افراد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است “کوتاه شدن و خم شدن” و “از دست دادن تراز ستون فقرات” را تجربه کنند. اما شکستگی های ناشی از پوکی استخوان مهم ترین عارضه این بیماری است.

یک پنجم افراد مبتلا به شکستگی لگن می میرند

وی ادامه داد: افرادی که دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند معمولا کیفیت زندگی خود را از دست می دهند و به زندگی عادی بر نمی گردند. ضعف و ناتوانی همراه همیشگی افرادی است که از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان رنج می برند. متأسفانه حدود یک پنجم افرادی که از شکستگی لگن رنج می برند بر اثر پوکی استخوان می میرند.

حاجی ولی زاده با بیان اینکه پوکی استخوان در بین خانم ها بیشتر است تاکید کرد: تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی اتفاق می افتد باعث از دست رفتن هورمون های استروژن در خانم ها می شود و میزان از دست رفتن مواد معدنی استخوان افزایش می یابد. همچنین استخوان های زنان نازک تر ظریف تر و باریک تر از استخوان های مردان است. لطافت استخوان ها باعث افزایش شکنندگی آنها می شود.

نقش کلسیم و ویتامین D در سلامت استخوان

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت به اهمیت تغییر سبک زندگی اشاره کرد و تصریح کرد: پوکی استخوان دارای دو روش درمانی و پیشگیری است. مراقبت از تغذیه در تمام مراحل زندگی دریافت کافی کلسیم و ویتامین D فعالیت بدنی برای تقویت استخوان ها و عضلات پیروی از سبک زندگی سالم مانند پرهیز از سیگار و نوشیدنی های الکلی از مواردی هستند که از پوکی استخوان پیشگیری می کنند.

حاجی زاده گفت: رژیم غذایی نقش مهمی در ساخت و حفظ سلامت استخوان ها در تمام مراحل زندگی از نوزادی تا بزرگسالی و حتی میانسالی دارد. غذایی که می خوریم باید سرشار از کلسیم و ویتامین D باشد. کلسیم مهم ترین ماده معدنی موجود در استخوان ها است و ویتامین D به جذب مناسب و بیشتر آن کمک می کند. بنابراین برای حفظ و استحکام استخوان ها به مصرف روزانه و کافی کلسیم و ویتامین D نیاز داریم. اگر رژیم غذایی حاوی کلسیم کافی نباشد مکمل های کلسیم و ویتامین D توصیه می شود به ویژه برای زنانی که بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

وی ادامه داد: تشخیص زودهنگام پوکی استخوان می تواند از عارضه جدی پوکی استخوان یعنی پوکی استخوان جلوگیری کند. شکستگی های ناشی از این بیماری امروزه درمان های زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که به بهبود زندگی افراد کمک می کند.

ضرورت فعالیت های ورزشی

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت با اشاره به اهمیت فعالیت های ورزشی نیز گفت: انجام فعالیت های بدنی مناسب با اعمال وزن و فشار به استخوان ها ورزش های استقامتی و ورزش هایی که باعث افزایش تعادل افراد می شود در پیشگیری از عوارض پوکی استخوان. آنها در به تعویق انداختن پوکی استخوان و جلوگیری از روند پیشرفت پوکی استخوان نقش دارند.

قطع خودسرانه درمان ممنوع است

حاجی ولی زاده درباره درمان پوکی استخوان خاطرنشان کرد: استفاده طولانی مدت و مستمر از داروهای ضد التهاب و پوکی استخوان بسیار حائز اهمیت است. اگر افراد مبتلا به پوکی استخوان می خواهند توده استخوانی خوبی داشته باشند باید حداقل به مدت پنج سال از داروهای خوراکی استفاده کنند. بنابراین قطع بی رویه دارو پرهیز از مصرف دارو و مصرف نامنظم دارو باعث شکست درمان می شود.

کمبود تجهیزات سنجش تراکم استخوان

وی در پاسخ به سوال یومیر در مورد دستگاه های سنجش تراکم استخوان نیز با بیان اینکه با کمبود دستگاه های سنجش تراکم استخوان مواجه هستیم گفت: اکثر دستگاه های سنجش تراکم استخوان در مرکز و مراکز استان ها مستقر هستند و در سایر نقاط نیز با کمبود این دستگاه ها مواجه هستیم. کشور در کشور به ازای هر میلیون نفر 8 دستگاه سنجش تراکم استخوان وجود دارد که بیشتر این واحدها در تهران و بخش خصوصی هستند. پیش بینی می شود در هر دستگاه 10 تا 12 دستگاه سنجش تراکم استخوان وجود داشته باشد یک میلیون نفر در کشور

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت غیرواگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: از سوی دیگر کیفیت دستگاه های سنجش تراکم استخوان چندان مورد بررسی قرار نمی گیرد و باید ارزیابی یکپارچه از عملکرد داشته باشیم. وضعیت دستگاه سنجش تراکم استخوان در کشور

انتهای پیام