هشدار؛ فرونشست زمین در فاصله ۱۰ متری نقش رستم

یکی از اعضای هیئت علمی گروه مهندسی راه عمران و محیط زیست دانشکده فنی دانشگاه شیراز با بیان اینکه برداشت بی رویه آب برای مصارف کشاورزی عامل اصلی فرونشست زمین در مرودشت تخت جمشید و نقش رستم است گفت: 10 سال است. متری نقش رستم و 300 متری تا 500 متری تخت جمشید رخ می دهد و به صورت ترک های عظیمی دیده می شود.

ابتاب نیوز:

مریم دهقانی امروز 5 مهرماه در حاشیه مراسم «شب علم» در دانشگاه شیراز در بررسی فرونشست در دشت مرادشت که زنگ خطری برای استان فارس محسوب می شود گفت: فرونشست در اکثر مناطق در حال وقوع است. دشت های ایران و دلیل اصلی فرونشست های رخ داده استحصال غیر بحرانی آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی است.

وی ادامه داد: فرونشست ها در 300 یا 500 متری تخت جمشید و 10 متری نقش رستم رخ می دهد و ترک های عظیم ناشی از فرونشست کاملاً نمایان است.

دهقانی تصریح کرد: اولین کشوری که فرونشست را به صورت بحرانی تجربه کرد آمریکا بود که در سال 77 با فرونشست 9 متری سطح زمین مواجه شد و علت آن کشاورزی و برداشت بی رویه آب از مخازن زیرزمینی بود.

وی فروچاله ها را از پیامدهای فرونشست زمین دانست و بیان کرد: استان فارس دارای آب و هوای خشک است و باید از آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی استفاده کند. فرونشست حاصل توسعه زمین و برداشت آب از چاه هاست صرف نظر از این که میلیون ها سال طول می کشد تا آب در سفره های زیرزمینی جمع شود.

یکی از اعضای هیئت علمی گروه مهندسی راه عمران و محیط زیست دانشکده فنی دانشگاه شیراز با بیان اینکه چند سال پیش ناگهان در دشت ایج استهبان یک فروچاله به عرض 100 متر در عرض چند ثانیه ظاهر شد گفت: این دشت. مانند 70 دشت در استان فارس است. فروکش کرده است البته در اکثر شهرها مثل تهران فروچاله ها فراوان است.

وی با اشاره به اینکه دشت مرودشت را می توان بحرانی ترین دشت ایران نامید گفت: کل دشت به وسعت 7200 کیلومتر مربع در حال فرونشست است و حداکثر میزان فرونشست 30 سانتی متر در سال برآورد شده است. کشاورزی در سطح بسیار وسیعی در دشت های مرودشت انجام شده است و صرف نظر از کمبود آب استان فارس رتبه نخست تولید گندم را در کشور دارد.

دهقانی ادامه داد: ماهواره های رادار با تصویربرداری از سطح زمین 70 منطقه فرونشست را در استان شناسایی کرده اند و بحرانی ترین دشت شناسایی شده است. بیشترین میزان فرونشست در منطقه نزدیک بیدا حدود 30 سانتی متر در سال برآورد شده است.

وی تصریح کرد: تمامی نقاط شهرستان مرودشت به جز پتروشیمی مرودشت با زیرساخت های مهم در حال فرورفتن است و حداکثر فرونشست زمین 14 سانتی متر در سال برآورد شده است. منطقه “کوشک” در شمال شرقی مرودشت بیشترین میزان سکونت را دارد و کل مجتمع مسکونی آنلاین شهرستان مرودشت به میزان 18 سانتی متر در حال فرو رفتن است و به دلیل اینکه منطقه بسیار وسیعی با این سرعت در حال سکونت است. مورد توجه قرار نگرفت و دیوارها ترک نکرد. شاید در آینده این مشکل را رصد کنیم و مانند محوطه تخت جمشید ترک های آن را ببینیم.

دهقانی با تاکید بر اینکه بارها به مسئولان برای کنترل برداشت آب و بستن چاه های غیرمجاز تذکر داده شده است گفت: در واقع این اولین راهکار برای جلوگیری از کاهش بیشتر آب های زیرزمینی است.

وی راه حل دوم را ایجاد تسهیلات برای کشاورزان دانست و گفت: کشاورزی باید به سمت کشاورزی هوشمند و روش های نوین آبیاری که آب کمتری مصرف می کند حرکت کند. ایران آب و هوای خشک دارد محصولات کشاورزی تولید می کنیم و به کشورهای مختلف صادر می کنیم. این یک نمونه بیماری است که خونریزی کرده و از دست دیگر خون می گیریم تا به دیگران اهدا کنیم.

دهقانی تصریح کرد: باید به تجارت آب مجازی روی بیاوریم و برای کشاورزان شغل پایدار ایجاد کنیم تا کشاورزی در ایران محدود شود و برای تغییر الگوی کشت فرهنگ سازی شود.

یکی از اعضای هیئت علمی گروه مهندسی راه ساختمان و محیط زیست دانشکده فنی دانشگاه شیراز افزود: مردم وظیفه دارند تا حد امکان صرفه جویی کنند نه به خاطر کم بودن آب در واقع آب وجود ندارد. بنابراین باید مدت دوش گرفتن را به 2 تا 3 دقیقه کاهش دهیم از آب آشامیدنی برای آبیاری فضاهای سبز استفاده نکنیم خودروها را با آب آشامیدنی نشوییم در صورت نشتی شیرهای خانه در اسرع وقت آنها را تعویض کنیم. این مشکلات شاید ابتدایی به نظر برسند اما در بحران کم آبی ایران تنها راهی است که می تواند ما را از بحران نجات دهد.

وی در پایان با بیان اینکه صرفه جویی در مصرف آب موجب نجات زمین و نجات جان انسان ها می شود تصریح کرد: منابع آبی رو به اتمام است و همه باید بحران آب را جدی بگیرند.