جنگ و صلح – یومیر
تجربه نشان داده است که برنده کسی که با دقت بیشتری حرکت می کند نه لزوماً در بازی های ژئوپلیتیکی نه لزوماً سریعتر. جنگ یا صلح بین ایران و ایالات متحده و متحدین آن در این بازی مهم سیاسی نیاز به دقت دارد.
به گفته یومیر در یادداشتی بیجان به سؤال “صبر استراتژیک ایران یا سرعت آمریكا” پاسخ داد: در سالهای اخیر صحنه سیاست بین الملل شاهد رویارویی روشنی بین دو رویکرد کاملاً متفاوت با دیپلماسی بوده است. از یک طرف دیپلماسی “سریع” قطبی و رسانه ای با جهت گیری در ایالات متحده از سوی دیگر از سوی دیگر سیاست خارجی کند تدریجی و قابل اعتماد از عمق استراتژیک جمهوری اسلامی است. این دو رویکرد نه تنها نشان دهنده تفاوت در عمل سیاست خارجی است بلکه نمادی از دو فرهنگ سیاسی مختلف در درک قدرت تعامل بین المللی و مدیریت استرس است. رویکرد ترامپ به سیاست خارجی مبتنی بر سرعت عمل تصمیمات فوری و تبلیغات رسانه ای بود. وی با اعتماد به ذهنیت تجاری و انتظارات انتخاباتی سیاست خارجی را به عنوان معامله تصور می کرد. معامله ای که منجر به نتیجه سریع شود و در صورت عدم موفقیت منجر به تهدیدات دیپلماتیک فشار و عایق شود. این منطق در ایران به ویژه در قالب فشار حداکثر ظاهر شد. این استراتژی شامل تحریم های گسترده مالی تهدیدات مداوم نظامی و تلاش برای انزوا دیپلماتیک ایران با هدف جستجوی خواسته های واشنگتن تحت فشار جدی بود. این نوع دیپلماسی علاوه بر اینکه غالباً غیرقابل پیش بینی است باعث ضربات زیادی به نهادهای بین المللی و اعتماد به دیپلماسی چند جانبه شد. برعکس سیاست خارجی ایران به ویژه پس از خروج یک جانبه ایالات متحده از توافق هسته ای با یک منطق آهسته هوشمند و مقاومتی شکل گرفت. برای درک این که به یک رقابت ژئوپلیتیکی طولانی مدت رفته است ایران به جای واکنش های عاطفی یا سطحی به استراتژی های تدریجی و عمیق روی آورد. مقاومت فعال حفظ ظرفیت مذاکره و گسترش عمق استراتژیک در منطقه از جمله محورهای اصلی این سیاست بود. ایران در حال حفظ خطوط ارتباطی با اروپا روسیه و چین و در عین حال تقویت روابط منطقه ای با بازیگران غیر دولتی بود که قادر به جلوگیری از فروپاشی دیپلماتیک و اقتصادی و گسترش فضای مانور خود در فشار حداکثر بود. نقش رهبری در این داستان برجسته و مهم بود. در این دوره آیت الله علی خامنه ای مانع از ورود کشور به یک جنگ کامل و یا کاملاً وابسته به نتایج مذاکره با استفاده از یک رویکرد آگاهانه شد. وی ضمن هشدار در مورد فریب دیپلماتیک غربی و وعده های ناپایدار ایالات متحده وی اقداماتی را برای کاهش اقدامات برای تعهدات برادری انجام داد البته با وجود امکان بازگشت در صورت لزوم. تأکید بر تقویت اقتصاد داخلی و کاهش وابستگی به روابط بین الملل نیز یکی از سیاست های مهمی بود که نقش اساسی در مقاومت داخلی داشت. تجربه سالهای اخیر نشان داده است که برنده در مسابقات بین المللی همیشه همان چیزی نیست که سریعتر حرکت می کند بلکه دقیق تر خردمندتر و طولانی مدت است. این به وضوح در مقاومت ایران و ایالات متحده مشهود بود. در حالی که سیاست ترامپ به دنبال نتیجه گیری سریع بود غالباً بدون انسجام و پایداری سیاست ایران با تمام نقاط ضعف و چالش های خود توانست در برابر فشار قوی مقاومت کند و مانور خود را حفظ کند. با توجه به توسعه فعلی صحنه بین المللی و افول نسبی سیاست های یک جانبه ایالات متحده آینده را می توان به چندین سناریو رساند. اول بازگشت به دیپلماسی چند جانبه در دوره جو بایدن با این حال با تقسیمات ایالات متحده و بین متحدین اروپایی هنوز هم با اصلاحات جدید احیای تیپ را احیا می کند. ثانیا ادامه رویارویی غیرمستقیم بین دو طرف از طریق جنگهای پروکسی بدتر شدن تنش در مناطق حساس مانند دره و ادامه فشار مالی با هدف جلوگیری از درگیری مستقیم. و سوم جهان به سمت قطبش چند منظوره تغییر می کند که فرصتی خارق العاده برای ایران برای گسترش روابط استراتژیک با قدرتهای جدید مانند چین و روسیه است. برای ایران این لحظه تاریخی برای حفظ مقاومت و نگه داشتن درب مذاکرات بدون تسلیم در برابر خواسته های غیرواقعی به دیپلماسی عاقلانه و اجاره ای نیاز دارد. به موازات تقویت وجوه داخلی به ویژه اقتصاد باید در اولویت قرار گیرد تا دیپلماسی ایران با شرایط بین المللی یا چرخه انتخابات ایالات متحده اسیر نشود. همچنین لازم است که مراحل بازدارندگی در منطقه پایان یابد نه برای تحریک جنگ بلکه برای تثبیت تعادل قدرت. سرانجام با استفاده از دیپلماسی عمومی ایران باید بتواند افکار عمومی جهانی رسانه های غربی را آگاه کند.
به طور کلی قرار گرفتن در معرض ایران و ایالات متحده نه تنها یک درگیری نظامی یا ایدئولوژیک است بلکه نمادی از دو منطق کاملاً متفاوت درک دیپلماسی قدرت و روابط بین الملل است. سرعت ثبات سیاست خارجی ترامپ در برابر صبر حسابدار و استراتژیک ایران. تجربه نشان داده است که برنده کسی که با دقت بیشتری حرکت می کند نه لزوماً در بازی های ژئوپلیتیکی نه لزوماً سریعتر. جنگ یا صلح بین ایران و ایالات متحده و متحدین آن در این بازی مهم سیاسی نیاز به دقت دارد.
*تولید مثل سایر رسانه ها و شبکه های اجتماعی تأیید محتوای آن از ISNA نیست و صرفاً برای توجه مخاطب منتشر می شود.
پایان پیام