سندروم قورباغه آب‌پز صحت ندارد
غزال زیاری: داستان قورباغه و آب جوش، داستانی است که هر یک از ما دست کم یک بار آن را شنیده‌ایم. طبق این داستان، اگر یک قورباغه را مستقیما در یک قابلمه حاوی آب جوش بیندازیم، قورباغه بلافاصله از داخل قابلمه بیرون می‌پرد ولی اگر قورباغه را در قابلمه‌ای با آب خنک قرار داده و با روشن کردن شعله گاز زیر قابلمه، به آرامی آب را گرم کنید، قورباغه متوجه افزایش تدریجی دمای آب نشده و در داخل قابلمه می‌ماند تا اینکه بمیرد.
از این داستان برای نصیحت کردن افراد استفاده می‌شود تا مراقب باشند که به یک موقعیت غیرعادی، بدون درنظر گرفتن خطرات احتمالی عادت نکنند.
اما آیا این داستان واقعیت دارد؟ آیا تا به حال کسی قورباغه‌ای را داخل قابلمه انداخته و به تماشای واکنش‌های قورباغه نشسته است؟ متاسفانه جواب سوال دوم، به نحوی مثبت است.
آزمایش قورباغه و قابلمه
در قرن نوزدهم، چندین دانشمند سعی کردند تا به این سوال عجیب پاسخ دهند. اولین مورد، در حقیقت تلاشی برای یافتن موقعیت روح رمیت (یا روح قورباغه) با مقایسه واکنش‌های قورباغه‌های سالم و قورباغه‌های بی‌مغز نسبت به قرار گرفتن در آب جوش بود. فردریش لئوپولد گولتز، با بریدن نیمکره مغزی چند قورباغه، به قول خودش آنها را با کمی درایت باقی گذاشت. با اندک مغز باقی مانده، این قورباغه‌ها عکس‌العملهایی نشان می‌دادند و وقتی در آب قرار می‌گرفتند شروع به شنا کردن کرده و وقتی آنها را چپه می‌کردند، سعی می‌کردند تا به حالت طبیعی و صاف برگردند.
زمانی که گولتز به شکل تدریجی دمای آب داخل ظرف را بالا برد، زمانی که دمای آب به ۴۲ درجه سانتیگراد رسید، قورباغه‌های سالم سعی کردند تا از آب بیرون بپرند؛ ولی در هرصورت زنده زنده جوشانده شدند؛ چرا که تنظیمات آزمایش به نحوی بود که قورباغه‌ها نمی‌توانستند از آب در حال گرم شدن فرار کنند. قورباغه‌های بدون مغز، در آب باقی ماندند و حرکت کمی داشتند؛ تا اینکه دمای آب به ۵۶ درجه سانتیگراد رسید. در این مرحله بود که آنها شروع به حرکات انقباضی کردند.
علم سراسر پاسخ و واکنش است و جوشاندن قورباغه‌ها تا سرحد مرگ به هر دلیلی هم از این قاعده مستثنی نیست. در آزمایش‌های متفاوت، چندین نفر دیگر سعی کردند تا قورباغه‌ها را با سرعت‌های مختلف بجوشانند و در این آزمایش‌ها درجه‌های مختلفی از دل‌رحمی لحاظ می‌شد.
آزمایش مهربانانه
فرد دیگری به نام هاینزمن، قورباغه‌ها را روی یک سکوی چوب‌پنبه‌ای کوچک قرار داد تا قورباغه‌ها تا حدی در آب فرو رفته ولی بتوانند در صورت نیاز فرار کنند. او متوجه شد که قادر است تا قورباغه‌ها را به آرامی در چندین مرحله تا دمای ۳۷.۵ درجه سانتیگراد گرم کند، بدون آنکه قورباغه‌ها بیرون بپرند.
او دما را بالاتر از این نبرد، چرا که آزمایش‌های افراد قبلی او را متقاعد کرده بود که این دمایی است که قورباغه‌ها قبل از آنکه در دمای جوش بمیرند، فلج می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
برخی دیگر نیز این آزمایش را با قورباغه‌های دیگری انجام دادند و نتایج به دست آمده، با سرعت بالا رفتن دمای آب، متفاوت بود. طبیعتا این به معنای درست بودن این ایده نیست. آزمایش‌ها به شیوه‌های متفاوتی تنظیم می‌شد؛ در برخی، از فرار قورباغه‌ها جلوگیری می‌شد و در برخی دیگر از آزمایش‌ها، دمای آب آنقدر سریع افزایش می‌یافت که قورباغه‌ها نمی‌توانستند تلاش ارزشمندی برای فرار انجام دهند. اما در آزمایش‌های مدرن، موارد مشابهی مشاهده نشده است.
قورباغه‌ها در هر حال برای فرار تلاش می‌کنند
ویکتور هاچینسون، استاد بازنشسته زیست‌شناسی در دانشگاه اوکلاهاما به ویت گیبسون از آزمایشگاه بوم‌شناسی رودخانه ساوانا در دانشگاه جورجیا گفته:«این افسانه کاملا نادرست است. حداکثر حرارتی بحرانی در بسیاری از گونه‌های قورباغه توسط برخی از محققان تعیین و مشخص شده است. در این پروسه، آبی که قورباغه در آن غوطه ور می‌شود، به تدریج و در هر دقیقه یک درجه سانتیگراد گرم می‌شود. با افزایش تدریجی دمای آب، قورباغه برای فرار از آبی که دائما در حال گرم شدن است فعال و فعال‌تر می‌شود و اگر اندازه و دهانه ظرف به نحوی باشد که قورباغه امکان پریدن به بیرون از آن را داشته باشد، قطعا این کار را انجام خواهد داد.
در نتیجه می‌توان با استناد به نتایج این آزمایشات گفت که قورباغه‌ها در هر شرایط و به هرترتیبی برای نجات جانشان تلاش می‌کنند و حتی افزایش تدریجی دمای آب نیز باعث عادت کردن قورباغه به گرم شدن آب و تطبیق او با شرایط نمی‌شود.
منبع: iflscience