مهارت هایی که نوجوانان را از «اعتیاد به اینترنت» نجات می دهند
در سالهای اخیر استفاده بیش از حد از جوانان از فضای مجازی نگرانی های زیادی در مورد سلامت روانی و اجتماعی آنها ایجاد کرده است. اکنون یک تحقیق جدید نگاهی دقیق تر به این موضوع داشته و راه حل هایی برای غلبه بر آن ارائه داده است.
به گفته اینا در دنیای امروز تلفن های همراه دیگر فقط یک ابزار تماس نیستند بلکه به ابزاری چند منظوره برای سرگرمی ارتباطات اجتماعی و حتی آموزش تبدیل شده است. این تطبیق پذیری تلفن های هوشمند باعث شده است که نوجوانان به آن وابسته تر باشند. این اعتیاد به خصوص پس از بیماری همه گیر کرونا تشدید می شود. بسته شدن مدارس و فاصله از جوانان از فعالیت های شخصی آنها را به بخش زیادی از وقت خود در اینترنت و فضای مجازی تبدیل کرده است. در حالی که ممکن است مزایایی داشته باشد این نیز یک مشکل است. استفاده بیش از حد از فضای مجازی می تواند باعث نگرانی های جوان اضطراب بی قرار دائمی و حتی مشکلات رفتاری و اجتماعی شود.
یکی از بزرگترین مشکلات جوانانی که به فضای مجازی وابسته هستند عدم انعطاف پذیری در فکر و رفتار است. این بیان به معنای توانایی فرد در مقابله با موقعیت های جدید پذیرش تغییرات و داشتن دیدگاه باز از تجربیات جدید است. هنگامی که نوجوان قادر به کنار آمدن با شرایط غیر منتظره یا دشوار نیست ممکن است او در تصمیم گیری یا حتی رفتارهای ناسازگار سردرگم شود. از طرف دیگر ارتباطات اجتماعی و رضایت آن نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. جوانانی که در دنیای مجازی زندگی می کنند گاهی اوقات در ایجاد روابط واقعی همدلی با دیگران و شرکت در جامعه مشکل دارند. این عوامل نیاز به اقدامات برای بهبود مهارتهای روانی و اجتماعی نوجوانان را برجسته می کند.
در همین راستا حسن آزرون استادیار روانشناسی در دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی مشهاد و نیشابور تحقیقاتی را در بین دانشجویان نیشابوری انجام داده است. موضوع این مطالعه بررسی تأثیر آموزش برخی از مهارت های اساسی زندگی مانند تصمیم گیری مدیریت عاطفی و ارتباطات مؤثر بر جوانانی است که به استفاده بیش از حد از فضای مجازی بستگی دارند.
در این مطالعه محققان چهار دانش آموز از نیشابور که بسیار وابسته به اینترنت و فضای مجازی بودند در هشت جلسه دقیقه ای انتخاب کردند. این آموزش ها شامل تمریناتی برای بهبود مهارت های زندگی بود.
محققان قبل از آموزش و همچنین پس از اتمام آموزش آزمایشاتی را از شرکت کنندگان انجام دادند تا تغییرات احتمالی در وضعیت فکری و اجتماعی خود را بررسی کنند. از پرسشنامه های استاندارد برای اندازه گیری اعتیاد به اینترنت انعطاف پذیری ذهنی و چاه های اجتماعی استفاده شد.
نتایج نشان داد که آموزش مهارت های زندگی تأثیر مثبتی بر توانایی فکری و رفتاری دانش آموزان داشته است. نوجوانانی که پس از پایان دوره در این جلسات شرکت کردند انعطاف پذیری بیشتری در افکار و تصمیم گیری داشتند -برای ایجاد واکنش های بهتر به موقعیت های مختلف.
پیشرفت ها در وضعیت اجتماعی آنها نیز مشاهده شد. این دانش آموزان بعد از آموزش بهتر از روابط خود با دیگران احساس می کردند و توانستند تعاملات اجتماعی سالم تر و مؤثرتری برقرار کنند. به طور کلی آموزش این مهارت ها احساس رضایت از زندگی اجتماعی را افزایش داده و برخی از علائم اعتیاد به فضای مجازی را کاهش می دهد.
اهمیت این یافته ها بیشتر می شود که می دانیم مهارت های زندگی مهارتهایی است که افراد را برای کنترل بهتر زندگی روزمره آماده می کند. این مهارت ها شامل ایجاد تصمیم آگاهانه حل مسئله بیان مؤثر احساسات و استرس روشن زندگی است. آموزش در چنین مهارتهایی می تواند نوجوانان را برای رفع چالش های زندگی واقعی و کاهش تمایل آنها به دنیای مجازی تقویت کند.
نتایج این مطالعه که در مجله تحقیقات علوم رفتاری وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و بهداشت و درمان ایران در مجله تحقیقات علوم رفتاری منتشر شده است همچنین بر اهمیت آموزش مهارت های زندگی در برنامه های درسی مدارس تأکید دارد. محققان پیشنهاد می کنند که این آموزش ها به شکل محتوای رسمی آموزشی به مدارس می روند و معلمان با این مهارت ها آشنا می شوند تا بتوانند آنها را در کلاس های خود به دانش آموزان منتقل کنند. این می تواند نقش مهمی در کاهش آسیب ها داشته باشد به ویژه در مناطقی که استفاده بیش از حد از فضای مجازی به یک مشکل تبدیل شده است.
پایان پیام