دختر هنرمند فتحعلی شاه قاجار – یومیر

به گفته یومیر فوری نیوز نوشت: در تاریخ ایران به ویژه در دوره قاجار نام زنان و هنرمندان تحصیل کرده در زمینه های مختلف فرهنگی و هنری دیده شده است. در همین حال ام سلما قجار معروف به گلیین خنوم دختر فتح علی شاه قهار جایگاه ویژه ای دارد.

او نه تنها به عنوان یک شاهزاده قاجر شناخته می شد بلکه یک خوشنویسی برجسته و یک زن آگاه و آموزش دیده در دادگاه قاجار نیز شناخته شد.

کشیده و خانواده

ام سلما در سال در تهران متولد شد. پدر وی فتح علی شاه قاجار پادشاه دوم سلسله قاجار بود و مادرش زیباهور خنوم از خانواده اشرافی در جورجیا بود. علاوه بر ام سلما زیبهر خنوم دو فرزند دیگر را به فتلی شاه به دنیا آورد: نواب والا محمد علی میرزا داولاتشاه و پسری که در کودکی درگذشت. محمد علی میرزا داولاتشاه با وجود داشتن یک مادر غیرقکار نقش مهمی در تاریخ قاجار ایفا کرد.

ازدواج و فرزندان

ام سلما با پسر عموی خود زین البریدین ​​فرزند حسین قالی خان قاجار ازدواج کرد. نتیجه دو دختر و یک پسر به نام محمد جعفر میرزا بود.

تحصیلات و هنر

از کودکی ام سلما به هنر و دانش علاقه مند بود و در مناطق مختلف هنری از جمله خوشنویسی و روشنایی تحصیل می کرد. او خوشنویسی را به اربابان آقای زین البردین اسفاهانی و حاج علی آقا فرزند محمد علی خان کند الدالله آموخت و در نسخه خطی مهارت بالایی کسب کرد. برخی همچنین بر این باورند که ام سلما در دانشکده خوشنویسی وسال شیرازی پرورش می یابد مدرسه ای که می تواند به عنوان اوج نسخه ایرانی تلقی شود.

گلین خنوم یکی از زنان آگاه و تحصیل کرده از دادگاه قاجار در دادگاه زمان خود محسوب می شد. گفته می شود که بسیاری از شاهزادگان برای دریافت راهنمایی و پاسخ به سؤالات آنها به او مراجعه کرده اند.

آثار هنری

ام سلما مهارت زیادی در خط داشت و آثار مختلفی باقی مانده است. این آثار شامل:

حجمی از قرآن در نسخه خطی برای سال قمری

مجموعه ای نفیس از ادعاهای قرآنی و آیات در قالب خوشنویسی

نسخه دعا از صباح در نسخه خطی برای نسخه خطی به Motamed al -dawlah Farhad Mirza در سال 5

کتاب آل -دا در نسخه خطی مقاله سریع الوان در سال 5 ماه که توسط برادرش محمد تقیب میرزا سفارش داده شده است.

دو نسخه نفیس از آثار از ام سلما “دعای صباح” و “آل -دا” در کتابخانه ملی و موزه حفظ و به نمایش گذاشته شده است. نسخه ترجمه دعای صباح از ام سلما شامل ترجمه این دعا به زبان فارسی است. این ترجمه توسط محمد هادی زاهدی انجام شده است.

در طول دوره قاجار زنان دیگر نیز به تماس با هنر ترافیک روی آوردند. این موارد شامل ضیاء التانا دختر دیگری از فتح علی شاه است. ضیا السالتنا در خط نوشتن مشهور بود و گفته می شود در نسخه خطی خوب بوده است. با این حال در وسط سلما بدون شک یک استثناء در میان این شهزادان و قجار شهدختان است. نسخه مماس از خط قوام وی بالاتر از مرز خوب خوشنویسی است و در آستانه یک استاد قرار دارد. او یکی از پربارترین خوشنویسی است که نسبی است. او همچنین درگیر این نسبیت اجتماعی است. خوشنویسی وی در اقتدار مکاشفه و ادعای گسترده بوده است. اما بر خلاف دیگر خوشنویسی های مشهور او دانشجویان را آموزش نداده است.

استادان ام

ام سلما خط را در حضور یکی از استادان مشهور دوره قوجار آموخت. این قهرمان مشهور زین البریدین اسفاهانی است. معروف اشرف الکیتاب و یکی از دانش آموزان مدرسه احمد نیریزی است. خط نسخه خطی تا قرن یازدهم هنوز به روش قدیمی نوشته شده و با خط سوم مخلوط شده است. اما با تلاش اربابانی مانند میرزا نیریزی در نسخه خطی روش جدیدی به وجود آمد. راهی که توسط خوشنویسی مانند زین البریدین اسفاهانی و روشی که وی توسط دانش آموزان مدرسه خود ادامه داد دنبال شد. ام سلما یکی از این دانش آموزان نسخه خطی را به روشی جدید نوشت.

فقدان اطلاعات دقیق

اطلاعات مربوط به زنان قوجار از جمله ام سلما در منابع تاریخی پراکنده و ناکافی است. در بسیاری از متون حتی نامی برای آنها وجود ندارد و گاهی اوقات از آنها اجتناب و ثبت می شود و آنها را برادر یا پدر خود می نامند. ام سلما از این سردرگمی در امان نبوده است.

نظرات مختلف در مورد تاریخ تولد

محمد علی مسبه نائینی صاحب مدینه الصادب وی را به عنوان متولد 5 سالگی توصیف کرد. هومو همچنین ضیاء اللتانا را با او در نظر گرفت. اما عبدالحسین خان ملک المورخین صاحب مظفاری آل -ماتات المزافاری در مورد مرگ ضیا السالتنا در سال سال ذکر کرد و تولد وی را در سال توصیف کرد.

نسخه های دعا از صباح در مالک

در میان بومیان موجود در کیت املاک و مستغلات دو اثر وجود دارد. هر دو دعای صباح هستند. نسخه 1 و 2 از این موارد جام ترجمه شماره 1 با همکاری کتابخانه ملی و موزه ملک که هم اکنون با همکاری موسسه هنر آثار هنری Razavi استان در دسترس است. دعای صباح که پس از نماز صبح تلاوت می شود دعایی از پیامبر علی است. اولین آدرس که از این دعا می شناسیم به قرن هفتم باز می گردد: کتاب به سید علی ابن بشی. برخی معتقدند تا آن زمان نسخه ای از پیامبر (ص) وجود داشته است.

اما نسخه دوم مجموعه خطی (نسخه شماره 1) اثری است که توسط ام سلما به حاجی فرهاد میرزا موتام الدالله و داستان 5 قمری نوشته شده است. از مقایسه تاریخ کتاب این دو اثر می توان دریافت که نسخه 2 نسخه جدیدتری است. زیرا نسخه 1 در 5 میلادی نوشته شده است.

نسخه ترجمه دعای صباح از ام سلما شامل ترجمه این دعا به زبان فارسی است. این ترجمه توسط محمد هادی زاهدی انجام شد.

پایان پیام