علت نام گذاری سیاه کشیم

در گستره ی سرسبز و تماشایی استان گیلان در نزدیکی تالاب بین المللی انزلی منطقه ای حفاظت شده خودنمایی می کند که به سبب ویژگی های منحصر به فردش از اهمیت زیست محیطی بالایی برخوردار است. این منطقه سیاه کشیم نام دارد؛ پناهگاهی امن برای پرندگان مهاجر و زیستگاهی غنی برای گونه های متنوع گیاهی و جانوری. اما چرا این منطقه را سیاه کشیم نامیده اند؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از گردشگران و علاقه مندان به طبیعت را به خود مشغول می کند. نام گذاری این منطقه ریشه در داستانی محلی و ارتباطی جالب با یکی از پرندگان بومی این ناحیه دارد. در این مقاله ضمن بررسی علت نام گذاری سیاه کشیم به معرفی این منطقه حفاظت شده موقعیت جغرافیایی پوشش گیاهی و جانوری جاذبه های گردشگری و چالش های پیش روی آن خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعاتی جامع و دقیق درباره این نگین سرسبز گیلان است تا با آگاهی کامل از ارزش های زیست محیطی و ظرفیت های گردشگری آن گامی در جهت حفاظت و پاسداری از این میراث طبیعی ارزشمند برداریم.

معرفی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم گوهری پنهان در دل استان گیلان با مساحتی بالغ بر 4000 هکتار در جنوب غربی تالاب انزلی واقع شده است. این منطقه بخشی از شبکه ی ارزشمند تالاب های ساحلی دریای خزر به شمار می رود و به دلیل تنوع زیستی بالا نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه ایفا می کند. سیاه کشیم زیستگاه امنی برای طیف گسترده ای از گونه های گیاهی و جانوری است که بسیاری از آن ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. این منطقه به ویژه برای پرندگان مهاجر از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هر ساله پذیرای هزاران پرنده از مناطق سردسیر شمالی است که برای زمستان گذرانی به این ناحیه مهاجرت می کنند. علاوه بر ارزش های زیست محیطی سیاه کشیم دارای جاذبه های گردشگری فراوانی نیز هست که آن را به مقصدی جذاب برای طبیعت گردان و علاقه مندان به پرنده نگری تبدیل کرده است. با این حال این منطقه با چالش های جدی نیز روبروست که نیازمند توجه و برنامه ریزی دقیق برای حفاظت از آن است.

موقعیت جغرافیایی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

سیاه کشیم در موقعیتی استراتژیک و در مجاورت تالاب انزلی قرار گرفته است. این منطقه از نظر تقسیمات کشوری در محدوده شهرستان های صومعه سرا و تالش واقع شده و دسترسی به آن از طریق جاده های آسفالته امکان پذیر است. موقعیت جغرافیایی خاص سیاه کشیم باعث شده است که این منطقه از آب و هوایی معتدل و مرطوب برخوردار باشد. نزدیکی به دریای خزر و تالاب انزلی رطوبت بالایی را برای این منطقه به ارمغان آورده و شرایط مناسبی را برای رشد و نمو گیاهان و جانوران فراهم کرده است. این منطقه از شمال به خشکی ماه روزه از شرق به تالاب انزلی و رودخانه سیاه درویشان از جنوب به روستاهای لاکسار نرگستان چومثقال گاو کده کلسر اسفند و مزارع شمالی چکوور و از غرب به مزارع ضیابر مازران محله بهمبر و مزارع جنوبی ویشکا محدود می شود. این موقعیت جغرافیایی سیاه کشیم را به یک اکوسیستم منحصربه فرد تبدیل کرده است که نیازمند حفاظت و مراقبت ویژه است.

علت نام گذاری سیاه کشیم

داستان نام گذاری سیاه کشیم ریشه در روایتی محلی و پیوندی ناگسستنی با طبیعت و زندگی مردم این منطقه دارد. سال ها پیش در روزگاری که رفت وآمدها بیشتر از طریق آبراهه ها صورت می گرفت قایقی حامل یک عروس جوان (که در زبان محلی گیشه خوانده می شد) از روستای اسفند به سمت روستای آبکنار در حرکت بود. متاسفانه وزش باد شدید باعث واژگونی قایق شد و عروس نگون بخت در آب های تالاب غرق گردید. این حادثه تلخ تا سال ها در اذهان مردم محلی باقی ماند و به نوعی با هویت این منطقه گره خورد. از طرفی پرنده ای آبزی به نام کشیم نیز در این تالاب زیست می کرد و زمستان ها به این منطقه مهاجرت می نمود. با توجه به شباهت آوایی بین واژه «گیشه» (عروس) و نام پرنده «کشیم» و به منظور گرامیداشت یاد و خاطره آن عروس جوان این منطقه به «سیاه کشیم» نام گذاری شد. این نام نه تنها یادآور یک واقعه غم انگیز است بلکه نمادی از پیوند عمیق انسان و طبیعت در این منطقه نیز به شمار می رود. این نام گذاری تلاشی برای حفظ این منطقه و جلوگیری از تکرار حوادث مشابه در آینده نیز بوده است.

پوشش گیاهی و جانوری

سیاه کشیم به لطف موقعیت جغرافیایی خاص و آب و هوای معتدل و مرطوب از تنوع زیستی چشمگیری برخوردار است. پوشش گیاهی این منطقه ترکیبی از نیزارها گیاهان آبزی و درختان حاشیه ای است که هر کدام نقش مهمی در حفظ اکوسیستم منطقه ایفا می کنند. این تنوع گیاهی بستری مناسب برای زندگی گونه های مختلف جانوری فراهم کرده است. از پستانداران کوچک و بزرگ گرفته تا خزندگان دوزیستان ماهی ها و پرندگان همگی در این منطقه به حیات خود ادامه می دهند. حضور پرندگان مهاجر به ویژه در فصل های پاییز و زمستان جلوه ای خاص به این منطقه می بخشد و آن را به بهشتی برای پرنده نگران تبدیل می کند. در ادامه به بررسی دقیق تر پوشش گیاهی و گونه های جانوری سیاه کشیم خواهیم پرداخت.

پوشش گیاهی سیاه کشیم

پوشش گیاهی سیاه کشیم مجموعه ای متنوع از گیاهان آبزی نیمه آبزی و خشکی زی را شامل می شود که هر کدام نقش مهمی در اکوسیستم این منطقه ایفا می کنند. نیزارها بخش وسیعی از این منطقه را پوشانده اند و زیستگاه مناسبی برای بسیاری از پرندگان و جانوران آبزی فراهم کرده اند. گیاهان آبزی مانند نیلوفر آبی لاله تالابی آزولا و سراتوفیلوم علاوه بر زیبایی بصری نقش مهمی در تصفیه آب و تولید اکسیژن دارند. در حاشیه تالاب ها و رودخانه ها درختان و درختچه هایی مانند توسکا بید صنوبر تاج ریزی و سرخاب کولی به چشم می خورند که به تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش کمک می کنند. تنوع گیاهی سیاه کشیم نه تنها به زیبایی این منطقه افزوده است بلکه نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی و پایداری زیستگاه های آن ایفا می کند. گونه های گیاهی این منطقه شامل نی سه کوله خیز آزولا سیم واش لویی جگن بارهنگ آبی اسپرغان آقطی تراپا لاله تالابی نیلوفر آبی و سراتو فیلوم است.

گونه های جانوری سیاه کشیم

تنوع زیستی سیاه کشیم تنها به پوشش گیاهی محدود نمی شود بلکه در دنیای جانوری نیز این منطقه بسیار غنی و پربار است. پستاندارانی چون شغال روباه گراز سمور آبی و انواع جوندگان در این منطقه به حیات خود ادامه می دهند. خزندگان و دوزیستان نیز از دیگر ساکنان این منطقه هستند که شامل انواع مارها لاک پشت ها و قورباغه ها می شوند. تالاب ها و آبگیرهای سیاه کشیم زیستگاه مناسبی برای انواع ماهی ها مانند کپور و اردک ماهی فراهم کرده اند. اما شاید بتوان گفت که پرندگان مهم ترین و چشمگیرترین بخش از حیات وحش سیاه کشیم را تشکیل می دهند. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی است که در ادامه به معرفی برخی از آن ها خواهیم پرداخت. تنوع جانوری سیاه کشیم نشان دهنده سلامت و پویایی اکوسیستم این منطقه است و حفظ آن نیازمند تلاش و همکاری همه افراد جامعه است.

معرفی پرندگان سیاه کشیم

سیاه کشیم بهشت پرندگان عنوان برازنده ای است که به این منطقه حفاظت شده داده شده است. این منطقه به دلیل وجود تالاب ها و نیزارهای وسیع زیستگاه امنی برای انواع پرندگان مهاجر و بومی فراهم کرده است. هر ساله هزاران پرنده از مناطق سردسیر شمالی به این منطقه مهاجرت می کنند و در طول فصل زمستان جلوه ای خاص به آن می بخشند. از جمله پرندگان شاخص این منطقه می توان به فلامینگو قوهای وحشی انواع اردک ها غازها حواصیل ها لک لک ها پرستوها و سلیم ها اشاره کرد. علاوه بر پرندگان مهاجر گونه های بومی نیز در این منطقه زندگی می کنند که از جمله آن ها می توان به کشیم بزرگ کشیم کوچک چنگر یلوه و انواع پرندگان شکاری اشاره کرد. تنوع پرندگان سیاه کشیم آن را به یکی از بهترین مقاصد پرنده نگری در ایران تبدیل کرده است و هر ساله تعداد زیادی از علاقه مندان به طبیعت و پرندگان را به خود جذب می کند.

سیاه کشیم زیستگاه پرندگان

همانطور که اشاره شد سیاه کشیم به عنوان یکی از مهم ترین زیستگاه های پرندگان در ایران شناخته می شود. این منطقه به دلیل شرایط اقلیمی مناسب وجود منابع غذایی فراوان و امنیت نسبی محیطی ایده آل برای زندگی و تولید مثل پرندگان فراهم کرده است. تنوع گونه های پرندگان در سیاه کشیم بسیار چشمگیر است و شامل پرندگان آبزی کنارآبزی و خشکی زی می شود. پرندگان مهاجر نقش مهمی در اکوسیستم این منطقه ایفا می کنند و با تغذیه از حشرات و لاروها به کنترل جمعیت آن ها کمک می کنند. همچنین فضولات پرندگان به عنوان یک کود طبیعی به غنی سازی خاک و رشد گیاهان کمک می کند. حفاظت از زیستگاه های پرندگان در سیاه کشیم نه تنها به حفظ تنوع زیستی منطقه کمک می کند بلکه نقش مهمی در حفظ سلامت اکوسیستم های مجاور نیز ایفا می کند. برای حفاظت از این پرندگان باید از شکار بی رویه آنها جلوگیری کرد و شرایط مناسب برای تولید مثل آنها را فراهم کرد.

جاذبه های گردشگری منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

سیاه کشیم علاوه بر ارزش های زیست محیطی دارای جاذبه های گردشگری فراوانی نیز هست که آن را به مقصدی جذاب برای طبیعت گردان و علاقه مندان به اکوتوریسم تبدیل کرده است. مناظر طبیعی بکر و دست نخورده تالاب های زیبا نیزارهای وسیع جنگل های حاشیه ای و تنوع گونه های گیاهی و جانوری همگی از جمله جاذبه های این منطقه هستند. اما شاید بتوان گفت که پرنده نگری مهم ترین و محبوب ترین فعالیت گردشگری در سیاه کشیم است. این منطقه به دلیل حضور پرندگان مهاجر و بومی به عنوان یکی از بهترین مقاصد پرنده نگری در ایران شناخته می شود. علاوه بر پرنده نگری فعالیت های دیگری مانند قایق سواری طبیعت گردی کمپینگ پیک نیک و عکاسی نیز در این منطقه امکان پذیر است که در ادامه به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.

پرنده نگری

پرنده نگری فعالیتی لذت بخش و آموزنده است که به علاقه مندان به طبیعت این امکان را می دهد تا از نزدیک با زندگی پرندگان آشنا شوند. سیاه کشیم با تنوع بالای گونه های پرندگان بهشتی برای پرنده نگران محسوب می شود. در این منطقه می توان انواع پرندگان مهاجر و بومی را در زیستگاه های طبیعی خود مشاهده کرد و از زیبایی های آن ها لذت برد. برای پرنده نگری در سیاه کشیم بهتر است از دوربین های دوچشمی و تلسکوپ استفاده شود تا بتوان پرندگان را از فاصله دورتر نیز مشاهده کرد. همچنین داشتن یک راهنمای محلی که با منطقه و گونه های پرندگان آشنا باشد می تواند به بهبود تجربه پرنده نگری کمک کند. فصل های پاییز و زمستان بهترین زمان برای پرنده نگری در سیاه کشیم است زیرا در این زمان تعداد پرندگان مهاجر در منطقه به اوج خود می رسد.

قایق سواری

قایق سواری یکی دیگر از فعالیت های محبوب گردشگری در سیاه کشیم است. تالاب های آرام و زیبای این منطقه فرصت مناسبی را برای قایق سواری و لذت بردن از مناظر طبیعی فراهم کرده اند. می توان با قایق سواری در میان نیزارها و آبراه ها به نقاط دورافتاده تر منطقه دسترسی پیدا کرد و از نزدیک با حیات وحش آن آشنا شد. قایق سواری در سیاه کشیم تجربه ای آرامش بخش و فراموش نشدنی است که به دور از هیاهوی شهر فرصتی برای تجدید قوا و ارتباط با طبیعت را فراهم می کند. برای قایق سواری در این منطقه می توان از قایق های سنتی یا موتوری استفاده کرد. همچنین رعایت نکات ایمنی و استفاده از جلیقه نجات از اهمیت بالایی برخوردار است.

طبیعت گردی

طبیعت گردی فرصتی برای گشت وگذار در طبیعت و لذت بردن از زیبایی های آن است. سیاه کشیم با مناظر طبیعی بکر و دست نخورده مقصدی ایده آل برای طبیعت گردان محسوب می شود. می توان در این منطقه به پیاده روی در میان جنگل ها و نیزارها پرداخت از تماشای پرندگان و جانوران لذت برد و از هوای پاک و سالم تنفس کرد. طبیعت گردی در سیاه کشیم تجربه ای متفاوت و هیجان انگیز است که به دور از دغدغه های روزمره فرصتی برای آرامش و تجدید قوا را فراهم می کند. برای طبیعت گردی در این منطقه بهتر است از کفش های مناسب پیاده روی استفاده شود و لباس های راحت و مناسب فصل پوشیده شود. همچنین به همراه داشتن آب غذا و وسایل ضروری از اهمیت بالایی برخوردار است.

کمپینگ و پیک نیک

کمپینگ و پیک نیک از جمله فعالیت های محبوب گردشگری در فضای باز هستند که به افراد این امکان را می دهند تا در دل طبیعت به استراحت و تفریح بپردازند. سیاه کشیم با داشتن مناظر طبیعی زیبا و آرامش بخش مکانی مناسب برای کمپینگ و پیک نیک است. می توان در این منطقه چادر زد و شب را در کنار آتش سپری کرد از تماشای آسمان پرستاره لذت برد و با صدای طبیعت به خواب رفت. همچنین می توان در طول روز در کنار تالاب ها و رودخانه ها پیک نیک برگزار کرد و از طعم غذاهای محلی لذت برد. برای کمپینگ و پیک نیک در سیاه کشیم باید به نکات ایمنی و بهداشتی توجه کرد و از روشن کردن آتش در مناطق ممنوعه خودداری کرد. همچنین جمع آوری زباله ها و حفظ پاکیزگی محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است.

عکاسی

عکاسی هنری است که به افراد این امکان را می دهد تا لحظات زیبا و خاطره انگیز را ثبت و ماندگار کنند. سیاه کشیم با داشتن مناظر طبیعی چشمگیر و تنوع بالای گونه های گیاهی و جانوری بهشتی برای عکاسان محسوب می شود. می توان در این منطقه از طلوع و غروب خورشید از پرواز پرندگان از گل های وحشی و از سایر جلوه های زیبای طبیعت عکس گرفت. عکاسی در سیاه کشیم فرصتی برای ثبت لحظات ناب و خلق آثار هنری است که می تواند به عنوان یادگاری ارزشمند از این سفر به یادگار بماند. برای عکاسی در این منطقه بهتر است از دوربین های حرفه ای و لنزهای مناسب استفاده شود. همچنین داشتن صبر و حوصله و آشنایی با تکنیک های عکاسی می تواند به بهبود کیفیت عکس ها کمک کند.

چالش های پیش روی منطقه حفاظت شده سیاه کشیم

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم با وجود ارزش های زیست محیطی و ظرفیت های گردشگری فراوان با چالش های جدی نیز روبرو است که می تواند بقای آن را تهدید کند. تخریب زیستگاه ها آلودگی آب و خاک شکار غیرمجاز تغییرات اقلیمی و توسعه ناپایدار از جمله مهم ترین این چالش ها هستند. تخریب زیستگاه ها به دلیل فعالیت های انسانی مانند کشاورزی ساخت وساز و جاده سازی باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش تنوع زیستی منطقه شده است. آلودگی آب و خاک به دلیل ورود فاضلاب های شهری و صنعتی و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی باعث کاهش کیفیت آب و خاک و آسیب به حیات وحش منطقه شده است. شکار غیرمجاز به دلیل عدم آگاهی و فقر جوامع محلی باعث کاهش جمعیت برخی از گونه های جانوری به ویژه پرندگان مهاجر شده است. تغییرات اقلیمی به دلیل افزایش دما و کاهش بارندگی باعث کاهش سطح آب تالاب ها و خشکی نیزارها شده است. توسعه ناپایدار به دلیل عدم برنامه ریزی و نظارت صحیح باعث افزایش فشار بر منابع طبیعی و تخریب محیط زیست منطقه شده است.

چگونه می توان از اکوسیستم سیاه کشیم محافظت کرد؟

حفاظت از اکوسیستم سیاه کشیم نیازمند تلاش و همکاری همه افراد جامعه از جمله دولت سازمان های مردم نهاد جوامع محلی و گردشگران است. برای حفاظت از این اکوسیستم ارزشمند باید اقداماتی در زمینه های مختلف انجام شود. جلوگیری از تخریب زیستگاه ها با محدود کردن فعالیت های کشاورزی و ساخت وساز در حاشیه تالاب ها و رودخانه ها می تواند به حفظ پوشش گیاهی و تنوع زیستی منطقه کمک کند. کاهش آلودگی آب و خاک با تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی و ترویج استفاده از روش های کشاورزی پایدار می تواند به بهبود کیفیت آب و خاک و حفاظت از حیات وحش منطقه کمک کند. مبارزه با شکار غیرمجاز با افزایش آگاهی جوامع محلی و تقویت نظارت و گشت زنی می تواند به کاهش جمعیت برخی از گونه های جانوری کمک کند. سازگاری با تغییرات اقلیمی با مدیریت منابع آب و ترویج استفاده از روش های صرفه جویی در مصرف آب می تواند به حفظ سطح آب تالاب ها و جلوگیری از خشکی نیزارها کمک کند. ترویج گردشگری پایدار با آموزش گردشگران و ایجاد زیرساخت های مناسب می تواند به کاهش فشار بر منابع طبیعی و حفظ محیط زیست منطقه کمک کند.

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم کجاست؟

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم در استان گیلان جنوب غربی تالاب انزلی و در محدوده شهرستان های صومعه سرا و تالش قرار دارد.

منطقه حفاظت شده سیاه کشیم از چه اقلیمی برخوردار است؟

این منطقه دارای اقلیم معتدل و مرطوب است که تحت تأثیر دریای خزر و تالاب انزلی قرار دارد و رطوبت نسبتا بالایی دارد.

چه پرنده هایی در منطقه حفاظت شده سیاه کشیم زیست می کنند؟

فلامینگو قوهای وحشی حواصیل انواع اردک غازها لک لک ها پرستوها و سلیم ها از جمله پرندگانی هستند که در این منطقه زندگی می کنند.

چه فعالیت های مفرحی می توان در سیاه کشیم انجام داد؟

در این منطقه می توانید از فعالیت هایی مانند پرنده نگری قایق سواری طبیعت گردی کمپینگ پیک نیک و عکاسی در طبیعت بکر و زیبا لذت ببرید.