ورق گالوانیزه چیست؟

 

یکی از اصلی ترین محصولاتی که در بین ورق های تخت محبوبیت بیشتری را به خود اختصاص داده است، ورق گالوانیزه نامیده می شود. علت محبوبیت این فلز به سبب داشتن مقاومت نسبتاً بالا در برابر خوردگی، زنگ زدگی، اکسیداسیون و رطوبت می باشد. این ویژگی ها و مشخصات سبب شده تا از آن ها برای مواردی که در معرض این گونه عوامل هستند، استفاده کنند. به طور کلی فولاد معمولی مقاومتی در برابر این عوامل نداشته و از این رو با انجام فرآیند گالوانیزاسیون و اعمال یک پوشش از جنس فلز روی، سبب ایجاد استحکام در آن می شوند.

ماده اولیه برای تولید این فلزات، ورق های سرد می باشند که از اسیدشویی و انجام فرآیند نورد سرد بر روی ورق سیاه تولید می گردند. همان طور که می دانید ورق سیاه یا گرم از جمله ابتدایی ترین محصولات تخت شناخته می شود که تحت فرآیند نورد گرم و دمای بسیار بالا به دست می آید؛ از این رو جدا از خواص و آنالیزهای شیمیایی که در ساختار آن در قالب گرید های متنوع وجود دارد، سطحی زبر و رنگی کدر دارد.

از سوی دیگر نیز مقاومتی در برابر عوامل رطوبتی و اکسیدی ندارد؛ به همین دلیل با انجام فرآیند اسیدشویی به وسیله اسید هیدروکلریک بر سطح آن و سپس فرآیند نورد سرد که عملیات های کششی و فشارهای مختلفی را دارد، ورق سیاه را به ورق های سرد یا روغنی تبدیل می کنند. حال با پاکسازی و سپس انجام فرآیند گالوانیزاسیون بر روی این فلزات، ورق گالوانیزه تولید می شود. این فلزات در بازه ضخامتی پایینی تولید شده و قابلیت رنگ آمیزی و انعطاف پذیری در آن سبب به دست آمدن شیت های رنگی و شیروانی یا فرمینگ شده است. در ادامه نیز به بررسی کاربرد گسترده تر، مراحل تولید و مشخصات یک ورق گالوانیزه با کیفیت پرداخته ایم.

کاربرد ورق گالوانیزه

به صورت کلی می توان گفت کاربردهای فلزات بسته به مشخصات ظاهری و ساختار آن ها متفاوت است. ورق های گالوانیزه نیز بسته به گرید و کیفیتی که دارند، کاربردهای بسیاری را به خود اختصاص داده اند. به طور مثال همان گونه که اشاره شد، قابلیت رنگ پذیری در این فلزات سبب تولید شیت های رنگی گالوانیزه با طیفی از رنگ های متنوع شده است. از سوی دیگر خاصیت انعطاف پذیری ورق های گالوانیزه سبب شده تا پس از تولید این فلزات را به وسیله دستگاه رول فرمینگ، به ورق های شیروانی با طرح های متنوع تبدیل کنند.

از این رو می توان گفت ورق گالوانیزه به صورت ساده کاربردهای خاص خود را دارد، اما در برخی موارد به عنوان ورق های رنگی و شیروانی گالوانیزه نیز در صنایع به کار برده می شود. در ادامه به بررسی برخی از کاربردهای فولاد گالوانیزه در صنایع پرداخته ایم:

•         کابینت سازی : داشتن مقاومت در برابر رطوبت سبب شده تا از این فلزات در محیط آشپزخانه و کابینت ها که به شکل مداوم با این عوامل در ارتباط هستند، استفاده شود.
•         لوازم خانگی : از ورق گالوانیزه به صورت ساده و رنگی در ساخت بدنه یخچال، فریزر، لباسشویی و … استفاده می کنند.
•         خودروسازی : ساخت بدنه و تجهیزات اتومبیل، شاسی، داشبورد و …
•         ساختمان سازی : قوطی و پروفیل های گالوانیزه، ساخت ساندویچ پانل و …
•         تولید انواع ورق های فرمینگ یا شیروانی به صورت ساده و رنگی با طرح های متنوع و به کارگیری آن ها در پوشش دهی انواع سقف های شیروانی خانه ها، آپارتمان ها، ویلاها، درب پارکینگ ها، حصار دور محوطه، سقف های داخلی، نما ساختمان، دیواره انبارها و …
•         سوله سازی
•         ساخت بدنه رایانه ها، تجهیزات گرمایشی و سرمایشی مانند لوله بخاری، بدنه اسپلیت، کانال کولر و تهویه

مراحل تولید ورق گالوانیزه

تولید محصولات گالوانیزه از ورق های سیاه و سرد انجام می شود. همان طور که در ابتدای مطلب ذکر شد، ورق سیاه را اسیدشویی کرده و سپس تحت فرآیند نورد سرد خواص مکانیکی و سطح آن را بهبود می بخشند. پس از تولید ورق های سرد که طی عملیات های آنیلینگ، شستشو الکترولیتی، شستشو آبشاری، بازپخت، نورد و … دارای ضخامت پایین و سطحی بسیار صاف، صیقلی و درخشان هستند، چیستی ورق گالوانیزه از این بخش آغاز شده و نوبت به انجام فرآیند گالوانیزاسیون می رسد که یک سری مراحل دارد که پس از کنترل ضخامت ورق های سرد و بریدن اضافات آن به وسیله اشعه ایکس صورت می گیرند.

در ابتدا باید ورق های سرد که ممکن است در فرآیند نورد، آلودگی هایی در سطح آن ها باقی مانده باشد، به وسیله محلول های قلیایی چربی زدایی شوند. این مرحله با اسپری کردن محلول ها همراه با فشار زیاد بر روی شیت ها اتفاق می افتد. در بخش بعدی نیز به وسیله برس های نرم و مخصوص که بر سطح آن ها کشیده می شود، سایر آلودگی ها و عوامل چربی از بین می روند. سپس شیت ها با آب تمیز و خالص به خوبی شستشو داده می شوند.

در بخش بعدی برای بهبود ساختار مکانیکی و شیمیایی ورق ها، آن ها را داخل کوره بازپخت حرارت می دهند و سپس به تدریج سرد می کنند. این موضوع سبب افزایش شکل پذیری شیت ها نیز می شود. مرحله بعد نیز شامل خنک شدن ورق به وسیله فن های مخصوص است که البته پس از آن اتمسفر محافظ بر سطح آن اعمال می شود تا از اکسید شدن سطح جلوگیری شود.

سپس شیت ها وارد حوضچه های روی که به صورت مذاب از قبل دمایی در حدود 450 درجه سانتی گراد دارند، می شوند تا سطح و زیر آن ها به صورت کامل به پوشش روی آغشته شود. پس از خروج شیت ها جت هوا به آن ها برخورد می کند تا علاوه بر خنک شدن آن ها به کنترل ضخامت پوشش نیز کمک کند. پس از تنظیم شدن ضخامت پوشش روی، ورق ها در واحد اسکین پاس به دو بخش بسته بندی و رنگ آمیزی بسته به سفارش خریداران منتقل می شوند. در نهایت کروماته و بسته بندی ورق های گالوانیزه به صورت رول یا شیت آخرین مراحل تولید به شمار می آید.

مشخصات ورق گالوانیزه با کیفیت

یک ورق گالوانیزه با کیفیت دارای مشخصات و ویژگی های متعددی می باشد. اولین خاصیتی که سبب محبوبیت این فلز نیز شده است، مربوط به مقاومت آن در برابر عوامل اکسیدی و رطوبتی است که باعث شده تا ورق گالوانیزه طول عمر زیادی در حدود 20 تا 30 سال داشته باشد. در واقع به همین دلیل است که از ورق های گالوانیزه به خصوص از نوع رنگی و فرمینگ (که استحکام بیشتری به سبب پوشش رنگ و فرآیند فرمینگ دارند) در مناطق معتدل و مرطوب که بسیار در معرض این عوامل هستند، استفاده کنند.

با این وجود سایر مشخصات آن نیز شامل انعطاف پذیری فوق العاده، رنگ پذیری، قابلیت نصب آسان، وزن پایین، داشتن گریدهای مختلف کششی و غیر کششی و … هستند. به طور مثال وزن پایین ورق های گالوانیزه سبب کاهش وزن تجهیزاتی که به وسیله این فلز ساخته می شود، نیز خواهد شد. کاهش وزن خودروها و در نتیجه کم شدن مصرف سوخت و افزایش شتاب آن ها از مهم ترین مزیت به کارگیری فولاد گالوانیزه است.

از مشخصات فنی ورق های گالوانیزه نیز می توان به تولید در بازه ضخامتی 18/0 تا 4 میلی متر، عرض های 1000 و 1250 میلی متر و طول های متغیر بسته به نحوه عرضه اشاره داشت. نحوه عرضه این محصولات نیز بسته به نوع تولید کارخانه و سفارش خریدار به سه شکل شیت های مسطح، فرم دار و رول های گالوانیزه است.