دانشمندی که ساختار DNA را کشف کرد

به گزارش یومیر فرانسیس هاری کامپتون کریک در سال ۱۹۱۶ در انگلستان به دنیا آمد. او یک بیوفیزیکدان بود که در سال 1962 به همراه همکارانش (جیمز واتسون و موریس ویلکینز) جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را برای کشف ساختار مولکولی اسید دئوکسی ریبونوکلئیک (DNA) دریافت کرد.

DNA یک ماده شیمیایی است که در نهایت مسئول عملکردهای زندگی است. به عبارت دیگر DNA نوعی اسید نوکلئیک است که حاوی دستورالعمل های ژنتیکی است که برای عملکرد و رشد بیولوژیکی موجودات و ویروس ها استفاده می شود. نقش اصلی مولکول DNA ذخیره سازی طولانی مدت اطلاعات ژنتیکی و دستوری است.

دستاورد علمی فرانس کریک و همکارانش پایه و اساس علم ژنتیک شد و قطعا یکی از مهم ترین اکتشافات زیست شناسی در قرن بیستم بود.

در طول جنگ جهانی دوم کریک تحصیلات خود را به عنوان فیزیکدان برای توسعه مین های مغناطیسی برای استفاده در جنگ دریایی رها کرد اما دو سال پس از جنگ به زیست شناسی در آزمایشگاه تحقیقاتی در دانشگاه کمبریج بازگشت.

در سال 1949 به دلیل علاقه زیادش به شرکت در مطالعات جدید تعیین ساختار سه بعدی مولکول های بزرگ موجود در موجودات زنده به بخش تحقیقات پزشکی دانشگاهی آزمایشگاه کاوندیش منتقل شد.

در سال 1951 هنگامی که جیمز واتسون زیست شناس آمریکایی به آزمایشگاه مذکور آمد مشخص شد که اسیدهای نوکلئیک مرموز به ویژه DNA نقش اساسی در تعیین ارثی ساختار و عملکرد هر سلول دارند.

جیمز واتسون به کریک اطمینان داد که دانش ساختار سه بعدی DNA نقش وراثت را آشکار خواهد کرد.

در طی این تحقیق مهم موریس ویلکینز با استفاده از پراش اشعه ایکس تحقیقاتی را روی DNA انجام داد و دانشمند دیگری به نام روزالیند فرانکلین از DNA با اشعه ایکس عکس گرفت.

کریک و واتسون با استفاده از تحقیقات ویلکینز و مجموعه عکس های روزالیند فرانکلین توانستند یک مدل مولکولی ایجاد کنند که با خواص فیزیکی و شیمیایی شناخته شده DNA مطابقت داشته باشد.

این مدل از دو مارپیچ قند فسفات در هم آمیخته تشکیل شده است که توسط پایه های مکمل به هم متصل شده اند.

طبق نظریه کریک و واتسون اگر این رشته ها از هم جدا شوند می توان از هر کدام به عنوان الگویی برای تشکیل رشته ای استفاده کرد که دقیقاً مشابه رشته تولید شده توسط رشته خواهر است.

این فرآیند کپی که «تکثیر ژن و کروموزوم» نیز نامیده می شود در سلول های در حال تقسیم دیده می شود.

مدل کریک و واتسون همچنین دنباله ای از بازها را در مولکول DNA نشان می دهد که برای پروتئین های خاص با مکانیسم های سلولی کد می کند. این پروتئین ها وظیفه عملکرد سلول و ساختار خاص (بی نظیر) را بر عهده دارند.

در سال 1961 کریک شواهدی را نشان داد که نشان می داد هر گروه از سه باز یک کدون روی رشته ای از DNA ایجاد می کند که محل یک اسید آمینه خاص بر روی ستون فقرات مولکول پروتئین است.

کدون در واقع سه نوکلئوتید یا توالی DNA است که ماده ژنتیکی در نظر گرفته می شود. اطلاعات رمزگذاری شده در ماده ژنتیکی باید به پروتئین ترجمه شود. این ترجمه توسط ریبوزوم انجام می شود.

کریک همچنین کمک کرد تا مشخص شود کدام کدون در هر یک از 20 اسید آمینه یافت می شود و مسیر سیگنال دهی DNA برای سلول برای ساخت پروتئین را آشکار می کند.

او جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را به همراه واتسون و ویلکینز دقیقاً به دلیل نتایج علمی خود دریافت کرد که امروزه جزو سنگ بنای علم ژنتیک است.

فرانسیس کریک از سال 1977 تا پایان عمر خود استاد بازنشسته مؤسسه سالک بود. سالک موسسه ای در شهر سن دیگو در ایالت کالیفرنیا بود که برای تحقیقات بیولوژیکی تاسیس شد.

کریک در این موسسه تحقیقاتی در زمینه «مبانی عصبی خودآگاهی» انجام داد. کتاب معروف مولکول ها و انسان ها (1966) شامل بحثی عمیق درباره پیامدهای انقلاب در زیست شناسی مولکولی است.

کریک یکی از مؤثرترین افراد در پیشبرد بیولوژی مولکولی در تاریخ علم بود. جالب اینجاست که کریک یک آتئیست بود اما آنتونی فلو فیلسوف مشهوری که در نیمه دوم قرن بیستم در همان سالی که فرانسیس کریک درگذشت نماد بی خدایی فلسفی بود اعلام کرد که مطالعات عمیق ترش در زیست شناسی مولکولی او را متقاعد کرده است که بدون وجود و اراده خالق جهان و زندگی شکل نمی گیرد.

در واقع همان دانشی که کریک ملحد در ترویج آن یعنی ژنتیک و زیست شناسی مولکولی نقش بسزایی داشت باعث شد فیلسوف برجسته ای مانند آنتونی فیلو سرانجام پس از پنجاه سال بیخدایی یک ایماندار شود.

فرانسیس کریک در سال 2004 در سن 88 سالگی در کالیفرنیا درگذشت. او علاوه بر جایزه نوبل مدال کوپلی را نیز در سال 1975 دریافت کرد. جایزه ای که سالانه توسط انجمن سلطنتی لندن به دانشمندان رشته های مختلف علمی اعطا می شود و احتمالاً قدیمی ترین جایزه علمی در جهان است.

در سال 1991 کریک نیز در ایالات متحده “محقوق شایستگی” را دریافت کرد.

* بازنشر مطالب سایر رسانه ها در یومیر به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع مخاطبان است.

انتهای پیام