لباس هایی محلی که مد و لباس ایران را مدیونِ خود کردند!

به گزارش یومیر لباس های محلی رسالت انتقال فرهنگ و آداب و رسوم نسل های گذشته را به امروز دارد. کار مهمی که در سال های اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده است به گونه ای که تقریباً می توان گفت جدا از برخی مراسم سنتی باعث شده است که همه مردم شهرهای مختلف لباس یکسان بپوشند و مسافر یا گردشگر دیگری در بدو ورود هر کدام. شهر پوشش اصلی این منطقه را ندارد.

بر این اساس یومیر در شماره هفتم از فایلی با عنوان “فرهنگ پوشاک مردم ایران” معرفی لباس های محلی سیستانی ها؛ لباس های اصیلی که از قسمت های مختلف تشکیل شده و نشان از تمدن و اصالت هزاران ساله مردم سیستان دارد.

بیشتر بخوانید:

تاریخ مد و لباس ایران از سیستان و بلوچستان می آید

لباس زنانه

قسمت اصلی لباس محلی زنان سیستانی پیراهن با عنوان است “پیراهن تاجیکستان” ما می دانیم که. قد این پیراهن کمی بالاتر از زانو دارای برش صاف و چاک های بلند در دو طرف است. قسمت جلوی این پیراهن دارای نخ دوزی مشکی است که به مشکی دوزی معروف است.

زنان سیستانی با این پیراهن شلواری به نام “پوستی” این شلوارها از دو پایه مخروطی با چین کم بین پاها دوخته می شود و گاهی اوقات کمر را با دست یا چرخ تزئین می کنند. همچنین زیر پیراهن تاجیکستان به جای شلوار دامن «تنبون» یا لحاف می پوشیدند.

سایر پوشاک پیراهن سیستانی زنانه و دخترانه “دو مشکل” is این نام به دلیل پاره شدن آن در پشت و جلوی یقه است. قد این پیراهن تا زیر زانو است و مدل آن شبیه پیراهن تاجیکی است با این تفاوت که بلندتر از پیراهن تاجیکی است و از زیر آستین بدون شکاف و برش تا می شود. خانم ها این پیراهن را با شلوار می پوشند.

جلیقه و کاپشن نیز پوششی است که خانم ها روی پیراهن خود انتخاب می کنند. جلیقه از پارچه ای ساده دوخته شده یقه آن به شکل هفت است و تا کمر می رسد. برای تزئین جلیقه از قیطان استفاده می شود. کت ها مستقیم و کوتاه با یقه گرد دوخته می شوند. برای دوخت مانتو معمولا از رنگ های شاد و روبان دوزی استفاده می شود.

زنان سیستانی برای پوشاندن سر از روسری یا دستمال استفاده می کنند و آن را تا کرده و از جلوی سر می بندند و سپس دو طرف روسری را با دستمال می پوشانند. برخی دیگر از روکش سر یا پارچه مربعی استفاده می کنند. مقنعه یکی دیگر از پوشش های زنان سیستانی است که البته در بین همه رایج نیست اما مقنعه معمولاً از پارچه های کتان سفید است و روی چشم ها گلدوزی می شود. مقنعه با بند نازکی پشت سر بسته می شود و ارتفاع آن تا زیر سینه می رسد.

در نهایت زنان سیستانی چادر نخی با حاشیه های مربعی به سر می کنند. معمولاً این پارچه مستطیل شکل از وسط روی سر قرار می گیرد و ارتفاع آن به کناره های زانو و پایین می رسد.

لباس مردانه

“گروه کر” نوعی مانتو و جزء پوشاک مردان سیستانی است که به دلیل هزینه زیاد ساخت و دوخت آن معمولاً متعلق به ثروتمندان ایل است. این کت شبیه کاپشن هایی است که امروزه مردان می پوشند و از پشم رنگ شده بافته می شود.

“قبا” همچنین تونیک مردانه بلندی است که در زمستان می پوشیدند. یقه این لباس گرد و بدون یقه است معمولا سجاف بلندی دارد و با سنجاق تزئینی باز و بسته می شود. سیستانی برای تزیین و زیبایی بیشتر سینه و بالای آستین قبا را می دوزی.

در گذشته کلاه سر سیستانی ها مرسوم بود که حتی در بین کودکان نیز رواج داشت. کلاه گذاشتن به فصل خاصی وابسته نبود. به مردان خانه کلاه می گویند “عرق” پارچه نخی می پوشیدند. اما بیرون از خانه سر خود را از به اصطلاح روسری بپوشانید “دلخواه” استفاده می کردند این روسری شبیه عمامه است اما به صورت عمامه روحانیون آن را دور سر نمی پیچند بلکه یک سر آن را بالای روسری می گذارند و سر دیگر آن را روی روسری می گذارند.

پیراهن “چل تریز” بخش دیگری از پوشاک مردانه سیستانی است. پیراهن گشاد و لحافی که تا وسط ساق پا می رسد. آستین آن از دو تکه و یک درز تشکیل شده و سرآستین دارد و برای گشاد شدن دامن آن از چاک های راست و توخالی استفاده شده است. این پیراهن از گذشته تاکنون دستخوش تغییراتی شده است. در گذشته پیراهن مردان سیستانی را صاف و گشاد می دوختند. برای دوخت این پیراهن سفید حدود 8 تا 10 متر پارچه استفاده خواهد شد. این پیراهن از 40 تکه تشکیل شده که دور سجاف و مچ را با نخ مشکی دوزی شده و روی آن کمربند بسته شده است. مردان سیستانی روی این پیراهن جلیقه یا «سبدی» می پوشند که رویه آن از نمد و گاه ابریشم است.

در گذشته پیراهن های معمولی مردانه نیز دوخت پهن و جادار بودند. این پیراهن دارای یک شکاف مورب از سرشانه تا زیر سینه بود که با دکمه روی شانه بسته می شد با ابریشم کرم سفید دوزی شده بود آستین ها و سرآستین های گشاد و چین دار داشت و قد آن تا زیر زانو می رسید. با گذشت زمان از پهنای آستین کاسته شد و در راستای مچ دست قرار گرفت.

مردان سیستانی نیز شلوارهای چین دار و رو به بالا می پوشند. این چارپایی که از دو پایه و یک درز پهن تشکیل شده است با استفاده از تسمه های محلی بافته شده توسط مردم منطقه به بدنه متصل می شود. برای دوخت این بند معمولا بین 6 تا 8 متر پارچه نیاز است.

انتهای پیام