کتوکنازول چیست و چه کاربردی دارد؟
کتوکونازول برای درمان عفونت‌های قارچی خطرناک در بدن به کار می‌رود. کتوکونازول به دسته داروهای ضد قارچ آزول تعلق دارد و از رشد قارچ‌ها جلوگیری می‌کند.به دلیل خطر عوارض جانبی جدی و تداخلات دارویی خطرناک نباید از این دارو برای درمان عفونت‌های قارچی روی سطح پوست یا ناخن استفاده کرد. شما می توانید به جای استفاده از این قرص از ژل شستشوی بانوان برای عفونت استفاده کنید . اگرچه قیمت ژل شستشوی بانوان برای عفونت کمی گران به نظر میرسد اما نه تنها عوارضی برای سلامتی ندارد بلکه برای بدن مفید هم است . برای یافتن راه درمان جایگزین با پزشک مشورت نمایید.به دلیل خطر عوارض جانبی جدی و تداخلات دارویی خطرناک نباید از این دارو برای درمان عفونت‌های قارچی روی سطح پوست یا ناخن استفاده کرد.
نحوه مصرف کتوکونازول
این دارو ممکن هست همراه با غذا یا بدون غذا طبق دستور پزشک معمولا یک نوبت در روز مصرف شود. اما مصرف این دارو همراه با غذا ممکن است باعث کاهش درد معده شود.اگر داروهای ضداسید مصرف می‌کنید، کتوکونازول را حداقل ۲ ساعت یا ۱ ساعت بعد از داروی آنتی اسید مصرف کنید. در غیر این صورت ممکن است کتوکونازول به درستی جذب نشود.
دوز و دوره مصرف داروی کتوکونازول به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدنشان نسبت به دارو بستگی دارد. حتما همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید. در کودکان دوز مصرفی به وزن آنان نیز بستگی دارد و ممکن است دوره درمان از چند روز تا چند ماه طول بکشد.مصرف این دارو را تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید حتی اگر احساس کردید علائم عفونت از بین رفته است. قطع این دارو موقع درمان ممکن است باعث شود عفونت باکتریایی دوباره رشد کند و مشکل‌ساز شود.
موارد مصرف کتوکونازول
داروی کتوکونازول ممکن است موجب تاثیراتی بر ریتم قلب (افزایش سطح کیوتی) شود. افزایش سطح کیوتی به ندرت موجب تپش قلب (به ندرت کشنده) و علائمی دیگر مانند سرگیجه و غش کردن شود که سریعا نیاز به مراجعه به پزشک دارد. احتمال افزایش سطح کیوتی در صورتی که شرایط خاص پزشکی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید بالا می‌رود. قبل از مصرف کتوکونازول در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید. در صورتی که مشکلاتی مانند مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان کند قلب، افزایش سطح کیوتی در تست EKG)، سابقه ژنتیکی مشکلات قلبی خاص (مانند افزایش سطح کیوتی در تست EKG و مرگ ناگهانی بر اثر ایست قلبی) دارید حتما قبل از مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
کمبود پتاسیم و منیزیم خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح کیوتی را بالا ببرد. این خطر در صورتی که از داروهای خاصی مانند دیوتیک‌ها یا قرص‌های آب استفاده می‌کنید و یا اگر علائمی مانند عرق کردن شدید، اسهال و تهوع دارید، افزایش می‌یابد و بهتر است درمورد استفاده صحیح این دارو با پزشک خود مشورت کنید. قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
موقع مصرف کتوکونازول از مصرف الکل خودداری فرمایید زیرا الکل باعث افزایش خطر مشکلات کبدی میشود. همچنین ترک مصرف الکل خطر واکنش جانبی جدی و نادر کتوکونازول که موجب خون ریزی، سر درد و تهوع میشود را کاهش می‌دهد. سالمندان نیز ممکن است نسبت به عوارض پس از مصرف این دارو مخصوصا افزایش سطح کیوتی و ریزش مو حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.در زمان بارداری فقط موقعی که این دارو مورد نیاز باشد از آن استفاده کنید. اگر این دارو در ۳ ماه اول بارداری مصرف شود ممکن است به جنین آسیب برساند. در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در زمان بارداری با پزشک مشورت کنید. همچنین این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد انتقال می‌یابد.
عوارض جانبی کتوکونازول
مصرف کتوکونازول ممکن است موجب عوارضی مانند تهوع و استفراغ شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافتند با پزشک خود تماس بگیرید.در صورتی که پزشک داروی کتوکونازول را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی کتوکونازول را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنانچه با عوارضی نظیر سردرد، مشکلات بینایی و تغییرات خلقی (مانند افسردگی و میل به خودکشی) مواجه شدید، سریعا با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین به ندرت زمانی که دوز بالای کتوکونازول مصرف میشود، ممکن است باعث مشکل غده فوق کلیوی (کمبود آدرنال)، کاهش سطح تستسترون و کاهش تولید اسپرم شود.
این دارو می‌تواند باعث بدتر شدن مشکلات عملکرد غده فوق کلیوی شود و مشکل غده فوق کلیوی موجب عدم جوابدهی درست بدن به استرس فیزیکی میشود. لذا قبل از جراحی یا بیماری در مورد مصرف کتوکونازول به پزشک یا دندانپزشک اطلاع دهید. ممکن است برای بررسی عملکرد غده فوق کلیوی هنگام مصرف این دارو پزشک آزمایش خون برای شما تجویز کند. این اثرات بعد از قطع مصرف کتوکونازول از بین می‌روند. اگر دچار عوارض جانبی جدی مانند: ، ضعف، سرگیجه موقع بلند شدن، اسهال، کاهش وزن، تغییرات دوره قاعدگی، کاهش میل و توانایی جنسی و یا بزرگی سینه در مردان شدید به پزشکتان اطلاع دهید. از عوارض دیگر این قرض ریزش مو می باشد که می بایستی در کنار استفاده از این دارو از ژل تقویت کننده مو استفاده شود . قیمت ژل مو چندان زیاد نیست و پیشنهاد میکنیم برای جلوگیری از ریزش مو حتما از این محصول استفاده کنید .
در صورت بروز علائم نادر اما جدی مانند تپش قلب تند یا نامنظم، سرگیجه شدید و غش کردن با فوریت‌های پزشکی تماس حاصل کنید.واکنش آلرژیک بالا به این دارو بسیار نادر است. با این حال اگر هر یک از علائمی مانند بیهوشی، خارش یا تورم (به‌خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی را تجربه کردید سریعا از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
موارد احتیاط مصرف کتوکونازول
قبل از مصرف اگر به داروی کتوکونازول یا داروهای ضد قارچ آزول مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی کتوکونازول ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. در این زمینه با دکتر داروخانه مشورت کنید.
اگر سابقه بیماری مخصوصا بیماری‌هایی مانند: مشکلات کبدی، مصرف الکل، سطح تستسترون پایین، مشکلات کم‌کاری غده فوق کلیوی (مانند سطح کورتیسول پایین، بیماری آدیسون و کمبود آدرنال) یا تولید پایین اسید معده (آکلریدری) را دارید، قبل از مصرف کتوکونازول این موضوع را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.
تداخلات دارویی کتوکونازول با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی کتوکونازول را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن نیست، لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی کتوکونازول نفرمایید.کتوکونازول با بسیاری از داروهای تجویزی و غیرتجویزی تداخل دارویی دارد و بسیار مهم است موقع مصرف این دارو، تمام مواد مصرفی و تغییر در داروهای مصرفی را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.
برخی محصولاتی که با کتوکونازول تداخل دارویی دارند شامل داروهایی می‌شوند که می‌توانند مشکلات کبدی به وجود بیاورند. (مانند )داروهایی هستند که می‌توانند بر روی خروج کتوکونازول از بدن تاثیر بگذارند که موجب تاثیرگذاری این دارو در بدن میشود. این داروها عبارتند از:
- ایزونیازید، نویراپین
- داروهای ریفامایسین مانند ریفابوتین و
- گل راعی
- این دارو می‌تواند روند خروج دیگر داروها کاهش دهد و بر عملکرد آن‌ها تاثیر بگذارد. این داروها عبارتند از:
- داروی بروموکریپتین و کلشی سین
- برخی از بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام، میدازولام و تریازولام
- التریپتان، دومپریدون، اپلرنون
- آلکالوئیدهای قلیایی مانند ارگوتامین، دی هیدرو ارگوتامین
- داروهای درمان یا فشار خون ریوی مانند ، تادالافیل
- داروهای درمان تشنج مانند فنی توئین
- داروهای استاتین مانند وینبلاستاتین، لواستاتین، سیمواستاتین و …
داروی کتوکونازول برای جذب بهتر به اسید معده نیاز دارد، به همین دلیل اگر داروهایی مصرف می‌کنید که میزان اسید معده را کاهش می‌دهد مانند داروهای ضد اسید، سوزش معده و مسدود کننده‌های H2 (مانند سیمتیدین، و رانیتیدن)، سوکرالفیت یا داروهایی که باعث کاهش سرعت حرکت روده می‌شوند (آنتی کولینرژیک‌هایی مانند دیسیکلوم، پروبانتلین)، کتوکونازول را حداقل ۲ ساعت قبل از مصرف هرکدام از این داروها مصرف کنید. همچنین اگر از مهارکننده‌های پروتئین پامپ (PPIهایی مانند لانسوپرازول و ) استفاده می‌کنید در مورد نحوه کاهش تداخل این داروها و کسب اطلاعات در مورد خواص کرم آبرسان ویتابلا با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
علائم اوردوز کتوکونازول
اگر با مصرف داروی کتوکونازول دچار عوارض جدی‌ای نظیر مشکل تنفسی یا بیهوشی شدید با اورژانس تماس بگیرید. این دارو برای وضعیت فعلی شما تجویز شده است و در موارد دیگر عفونتی از آن بدون اجازه پزشک استفاده نکنید.موقع شروع استفاده از این دارو باید برخی آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش عملکرد کبد و INR برای بررسی روند بهبود و تاثیرات عوارض جانبی باید انجام شود.
نتیجه گیری
اگر دوز مصرفی داروی کتوکونازول را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی کتوکونازول نیست، و فقط دوز مقرر را مصرف کنید. دارو را در یخچال نگهداری کرده و در طول دو هفته آن را مصرف کنید. از یخ‌زدگی دارو جلوگیری کنید و دور از دسترس اطفال نگهداری شود. پس از اتمام درمان باقی‌مانده دارو را دور بریزید.