ماجرای شکایت ارمنستان از جمهوری آذربایجان در دیوان لاهه

ایروان شکایتی را علیه جمهوری آذربایجان در دادگاه بین‌المللی دادگستری تنظیم و این کشور را به تبعیض نژادی علیه ارامنه متهم کرده است. این دادخواست حاکی از آن است که باکو «از سیاست تنفر نسبت به ارامنه حمایت کرده که منجر به تبعیض، قتل عام و شکنجه آنها شده است.»

«آیخان حاجی‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان اما به شکایت ارمنستان از باکو به دیوان بین‌المللی دادگستری(لاهه) در زمینه تبعیض نژادی به دلیل وضعیت قره‌باغ واکنش نشان داد.

طبق گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، حاجی‌زاده در بیانیه‌ای گفت: درخواست‌های بیشتر ارائه شده از سوی ارمنستان به دیوان بین‌المللی دادگستری(لاهه) در پرونده ارمنستان و آذربایجان با هدف اتخاذ اقدامات احتیاطی علیه جمهوری آذربایجان، به منظور حفظ و حمایت از حقوق مندرج در کنوانسیون بین‌المللی درباره حذف همه اشکال تبعیض نژادی در ۲۹ سپتامبر، تماما بی‌اساس و مضحک هستند.

حاجی‌زاده با گفتن این که این دعوی تصمیم پیشین لاهه را نادیده گرفته و نشان‌دهنده «تداوم ادعاهای ارمنستان علیه تمامیت ارضی» است، ایروان را به سوء استفاده از دیوان بین‌المللی دادگستری «به سود دستورکار مزورانه سیاسی خود» تلقی کرد.

جمهوری آذربایجان منطقه قره‌باغ را که از نظر بین‌المللی در مرزهای این کشور قرار می‌گیرد، پس از جنگ ۴۴ روزه از ارمنستان باز پس گرفت.
این منطقه در درگیری دو کشور در دهه ۹۰ میلادی به تصرف ارمنستان درآمده بود.

قره‌باغ که بیشتر ساکنان آن ارمنی بودند، اکنون حدود دو ماه است که تحت محاصره نظامی جمهوری آذربایجان قرار دارد.

طبق گزارش‌ها، کمبود مواد غذایی، مشکلاتی در تامین انرژی و قطع شدن راه‌هار ارتباطی، از مشکلات جدی بیشتر ساکنان این منطقه است.

تا پیش از تهاجم نظامی آذربایجان به قره‌باغ در ۲۸ شهریور، نزدیک به ۱۲۰ هزار ارمنی در قره‌باغ کوهستانی زندگی می‌کردند.

این در حالی است که کوچ جمعی و اجباری ارامنه از منطقه قره باغ کوهستانی یک روز پس از اعلام انحلال جمهوری خودخوانده قره باغ و به رغم تاکید جمهوری آذربایجان بر تامین حقوق ساکنان این منطقه، ادامه داشته است. بر اساس آماری تازه‌ از شمار آوارگان ارمنی که به دست خبرگزاری‌های بین‌المللی رسیده، بیش از هشتاد هزار سکنه قره‌باغ کوهستانی، به عبارتی دو سوم جمعیت ۱۲۰ هزار نفری این منطقه، خانه و کاشانه خود را برای گریز به سوی ارمنستان ترک کرده‌اند.

گزارش خبرنگاران حاضر در محل حاکی است که ساکنان بهت‌زده و هراسان قره‌باغ کوهستانی پیش از ترک خانه و کاشانه و مهاجرت به ارمنستان بسیاری از اموال شخصی از جمله یونیفورم‌ها، عکس‌های خانوادگی و حتی کتاب‌هایشان را می‌سوزانند تا نیروهای آذربایجانی از دست‌یابی به آنها و متعاقب آن، احتمالا شناسایی هویت این افراد بازبمانند.

افزون بر این، شبکه یورونیوز نوشت که جمهوری آذربایجان پس از توافق آتش‌بس با نمایندگان جدایی‌طلبان ارمنی در قره‌باغ اعلام کرد که خواستار الحاق این بخش جدا مانده از خاک خود در کمال صلح و آرامش است.

مقامات جمهوری آذربایجان پیش‌تر متعهد شده بودند به «شورشیان و جدایی‌طلبانی» که سلاح‌های خود را زمین بگذارند اجازه دهد تا این منطقه را ترک کنند.

این در حالیست که یک منبع دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت: «افرادی که در جریان نبردهای قره باغ مرتکب جنایات جنگی شدند باید به ما تحویل داده شوند.»

جمهوری آذربایجان در همین راستا، روز چهارشنبه گذشته از دستگیری روبن وارتانیان، رهبر سابق قره‌باغ کوهستانی که به گفته باکو قصد فرار به ارمنستان را داشت، خبر داد.

«الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان هفته گذشته بدون نام بردن از فردی یا اشاره به جنایتی خاص گفته بود: «ما عناصر رژیم جنایتکار را متهم کرده‌ایم و آنها را به دست عدالت خواهیم سپرد.»

همچنین و بر اساس گزارش تازه‌ای که روز جمعه توسط نیروهای جدایی‌طلب قره‌باغ منتشر شد، شمار جان باختگان انفجار روز دوشنبه یک انبار سوخت در تنها جاده کوهستانی که این منطقه را به ارمنستان متصل می‌کند به ۱۷۰ نفر افزایش یافته است.

تعداد قربانیان این حادثه که علت دقیق آن هنوز مشخص نشده پیش‌تر ۲۰ نفر اعلام شده بود؛ ضمن آنکه منابع آگاه از زخمی شدن صدها تن دیگر بر اثر انفجار مواد سوختی خبر داده بودند.

انفجار زمانی رخ داد که هزاران تن از ساکنان ارمنی‌تبار قره‌باغ در پی تسلیم شدن نیروهای جدایی‌طلب و با محاصره درآمدن مرکز این منطقه مورد مناقشه توسط نیروهای ارتش آذربایجان در تلاش برای ترک منطقه بودند.

مقامات محلی پیش‌تر گفته بودند که حادثه همزمان با صف کشیدن خودروهای اهالی منطقه برای دریافت بنزین پیش از حرکت به سوی ارمنستان روی داده است.

قره‌باغ کوهستانی طی ماه‌های گذشته به واسطه مسدود شدن کریدور حیاتی لاچین با کمبود شدید سوخت و مواد غذایی روبرو بود و سازمان‌های بین‌المللی در تلاش بودند که کمک‌های بشردوستانه‌ای را به اهالی این منطقه برسانند.

در همین راستا، اتحادیه اروپا اعلام کرده است که آماده ارسال کمک‌های بیشتر به منطقه قره‌باغ است. پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا در این خصوص گفته است که بروکسل پنج میلیون یورو برای کمک‌های بشردوستانه به ساکنان قره‌باغ کوهستانی اختصاص داده است.

در کل با توجه به حضور نداشتن ناظران بین‌المللی در منطقه قره‌باغ، نمی‌توان وضعیت انسانی موجود و نیز نحوه برخورد نیروهای نظامی آذربایجان با ساکنان ارمنی‌تباری که برخی از آنها به دلیل کهولت سن یا بیماری هنوز موفق به خروج از منطقه نشده‌اند را به دقت مورد ارزیابی قرار داد.

310310