هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم

به گزارش یومیر مریم مشاری نیا; یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز در یادداشتی به ایکنا به مناسبت روز بزرگداشت حافظ به دلایل محبوبیت و بررسی مدت زمان اشعار شاعر ایرانی شیرینسخون پرداخت.

متن این یادداشت به شرح زیر است:

سحر خیز و سلامتی چون حافظ

هر کاری کردم از حکومت قرآنی کردم

درباره حافظ بسیار نوشته شده است اما هنوز ناگفته ها و نانوشته های بسیاری باقی مانده است. هر وقت روز حافظ فرا می رسد با خودم فکر می کنم حافظ چه کرده است؟ چه چیزی باعث شده حافظ پس از قرن ها همچنان خواندنی باشد و هر بار نکات جدیدی برای ما داشته باشد؟

اگر این سؤالات را از حافظ بپرسی به تو پاسخ می دهد. حافظ بر این باور است که سخنانش به واسطه عشقی که در دل و جانش رخنه کرده دلنشین و شیرین است و سخنش مورد قبول معشوقش قرار گرفته است:

حرف من تا زمانی که قبول نکردی دلنشین بود

بله نشانه ای از عشق وجود دارد

او که به قول عاشق چشم و چراغ کلام شیرین است باید نوکر او شود تا کیفش از نخ و زر و نخ خالی نباشد.

شاه شمشاد قدان خسرو شیرین دهنان

که دل همه صف شکن ها را شکست

مست رد شد و نگاه بدی به من انداخت

گفت: ای چشم و نور همه سخنان شیرین

تا کی کیسه خالی از سیم و طلا خواهد بود؟

غلام من شو و با تمام سیم هایت مبارزه کن

اما جدای از این تسلط حافظ بر فنون و فنون ادبی و استفاده متعادل از آنها نیز یکی از دلایل زیبایی اشعار اوست.

حدیث عشق را از حافظ بشنوید نه از واعظ

اگرچه صنعت بیش از حد بیان کرد

در تاریخ ادبیات فارسی شاعرانی بوده اند که بر هنرها و فنون ادبی مسلط بوده اند اما استفاده بیش از حد از این هنرها و تمهیدات باعث شد که شعرهای آنان کنار گذاشته شود اما حافظ در این اثر تعادل را حفظ کرده است.

یکی از دلایل موفقیت حافظ نیز داشتن دایره لغات گسترده است که در نتیجه مطالعه گسترده متون ادبی فارسی و تسلط بر زبان عربی به وجود آمده است.

گرچه وسعت هنر بی ادب است

زبان ساکت است اما دهان پر از عربی است

یکی دیگر از رازهای موفقیت حافظ مطالعه اشعار فارسی و عربی شاعران پیشین است. او از بسیاری از این اشعار ایده گرفت و آنها را در حد توان خود اجرا کرد. همچنین تفسیر اشعار حافظ بر ارزش ادبی آن افزوده و مردم از آن استقبال کرده و اشعار او را تحسین کرده اند.

مثلا خواجوی کرمانی می گوید:

خرم روزی که کرمان را ترک کنم

حافظ می گوید:

آن روز به خانه خرابه می روم

رفتن به دنبال جانان برای من آسان است

من از وحشت زندان اسکندر ویران شدم

لباس می پوشم و نزد سلیمان می روم

برخی از مفسران می گویند حافظ این شعر را زمانی سروده است که در یزد بوده و مریض شده و دلش در حسرت شیراز بوده است. با این حال او از استعاره ها به گونه ای استفاده کرده است که شعر را قابل تفسیر می کند. این باعث می شود هرکسی معنای خود را در شعر حافظ بیابد و درباره آن اظهار نظر کند.

در مورد حافظ و شعر تاویل پذیر و چندلایه او چه از منظر ادبی و چه از نظر زبانی بسیار می توان نوشت که بسیار گفته و نوشته شده و در این نوشتار نمی گنجد. آنچه گفته شد تنها بهانه ای بود برای یادی از حافظ به مناسبت روز بزرگداشت او.

عشق تو مثل حافظ به اشک می رسد

تلاوت قرآن در چهارده روایت»

انتهای پیام