پشت پرده مسمومیت های الکلی چیست؟

ابتاب نیوز:

این روزها چند دومینوی مرگ و مسمومیت با الکل یا چشم را بر نور دنیا می بندند یا زندگی شیرین آدم را نابود می کنند. در چند روز گذشته آمار قربانیان مسمومیت با الکل در چند استان همدان گیلان و مازندران در تیتر یک خبر بوده است به طوری که تنها در استان مازندران 344 نفر به دلیل مسمومیت با الکل بستری شدند که 90 نفر از آنها دیالیز شدند. 5 نفر در بخش مراقبت های ویژه بستری و 4 نفر نابینا شدند و تعدادی از آنها جان خود را از دست دادند.

با وجود هشدارهای مکرر مسئولان بهداشتی مجریان قانون و جرم انگاری مصرف و فروش آن در کشور همچنان شاهد چنین اتفاقات ناگواری هستیم. حال سوال اینجاست که وقتی متانول به نوشیدنی ها اضافه می شود چه اتفاقی می افتد؟ منفعت طلبی و منفعت اقتصادی در این بین است یا جهل؟

همه الکل ها سمی هستند

دکتر فراز زندیه متخصص فوریت های پزشکی و فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت های بیمارستان لقمان حکیم در خصوص مسمومیت با الکل به «ایران» گفت: ابتدا این نکته را بگویم که مصرف مشروبات الکلی اعم از خارجی یا مصنوعی علاوه بر این در اسلام حرام است در ایران برای فروش و مصرف آن جریمه تعیین کرده اند اما در علم پزشکی چه می شود که یک دوره با موج مسمومیت ها مواجه شویم؟! همه الکل ها اعم از طبی و صنعتی سمی هستند اما دوز سمی موجود در آنها متفاوت است بنابراین الکل اتانولی که برای دارو استفاده می شود و خوراکی محسوب می شود سم کمتری دارد و به راحتی از بدن دفع می شود اما الکل متانول موجود در بدن سمی ایجاد می کند که می تواند منجر به مرگ مصرف کننده آن شود. متانول الکلی است که در نوشیدنی هایی که به صورت غیرقانونی به صورت بطری های آنلاین و موم شده و زیرزمینی وارد کشور می شود استفاده می شود و باعث کوری و مرگ می شود.

اضافه کردن الکل به نوشیدنی ها برای سود

وی توضیح می دهد: هیچ فروشنده یا به زبان رایج ساقی نمی خواهد ماده خطرناکی به مشتری بدهد و باعث مرگ مردم شود اما همیشه برای سود و درآمد بیشتر این کارها اجتناب ناپذیر است و مردم از روی ناآگاهی متانول را به الکل اضافه می کنند. اتانول و الکل متانولی هر دو در صنعت پتروشیمی تولید می شوند و اگر بخواهند نوشیدنی را بدون الکل به مشتری بدهند قیمت آن بیشتر از قیمتی است که الان فروخته می شود به همین دلیل الکل را از صنعت پتروشیمی می خرند و اضافه می کنند. به محصولات خود به مقدار نوشیدنی باید افزایش یابد و قیمتی که به مشتری داده می شود مقرون به صرفه باشد. افرادی که الکل را به محصولات خود اضافه می کنند عمدتاً از اینکه این الکل حاوی متانول است و می تواند کشنده باشد بی اطلاع هستند.

زندیه با اشاره به اینکه متانول خالص ظرف چند ساعت کشنده است تصریح کرد: بیشتر نوشیدنی های مصرفی متانول خالص نیستند و مقداری از آن اتانولی است که از بدن دفع می شود و متانول را در بدن فعال می کند. الان فروشندگانی که الکل می خرند نمی دانند متانول دارد و به محصولات خود اضافه می کنند چون از نظر رنگ و بو و طعم مشابه هستند و به هیچ وجه قابل تشخیص نیستند.

این متخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها درباره آزمایش هایی که در شبکه های مجازی برای تشخیص متانول و اتانول انجام می شود نیز می گوید: برخی افراد در فضای مجازی راه حلی برای تشخیص متانول از اتانول ارائه می دهند که به عنوان مثال تست رنگ شعله و سایر اقداماتی که انجام نمی دهند. دارای اعتبار علمی نیست زیرا جداسازی این دو نوع الکل فقط در آزمایشگاه با دستگاه مخصوص امکان پذیر است.

به گفته این متخصص فوریت های پزشکی زمانی که تعداد مسمومیت ها افزایش می یابد و شهرهای بیشتری را درگیر می کند الکل حاوی متانول به نوشیدنی ها اضافه می شود. از آنجایی که مصارف صنعتی اتانول و متانول یکسان است در صنعت پتروشیمی این دو را از هم تشخیص نمی دهند و در بسته هایی که خریداری می شود قید نشده است که چند درصد الکل متانول و چند درصد اتانول است و به ساقی می گویند. که الکل اتانول است و فرد بدون آگاهی الکل را به نوشیدنی های خود اضافه می کند زیرا غلظت اتانول و متانول در محصولات پتروشیمی مشخص نیست و از یک شکل استفاده می شود.

زندیه همچنین با اشاره به الکل های ساخته شده برای مصارف پزشکی اظهار می کند: در کارخانه های تولید الکل که قرار است مصارف پزشکی داشته باشند مانند الکل های پزشکی که در بیمارستان ها استفاده می شود الکل متانول از محلول خارج می شود و غلظت اتانول روی بسته بندی درج می شود. به عنوان مثال 97٪ یا 70٪ حاوی اتانول و بقیه بر پایه آب است.

متانول کشنده است

وی با اشاره به اینکه چند درصد از مشروبات الکلی حاوی متانول است که می تواند منجر به مسمومیت و حتی مرگ شود می گوید: از آنجایی که غلظت الکل در نوشابه ها مشخص نیست نمی توان دقیقاً گفت که چه درصدی از متانول موجود در آن وجود دارد. یک لیوان که باعث کوری یا از دست دادن کبد می شود اما به طور کلی مصرف 30 سی سی تا 240 سی سی الکل متانول خالص می تواند باعث بیماری و مرگ شود اما در مورد متانول خالص هیچ یک از نوشیدنی ها متانول خالص نیست و متانول مخلوط با اتانول است اما نکته ای که مصرف کنندگان باید بدانند این است که اتانول با سرعت بیشتری در بدن متابولیزه می شود و حدود 12 ساعت پس از مصرف از طریق آنزیم های کبدی دفع می شود و سپس متانول در بدن شروع به عمل کرده و علائم مسمومیت را ایجاد می کند.

زمان شروع علائم مسمومیت

این فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها با اشاره به اینکه علائم مصرف نوشیدنی های سمی بلافاصله در بدن ظاهر نمی شود می گوید: همه الکل ها در بدن حالت مسمومیت دارند حتی الکل های سمی مانند متانول نیز علائم مسمومیت را ایجاد می کنند. اما اگر 24 تا 48 ساعت بعد در صورت مشاهده علائمی مانند تاری دید تهوع و استفراغ سرگیجه بی حالی و فشار خون پایین بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنند.

عوارض الکل های سمی دائمی است

زندیه می افزاید: اگر فردی به موقع به مرکز درمانی مراجعه کند می توان از عوارض بعدی مسمومیت پیشگیری کرد اما اگر علائم را کم انگاشته و درمان نکنند منجر به اختلال بینایی و مرگ می شود و در صورت ایجاد عوارض در ناحیه بدن شخص زیرا به عنوان مثال فرد دارای اختلال بینایی یا نابینایی است دیگر درمان نمی شود زیرا اثرات الکل های سمی دائمی است.