آلودگی دریای خزر؛ تهدیدی فراتر از نوسانات سطح آب

ابتاب نیوز:

مشکلات و معضلاتی که اهمیت آنها کمتر از نوسانات تعادل نیست اما در برخی موارد بسیار مهمتر و مهمتر است. یکی از مهمترین آنها آلودگی سواحل دریای خزر است که کشورهای اطراف متوجه آن می شوند. آلودگی دریای خزر در سال های اخیر به موضوع مهمی تبدیل شده است. بررسی ها نشان می دهد که استان های مازندران و گیلان به ترتیب رتبه های اول و دوم را به خود اختصاص داده اند زیرا این دو استان بیشترین جمعیت و گردشگر را دارند و از سوی دیگر ورودی فاضلاب شهری صنعتی و کشاورزی نیز افزایش یافته است.

«ترک فضولات» و «تخریب بافت حیوانی» از جمله آسیب ها و عوارضی است که مسافران و گردشگران و تورهای مسافرتی به شهرهای شمالی کشور بر جای می گذارند. کارشناسان علت تبدیل بخشی از سواحل دریای خزر به محل دفن زباله را «نبود قوانین سختگیرانه برای حفاظت از منابع طبیعی» و «رفتار نامناسب مسافران» می دانند.

نقش مسافران در آلودگی محیط زیست به ویژه اماکن گردشگری بسیار پررنگ است اما مهمتر از آن قوانینی است که باید به درستی و به موقع وضع شود تا مردم با علم به اینکه موظف به رعایت آن هستند از محیط زیست محافظت کنند. یکی از بزرگترین مشکلات این است که فرهنگ سازی مناسب برای حفاظت از محیط زیست وجود ندارد.

تعداد زیادی از گردشگرانی که در حال حاضر به سواحل دریای خزر سفر می کنند آموزش های لازم را برای چند مورد از جمله جمع آوری زباله ندیده اند. اگرچه سطح آگاهی عمومی در این زمینه نسبت به یکی دو دهه قبل چندین برابر شده است اما هنوز هم کاستی های اساسی در مقایسه با کشورهای همسایه مانند توریست ها مانند ترکیه کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی کشورهای جنوب شرق آسیا وجود دارد. یکی از بزرگترین مشکلات این است که با «کم کاری» نهادهای متولی مواجه هستیم.

دروازه های مهم اما بی اثر

دریای مازندران با داشتن منابع فراوان از جمله ظرفیت های انرژی گردشگری محیط زیست تجارت و حمل و نقل می تواند نقش ویژه ای در توسعه اقتصاد دریایی کشور داشته باشد. این استان نیز با 478 کیلومتر نوار ساحلی از جمله تالاب ها فرورفتگی ها و رودخانه ها دارای فرصت های فراوانی است.

ارتباط بین دریای خزر و آب های آزاد و گردش اقتصادی ناشی از آن می تواند تأثیر عمده ای بر اقتصاد قفقاز و آسیای مرکزی داشته باشد. با وجود این عدم استفاده از موقعیت ویژه دریایی این استان ساحلی از مزایای اقتصادی ناشی از درآمدهای دریا محروم شده است. دریاها و سواحل ظرفیت زیادی برای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی دارند و می توانند بخش بزرگی از اهداف اقتصادی کشور را محقق کنند.

به طوری که علاوه بر درآمدزایی کسب ارز ایجاد اشتغال تامین نیازهای ساکنان محلی و بسیاری دیگر از شرایط اقتصادی به حفظ و تثبیت ساختار جمعیتی در شهرهای ساحلی نیز کمک می کنند. در حال حاضر مازندران دارای سه بندر فعال در شهرهای نوشهر فریدکنار و امیرآباد است و میزان تخلیه و بارگیری در این بنادر کمتر از 30 درصد است و سهم این بنادر در اقتصاد مناطق و شهرستان های حاشیه ای نیست. بسیار ملموس

طبق آمار ارائه شده بنادر بین 6 تا 10 درصد بر اقتصاد مازندران تاثیر دارند در حالی که این استان بیشترین سهم سواحل را در سواحل خزر و در بین استان های ساحلی دارد. استفاده نکردن از صنایع تبدیلی ساحلی تهیه نکردن سند گردشگری دریایی بین شهرها توجه نکردن به منافع اقتصادی ماهیگیری و فعالیت های آبزیان در حوزه دریای مازندران و انقراض برخی گونه های ارزشمند از جمله مشکلاتی است که این امر با آن مواجه است. قبل از استان

آلاینده های مخرب

هانی مرادیان پژوهشگر حوزه مطالعات دریایی درباره اینکه کدام قسمت از سواحل دریای خزر آلوده ترین است می گوید: اکنون بیشترین توجه محافل علمی و اجرایی کشور معطوف به کاهش سطح آب دریای خزر است. دریای خزر اما واقعیت این است که اهمیت بخش آلودگی دریای خزر بسیار فراتر است کاهش تعادل سطح آن است زیرا کاهش یا افزایش تعادل همیشه در خزر بوده و خواهد بود. تاریخچه دریا به این معنی است که در سال های آینده هم افزایش تعادل و هم کاهش تعادل را تجربه خواهیم کرد زیرا این یک پدیده چرخه ای است و بارها اتفاق افتاده است.

وی ادامه می دهد: اما چیزی که نمی توان نجات داد و به راحتی از کنار آن گذشت آلودگی های مختلفی است که وارد آب های ساحلی خزر می شود که یکی از آنها ورود آلودگی نفتی جمهوری آذربایجان است که وارد آب های آستارا می شود و منطقه ای را آلوده می کند. تقریباً 120 کیلومتر در ساحل به گونه ای که امواج طوفان گاهی باعث نشت مواد جامد ناشی از آلودگی نفتی به صورت گلوله در امتداد ساحل می شوند می تواند تأثیر قابل توجهی بر اکوسیستم های ساحلی داشته باشد.»