سیلاب افغانستان و لزوم بهره گیری از دیپلماسی آب

به گفته یومیر شینا انصاری در یک یادداشت هفتگی در مورد تلگرام خود گفت: “ورود افغانستان از ایران از طریق دو” کوزه -e -farah “و مسیرهای فراهود مقداری آب برای ورود به بستر خشک در استان سیستان و بلوچستان مانند مجتمع بین المللی تالاب. چیزی راحت گرچه به من اطلاع داده شد که برادران و خواهران افغان در غرب به دلیل جاری شدن سیل دچار مالی و خسارت شده اند.

اما بحث در مورد ایران و مناطق طبیعی رودخانه های هیرند حررود فراهروود و خاشرودود همیشه در چند سال گذشته بوده است. منطقه سیستان ایران در پایین دست این رودخانه ها است و زندگی و توسعه این منطقه تحت تأثیر آب ورودی در خارج از کشور قرار دارد.

اگرچه در دهه های اخیر یک پیمان آب بین ایران و افغانستان وجود داشته است اما توسط رودخانه هیرند در مورد حق ایران امضا شده است اما اجرای این پیمان همیشه مشکل بوده است. از آنجا که نهادهای حاکم افغانستان معمولاً در طول سالها عقاید متفاوتی داشته اند و این امر منجر به حقوق جزئی ایران شده است همانطور که در این پیمان است.

از طرف دیگر نباید از این امر غافل شد که آنچه در این پیمان بیان شده است حق ایران در آب رودخانه برای نوشیدن و کشاورزی است نه حق طبیعت. با توجه به اینکه تالابهای هامون به لیست تالابهای بین المللی در سایت رامسار رسیده اند حقوق زیست محیطی این تالابها چیزی است که جز حق ایران در رودخانه موهای زائد است.

به عبارت دیگر ایران سالانه بیش از 5 میلیون متر مکعب آب از رودخانه هیرند دارد اما این نسبت آب یکی از خواسته های ایران از افغانستان است. تقاضای مهم دیگر تخصیص حقوق زیست محیطی به رودخانه های منتهی به ایران است که مهمترین آنها حقوق زیست محیطی برای مجتمع تالابهای هامون در منطقه سیستان است.

آنچه در دو روز گذشته به مناطق آب در سیستان معرفی شده است سیل هایی بوده است که جزئی از میزان حقوق این پیمان و سهم طبیعی ایران از رودخانه های مشترک با افغانستان نیست. به همین دلیل آب ورودی در این دو روز نمی تواند تعهدی برای افغانستان تلقی شود.

خوشبختانه وزارت امور خارجه در سوال دیپلماسی آب و دکتر حضور فعال دارد اراکچی خودش تخصص ویژه ای دارد. قبل از بازگشت طالبان جمهوری اسلامی ایران مکالمات گسترده ای را در مورد چندین محور از جمله آب با دولت افغانستان آغاز کرده بود که مانع اجرای آن شد. با این حال ما امیدواریم که کشور و هیئت غالب در افغانستان که مبتنی بر نزدیکی و همکاری خوب بین دو کشور است در مورد اعطای حقوق به ایران باشد به طوری که مردم در هر دو طرف مرز با پیشینه عمیق و فرهنگی از آب حق آب بهره مند می شوند.

پایان پیام