چرا نسل جدید هنوز تتلو و ساسی را دنبال می کند؟ / پشت پرده محبوبیت ۲۰ ساله!

اخبار آفتاب:

در سالهای اخیر گرایش گسترده جوانان برای خوانندگانی مانند Sassi Manneck و Tatloo به یکی از مهمترین موضوعات فرهنگی تبدیل شده است. برخی این موضوع را نشانه ای از کاهش سلیقه هنری و حرکت جامعه به سمت ابتذال می دانند در حالی که برخی دیگر بر این باورند که این تغییر نتیجه مستقیم محدود کردن سیاست ها در تولید فرهنگی است. در این مورد این نتیجه تولید محتوای فرهنگی است یا آیا اجتماعی و رسانه ای عامل اصلی را تغییر می دهند؟ جامعه شناس سعید مهدی در مورد این سؤال صحبت می کند و در مورد سانسور سیاست های فرهنگی و ارتباطات جهانی در طراحی طعم موسیقی نسل جدید صحبت می کند.

برخی بر این باورند که جامعه به ابتذال رفته است و افرادی مانند تاتلو مورد استقبال قرار گرفته اند؟

نکته این است که ما برای تولید آثار باستانی فرهنگی که انتظار داریم جوانان و جوانان تمایل به داشتن این محتوا نداشته باشند چه کاری انجام داده ایم؟ در دوران مدرن تعدادی طعم دهنده وجود دارد و ما نمی توانیم آثاری ایجاد کنیم که به همه طعم ها پاسخ دهد. به همین دلیل بخشی از جامعه تمایل به این نوع موسیقی ها دارد.

ما نمی توانیم برای همه سلیقه کار فرهنگی تولید کنیم. جامعه هدف باید واضح باشد. به عنوان مثال جامعه تحصیل کرده به نوعی فرهنگ توده های سایر اشکال افراد دانش آموزان و کارگران نیاز دارد. به همین دلیل افراد مانند تاتلو و دیگران مخاطبان خود را دارند و این مخاطبان به آنها تمایل دارند.

آیا با توجه به نیازهای جوانان محتوای فرهنگی در کشور تولید شده است؟

در اینجا یک نکته مهم وجود دارد. آیا ما فرصتی برای تولید چنین محتوا در کشور داریم؟ اگر ما در مورد موسیقی صحبت می کنیم سانسور کرده ایم؟ آیا ما به موسیقی رپ یا سبک های دیگری مانند فلز اجازه داده ایم؟ با این ساختار چنین فضایی وجود ندارد. بسیاری از هنرمندان این کشور به دلیل اینکه مجاز به فعالیت نیستند به فعالیت های زیرزمینی روی آورده اند.

حتی موسیقی اصلی ما محدودیت های بسیاری دارد. در برخی از شهرها فرمانداران یا سازمان های حقوقی از کنسرت جلوگیری می کنند. این تفکر غالب منجر به عدم موفقیت سیستم فرهنگی شده است. بنابراین بسیاری از هنرمندان یا فعالیت ها کار نمی کنند -دولتی یا به شکلی مخفی کار می کنند.

آیا ساختار فرهنگی رسمی کشور برای تأمین نیازهای فرهنگی جامعه است؟

نه به هیچ وجه سیستم فرهنگی رسمی در کشور قادر به به حداکثر رساندن نیازهای فرهنگی جامعه نیست. حتی اگر حداقل نیازها را در بر بگیرد ارزش هایی است که استراتژی اکثریت را ارائه می دهد. در نتیجه افراد از منابع دیگر مانند موسیقی زیرزمینی موسیقی غیر دولتی یا محتوای خارجی تغذیه فرهنگی.

فرهنگ در جای دیگر ساخته شده است نه توسط دولت ها. در یک جامعه آزاد و دموکراتیک تنوع فرهنگی وجود دارد و هر کسی می تواند محتوای مورد علاقه خود را داشته باشد. اما در یک جامعه ایدئولوژیک فقط یک بازه خاص در نظر گرفته می شود و بسیاری در این چارچوب جای نمی گیرند. بنابراین این افراد تغذیه فرهنگی خود را از منابع خارج از ساختار رسمی دریافت می کنند.

چرا علی رغم فعالیت موسیقی پاپ در کشور بهترین خوانندگان جوانان ایرانی در خارج از کشور است؟

دلیل اصلی این امر این است که دیدگاه ایدئولوژیک ما مانع از گسترش مخاطب می شود. در یک جامعه دموکراتیک و آزاد انتخاب هنری افراد صرفاً مبتنی بر علاقه شخصی آنها است اما در یک جامعه ایدئولوژیک محدودیت هایی وجود دارد که باعث می شود افراد از این چارچوب برای تأمین نیازهای فرهنگی خود خارج شوند. به همین دلیل حتی بسیاری از خوانندگان قدیمی که قبل از انقلاب کار می کردند هنوز یکی از محبوب ترین خوانندگان برای جوانان امروز هستند.

با توجه به اینکه مانکن ساسی سالها قبل از ایران و اوج کار خود در دهه 1980 مهاجرت کرد چه عواملی توجه مخاطبان را به خود جلب کرده است؟

این یک موضوع مهم است. این واقعیت که شخصی مانند Sassi Manneck با وجود دو دهه همچنان به انتشار یک کار سالانه و ماندن در خط مقدم ادامه می دهد فقط به دلیل تبلیغات قوی یا هوشمندانه نیست. چندین عامل تأثیرگذار هستند.

چه تغییراتی در دنیای موسیقی و ارتباطات برخی از خوانندگان مهاجر هنوز محبوب هستند؟

ارتباطات در دنیای امروز بسیار گسترده تر شده است. بر خلاف گذشته وقتی هنرمندان پس از مهاجرت از جریان اصلی موسیقی کشورشان دور شدند این ارتباطات هنوز هم امروز حفظ می شوند و حتی خوانندگانی که دو تا پنج سال پیش از ایران مهاجرت کرده اند هنوز نگران هستند. در دنیای امروز مفهوم “فراموشی هنرمند” دیگر معنای گذشته خود را ندارد زیرا ابزارهای ارتباطی جدید به مخاطب اجازه می دهد تا ادامه و ارتباط برقرار کند.

آیا موسیقی ویژگی خاصی دارد که باعث می شود برخی از خوانندگان بعد از سال محبوب شوند؟

بله موسیقی یک پدیده غیرمعمول است. یک خواننده ممکن است 5 سال پیش فعال بوده باشد اما آثار او هنوز هم شنیده می شود و نسل های جدید به آن علاقه مند خواهند شد. بنابراین این تصور که اگر برجسته خواننده در دهه 1980 بود دیگر نمی تواند محبوب باشد. موسیقی می تواند بلند شود و امواج جدیدی ایجاد کند مانند اکنون که داریوش و ابی هنوز محبوب هستند.

عوامل موفقیت و تداوم در محبوبیت یک هنرمند چیست؟

من فکر می کنم یک فکر در پشت این موفقیت ها وجود دارد. البته منظور من این نیست که فکر کنم ارزش های هنرمند بلکه این نوع نگاه و استراتژی برای مدیریت کار او است. این تفکر شامل انتخاب شعر تشخیص مخاطب نوع آهنگ تبلیغات و نحوه ارائه آثار است. این حتی می تواند یک تفکر جمعی در پشت این موفقیت ها باشد که ناگهان می تواند یک پدیده را برجسته کند و مخاطب را به سمت آن سوق دهد.