تئاتر مستند در ایران به اجراهای سطحی تقلیل می یابد

به گزارش یومیر دهمین قسمت از برنامه رادیویی «رادیو دراماتیک» با موضوع «تئاتر و تاریخ: تئاتر مستند» به مناسبت اجرای نمایشنامه در روز شنبه 23 آنلاین 1303 پخش شد. «ادبیات» نوشته مهام میقانی و اثر محمود امین.

علی جعفری فطمی به عنوان کارشناس مجری امید طاهری به عنوان کارشناس و مهمانان برنامه از جمله مهام میقانی (نویسنده و مدرس تئاتر) و محمود امین (کارگردان تئاتر) حضور داشتند. میثم عبدی تهیه کننده این برنامه بود.

در ابتدا علی جعفری فوتمی برنامه را با اشاره به اهمیت و جذابیت تاریخ آغاز کرد و گفت: تاریخ پدیده ای پیچیده و شگفت انگیز است که همه را به خود جذب می کند. ما با تاریخ زندگی می کنیم و هویت ما با آن عجین شده است.

او در ادامه به نقل از تولستوی گفت: تاریخ روسیه می تواند مانند یک رمان باشد همانطور که می توان زندگی روزمره یک کارگر روسی را بیان کرد.

امید طاهری در ادامه به اهمیت تاریخ برای هر جامعه ای اشاره کرد و تاکید کرد: هیچ جامعه ای را نمی توان از تاریخ خود جدا کرد. تاریخ همیشه در زندگی ما حضور دارد و غفلت از آن می تواند باعث تکرار اشتباهات گذشته شود.

وی افزود: تاریخ آینه ای برای درک بهتر مشکلات کنونی و آینده جامعه است.

سپس علی جعفری فاتمی از محمود امین خواست تا درباره روند تولید نمایش «ادبیات» توضیح دهد.

محمود امین تصریح کرد: این نمایش از کارگاه تئاتر مستند خلق شد و پس از تمرینات جدی از بهار 1402 از 27 شهریور ماه در تالار شهرزاد روی صحنه رفت و هر شب در ساعت 9:30

وی ابراز امیدواری کرد اجرای این نمایش با استقبال مخاطبان ادامه یابد.

علی جعفری فطمی سپس به تفاوت تئاتر و سینما پرداخت و گفت: در حالی که سینما با مستند شروع شد تئاتر به طور سنتی بیشتر متکی به تخیل نویسنده است. اما در تئاتر مستند این واقعیت ها و تاریخ به گونه ای دیگر به صحنه می آید.

مهام میقانی به تشریح تاریخچه تئاتر مستند پرداخت و توضیح داد که این سبک در دهه 30 در انگلستان و آمریکا شکل گرفت. وی به رونق دوباره این سبک در ایران از دهه 80 اشاره کرد و گفت: پس از وقفه در تئاتر مستند در ایران به دلیل انقلاب فرهنگی این ژانر در دهه های اخیر دوباره مورد توجه قرار گرفته است.

امید طاهری در ادامه به چالش های مربوط به بازنمایی تاریخ در تئاتر مستند ایران پرداخت و گفت: در ایران از تاریخ بیشتر به عنوان ابزاری برای درک مشکلات زمانه استفاده می شود و با نوعی سانسور تاریخی همراه است. بازتولید دقیق تاریخ را دشوار می کند.

وی افزود: تاریخ ایران به دو دوره قبل و بعد از انقلاب تقسیم می شود و این دوگانگی مانع از مرور بی طرفانه و همه جانبه تاریخ می شود.

طاهری همچنین با انتقاد از رویکردهای جدید اجرایی در تئاتر مستند ایران گفت: این رویکردها اغلب به ظاهر و ظاهر مسائل و بدون درک عمیق محدود می شود.

وی با اشاره به کاوه گلستان عکاس مشهور ایرانی گفت: او در عکس هایش سعی می کرد واقعیت را مستقیما و بدون سانسور به مخاطب نشان دهد در حالی که تئاتر مستند در ایران معمولا به نمایش های تزئینی و سطحی خلاصه می شود.

در ادامه علی جعفری فاتمی به تجربه شخصی خود از اجرای نمایش «حس آبی مرگ» اشاره کرد و افزود: در این نمایش کودکانی که واقعاً قتل را انجام داده بودند حضور داشتند و این امر تأثیر عمیقی بر مخاطب داشت بنابراین در برخی موارد حتی سرنوشت این بچه ها تغییر کرد.

وی این نمایش را نمونه ای از تاثیر مستقیم اجتماعی تئاتر مستند دانست.

در قسمت آخر امید طاهری و مهام میقانی به این نکته اشاره کردند که تاریخ ایران پر از ناشناخته است و تئاتر مستند می تواند در کشف و بازگویی آن نقش داشته باشد.

مهام میخانی همچنین توضیح داد که نمایش «ادبیات» یک مستند درام است و از اسناد و تاریخ برای تقویت روایت استفاده می کند اما تاریخ را نه چیزی از گذشته بلکه بخشی از زندگی کنونی ما می داند.

این برنامه با تاکید بر اهمیت بازنمایی دقیق و بی طرفانه تاریخ در تئاتر مستند به پایان رسید.

برنامه تخصصی تئاتر «رادیو دراماتیک» هر هفته شنبه ها ساعت پخش زنده می شود ساعت 20 در صفحه ایران دراماتیک در اینستاگرام.