چند پیشنهاد برای حفظ و افزایش درختان

به گزارش یومیر سید طه حسین مدنی در یادداشتی که به یومیر داده است اظهار کرد: در کشور ما قوانین زیادی برای حفاظت از جنگل ها و مراتع وضع شده است که آخرین آن در برنامه هفتم تدوین شد که در آن منابع طبیعی کشور سازمان آبخیزداری موظف است حفظ و احیاء و توسعه جنگل ها در چارچوب مدیریت پایدار جنگل و جنگلداری نوین ممنوع و هرگونه بهره برداری از جنگل و برداشت درختان جنگلی ممنوع است.

علیرغم وجود قوانین متعدد برای حفاظت از جنگل ها آنچه در عمل در سال های اخیر اتفاق افتاده آن چیزی نبوده که قانونگذاران انتظار داشتند. به عنوان مثال وسعت جنگل های ایران و ترکیه در اوایل دهه 1330 معادل 18 میلیون هکتار بود اما اکنون وسعت جنگل های ایران به 12 میلیون کاهش یافته و ترکیه جنگل های خود را به 40 میلیون هکتار رسانده است.

بر اساس برآوردها در این 70 سال حدود 7 میلیون هکتار از جنگل های زاگرس و 1.5 میلیون هکتار از جنگل های هیرکانی از بین رفته است و در صورت ادامه این روند تا 50 سال آینده دیگر جنگلی در ایران باقی نخواهد ماند. تخریب هایی که در جنگل های زاگرس عمدتاً به صورت سوزاندن و خشک کردن عمدی برای تهیه ذغال و در جنگل های هیرکانی برای تغییر کاربری و ساخت ویلا و زندگی راحت صورت گرفت.

نکته مهم در مورد نابودی جنگل های ایران این است که ۴۰ درصد آب کشور از جنگل های زاگرس تامین می شود و حدود نیمی از آب مورد نیاز پایتخت و مناطق اطراف آن از جنگل های هیرکانی تامین می شود بنابراین ادامه آن غیرممکن است. . زندگی در ایران بدون وجود جنگل های هیرکانی و زاگرس خیال نیست. علاوه بر این جنگل های هیرکانی ایران قدمتی چند میلیون ساله دارند و این جنگل ها به عنوان قدیمی ترین موجودات زنده روی کره زمین شناخته می شوند. سن برخی از بلوط ها در جنگل های کشور به 600 سال می رسد و از این حیث گونه های بسیار ارزشمندی محسوب می شوند.

آمارهای مربوط به نابودی جنگل ها علاوه بر میزان جنگل کاری ایران نسبت به سایر کشورها حاکی از آن است که ما ایرانی ها جایگاه درختان را در ذهن و روح خود فراموش کرده ایم بنابراین طبق آمار 10000 هکتار جنگل کاری است. هر ساله در ایران انجام می شود در حالی که این رقم در کره 150 هزار هکتار در جنوب و 10 میلیون هکتار در چین است.

وضعیت تخریب جنگل های ایران نشان می دهد که برای حفاظت از جنگل های موجود در وهله اول افزایش سطح سرسبز کشور در مراحل بعدی در کنار قانون و قانون گذاری و اجرای قاطع آن باید تلاش بیشتری شود. بر روی ذهنیت دیدگاه و فرهنگ مردم انجام شود. موضوعی که با وجود پیشینه تاریخی ایرانیان در معنا بخشیدن به درخت امروزه تا حدودی به فراموشی سپرده شده و نیاز به احیاء دارد.

علاوه بر برخورد با جنگل ها در طول سالیان گذشته در شهرهای کشور نیز با درختان ظلم شده است. مثلاً در شهر قم باغ انار سامیه تخریب شده و ساختمان هایی جایگزین آن شده است. کرج در چند سال اخیر از باغ شهر به کلان شهر تبدیل شده و بخش زیادی از باغ ها و فضای سبز آن از بین رفته است. 2000 هکتار از باغات شیراز در کمتر از دو دهه از بین رفته است. باغ های همدان اصفهان و سایر شهرهای کشور وضعیت خوبی ندارند. همه اینها در حالی است که طرح چهارساله کاشت یک میلیارد اصله درخت در کشور از سال گذشته آغاز شده است.

در شرایطی که جنگل های کشور در وضعیت جدی قرار دارد و باغ های شهری در حال نابودی است همراه با اجرای قاطعانه قوانین حفاظتی موجود که بر نقش مردم در فرهنگ سازی و اقدامات لازم برای حفظ و احیای فضاهای سبز تاکید دارد. ضروری است بر حمایت قانونی از نهادهای مردمی تأکید شود.

در این راستا فرهنگ سازی در بهبود وضعیت جنگل های کشور تاثیر بسزایی خواهد داشت. به عنوان مثال در کشور ما مناسبت های فراگیر مربوط به حضور مردم در طبیعت است اما در این سال ها استفاده از این مناسبت های فراگیر برای افزایش سطح جنگل های کشور مغفول مانده و این حضور به یک تهدید تبدیل شده است. از نظر به جا گذاشتن ضایعات یا تخریب منابع طبیعی در حالی که امکان اجرای بخشی از طرح کاشت چهار میلیارد اصله درخت در این مواقع وجود دارد. اثربخشی اجرای این طرح در چنین مواقعی عمیق تر خواهد بود زیرا درختان جوان کاشته شده در جنگل و طبیعت دیگر نیازی به تامین آب توسط مردم نخواهند داشت و احتمال بقای آنها بالاست.

در مناطق شهری اگرچه مانند گذشته امکان کاشت درخت در حیاط خانه ها وجود ندارد اما با توجه به فرهنگ تاریخی و کهن مردم ایران برای کاشت درخت می توان مردم را به کاشت درخت در پیاده روهای کنار ساختمان های مسکونی تشویق کرد. حفظ این درختان بخشی از او هویت درخت دوستی مردم ایران را زنده کرد. این درختان علاوه بر زیبایی بصری در کاهش دمای شهرها در روزهای گرم سال نیز تاثیر خواهند داشت.

برای فرهنگ سازی در راستای حفاظت از جنگل ها و درختان و تمایل بیشتر مردم به کاشت و نگهداری درختان رسانه ها باید در این زمینه انتقاد و فعال تر باشند. اصلاح برخی رفتارها نیاز به کار رسانه ای بیشتری دارد. به عنوان مثال برخی افراد به جای برداشتن درخت و درختکاری زباله های خود را در جنگل ها و منابع طبیعی رها می کنند یا برای روشن کردن آتش به درختان صد ساله آسیب می زنند یا برخی از روستائیان برای ساختن خانه از انواع زغال چوب استفاده می کنند. ارزشمند است در حالی که آسیب این تخریب ها در نهایت به آنها باز خواهد گشت. متاسفانه تبلیغات و فعالیت رسانه ای در این زمینه بسیار ضعیف است و لازم است رسانه ها و حوزه فرهنگی کشور در این زمینه توجه بیشتری داشته باشند.

ساخت فیلم های مرتبط با درختان تأثیر عمیقی در این حوزه خواهد داشت و اگرچه تاکنون آثاری در این زمینه ساخته شده است اما با توجه به شرایط موجود و اهمیت موضوع فعالان سینما باید تولیدات بیشتری در این زمینه داشته باشند. چوب می تواند به طور عینی و عینی وارد زندگی مردم شود.

انتهای پیام