«علی نامه» رونمایی می شود – یومیر

به گزارش یومیر این مراسم روز شنبه 22 دی ماه از ساعت 16 تا 18 در محل موسسه میراث فرهنگی مکتوب برگزار می شود.

سجاد آیدنلو شاهنامه پژوه و دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور ارومیه (پیام تصویری) نیلوفر انصاری پژوهشگر فوق دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس علی شاپوران (متن) شاهنامه پژوه. در St. دانشگاه اندروز – بریتانیای کبیر و رضا بیات استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و ویراستار کتاب «علینامه» سخنرانان این مراسم هستند.

اکبر ایرانی رئیس پژوهشکده میراث مکتوب در یادداشتی با عنوان «براساس: پیوند هویت ملی و هویت دینی» درباره کتاب مذکور نوشت: هویت هر ملتی بر اساس زبان ملی آن ملت است. و زبان فارسی اساس هویت ملی هر ایرانی است. با هر لباس و زبان بومی و قومی. هویتی که از زبان سرچشمه می گیرد دلیل بقای ملت هاست. تغییر زبان و تغییر خط طبیعتاً باعث گسست هویت و حافظه تاریخی می شود. تلاش های فرهنگی رودکی و فردوسی و صدها شاعر و عارف ایرانی دیگر از فروپاشی هویت ملی جلوگیری کرد تا جایی که ایرانیان بر خلاف مصریان و شامی ها و حتی اعراب با حفظ زبان عربی بزرگترین پاسدار زبان عربی شدند. هویت ملی زبان فارسی با زبان عربی هویت دینی و پایه علمی خود را حفظ کردند و با زبان فارسی هویت ملی خود را که ریشه دو هزار ساله داشت تقویت کردند که رودکی می گوید: «… تا اینکه در یک حک شدند. سنگ این کتاب نماد تمدن ایرانی نیز بوده است. در نهایت دو هویت دینی و هویت ملی دیگر شکل گرفت که بر پایه زبان فارسی قدیم و عناصر ایرانی شکل گرفت.
آثار تمدنی دوران اسلامی متاثر از آثار ایران باستان در ساختمان ها لباس ها موسیقی و نقاشی و… با رنگ و سیمای اسلامی ایرانی تجلی یافت. حکیم فردوسی با حفظ زبان فارسی با حفظ زبان فارسی از آیات صدها حکمت و اندرز جاویدان حکیمان قدیم و صدها بیت و حدیث با محوریت عقل گرایی و فضایل انسانی بزرگترین متن در حماسه بشری را نوشت. او شاهان ایرانی چون فریدون را ستود و با سرودن اشعاری در 60 هزار بیت قدرت زبان فارسی را به اوج رساند.
تلاش حکیم ابوالقاسم فردوسی برای وحدت ملی در زمان خود بزرگترین درسی بود که او برای ما ایرانیان گذاشت. بنابراین شاهنامه اولین نماد وحدت اسلام و ایران است. راز وحدت ملی را باید از فردوسی آموخت. او داستان های اساطیری را با مضامین انسانی آمیخت تا معیار قرآنی «انا اکرمکم و الله اتقاقم» را بگوید که در زبان رایج مردم زمان خود به معنای «گرم ترین شما پارساترین شماست» است و به همین دلیل است. شاهنامه را قرآن کریم می نامیدند.
نکته دیگری که فردوسی به آن توجه داشت هماهنگی مذهبی بود. فردوسی هرگز از هویت دینی خود غافل نشد و همواره دین را وسیله همدلی و همبستگی می دانست. او شیعه بود اما به پیروان دیگر مذاهب احترام می گذاشت و خود را از فرقه ناجیه و دیگران را گمراه نمی دانست اما ارادت خود را به خاندان پیامبر پنهان نمی کرد.

اگر چشم داری در خانه دیگری در حضور نبی و علی بنشین
برو به زادگاه من و بگذار من هم مانند زمین روی پای حیدر بگذرم

پس از نگارش شاهنامه بسیاری از شاهنامه نویسان از او پیروی کردند و راه او را ادامه دادند. اما در این میان اولین متن حماسی مذهبی علینامه سرورده از شاعری به نام ربیع 62 سال پس از مرگ فردوسی در بیهق (سبزوار کنونی) در همان منطقه طوس پدیدار شد و ربیع از فردوسی شاعر انتقاد کرد که چرا حوادث تاریخی رخ داده است. از آغاز اسلام و دلاوری امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) را رها کردی و به سوی خلق افسانه های اساطیری پر از دروغ و دروغ رفتی. مغنامه گفتی؟!

اگر خواندن چند شاهنامه خوشایند است دروغ در مغز است پس جذاب است

به نظر من ربیع مردی با ایمان و از پیروان اهل بیت علیهم السلام بود اما از آنچه فردوسی می زیست و معتقد بود بسیار دور بود. فردوسی از یک سو خطر نفوذ خلفای عباسی را درک می کرد زیرا عرب خود را قوم و نژاد برتر می دانست و از تعالیم قرآن که شعار برابری و برادری او بود فاصله گرفته بود. و از سوی دیگر خطر ترکان غزنوی را که به نابودی فرهنگ ایرانی دست بسته بودند آن را به جان خود احساس کرد و لذا فردوسی با درک این خطرات با زبان ملی ایرانیان با محتوا . فرهنگ اصیل ایرانی و آموزه های قرآنی با تدوین شاهنامه کرامات آداب و رسوم ایران باستان و تجلی سنت ها و آموزه های حکمت خسروانی و پرهیز از بروز و ظهور از گسترش اختلافات فرقه ای در میان مردم جلوگیری کرد. از تعصبات شیعه
در عصر صفویه شاعران و ادیبان و دوستداران فرهنگ ایرانی و اسلامی برای تحکیم این وحدت ملی و دینی و رابطه ملت و دولت که بیش از آنکه نماد دین بود تلاش کنند. شعرهایی برای تولید ادبیات جدید برای این قرارداد سروده شد. رساله هایی که رستم در نبرد با امام علی شکست می خورد و توسط او مسلمان می شود. تلاش دلسوزان ایران دوست ایجاد وحدت و همدلی بین ملت و دولت است. به تعبیر حافظ: «خوبی را می توان از تصادفی بودن دنیا گرفت آری از تصادفی بودن دنیا می توان گرفت».

هویت ملی با نماد زبان فارسی در دوران اسلامی همواره در کنار هویت دینی ماندگار بوده و خواهد بود. نمی توان آداب و سنن قدیمی ایرانی را انکار کرد و به رویدادهای مذهبی بسنده کرد.
در عصر آل بویه که جشن مهرگان مصادف با ایام سوگواری امام حسین علیه السلام بود حکومت آل بویه با مشورت مردم جشن مهرگان را یک روز و هر دو به تعویق انداخت. مراسم به خوبی اجرا شد بقای دولت ها با اتحاد ملت ها امکان پذیر است. احترام به مظاهر هویت ملی باعث می شود که مردم به هویت دینی خود احترام دو چندان کنند.
ما آنقدر علینامه را دوست داریم که شاهنامه را قضاوت می کنیم اما هرکدام در زمان و مکان خود و با درک شرایط زمانی خود آنها را می خوانیم و توضیح می دهیم پس در جهت آشتی ملی نیز گام برداشته ایم.
جامعه ایرانی همواره به هویت ملی خود به شاهنامه و هویت دینی خود به علی نامه نیاز دارد و یکی را بر دیگری ارجح نمی داند. با علینامه روحیه حماسی مذهبی را تقویت می کند و با شاهنامه حماسه ملی روح ملی خود را تقویت می کند.
هماهنگی بین ملت و حکومت زمانی امکان پذیر است که دولت و نهادهای مذهبی که خود را حافظ هویت دینی می دانند از نمادهای ملی زبان فارسی آداب و سنن دیرینه سده مهرگان نوروز چله و… استفاده کنند. مطابق میل ملت به احترام امام علی رحمان رئیس جمهور کشور تاجیکستان این جشن ها را برپا می کند و باعث شادی و نشاط می شود. او چند سال پیش یک جلد قرآن کریم را به همه خانواده های تاجیک اهدا کرد و در نظر دارد در آینده نیز یک جلد از شاهنامه فردوسی را اهدا کند تا دو نماد هویت دینی و هویت ملی (قرآن عجم) بر طاقچه هر کدام باقی بماند. آیات خانه و قرآن به زبانهای مختلف جاری خواهد شد. و اشعار فردوسی را باید در کنار قرآن در خانه ها و مدارس خواند و فهمید. فردوسی در ترجمه بیت کریمه «لاتودرکو الابصار و هو یودرکو الابصار» می گوید.

به بینندگان سازنده
دوتا بیننده مرنجان نبینید”

انتهای پیام