اجلاس ریاض و محاسبات اعراب!
اعراب موازنه قوا بین ایران و اسرائیل را بر برتری یکی بر دیگری ترجیح می دهند و نمی خواهند هیچ یک از این دو قدرت پیروز از این درگیری بیرون بیایند. و اگر این جملات را بگویند در سطح سیاسی هزینه چندانی نمی دهند!
به گزارش یومیر نصرت الله تاجیک دیپلمات بازنشسته و سفیر سابق ایران در اردن در یادداشتی نوشت:
نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب دوشنبه گذشته در ریاض پایتخت عربستان سعودی با حضور مقامات بیش از 50 کشور جهان برگزار شد که مهمترین آنها بشار اسد امیر قطر بود. اردوغان و میقاتی. جدای از جنبه خبری این اجلاس غیبت سران برخی کشورها مانند امارات و سایر استانداران خلیج فارس مصر و دیگر کشورهای قدرتمند اسلامی در آن برجسته بود. شاه بیت توسط آقای سخنان محمد بن سلمان همراه با یک سال سکوت و انفعال عربستان در بیانیه پایانی محکومیت جنایات جنگی اسرائیل در غزه و لبنان و ارتکاب رژیم اشغالگر قدس است. به حاکمیت جمهوری اسلامی ایران احترام بگذارد و به خاک آن حمله نکند! اگرچه نمی خواهیم این عبارت را منفی بدانیم اما نباید آن را زیاد جدی بگیریم و بگوییم انشالله گربه است! این عبارت می تواند بوی بد و معنی داشته باشد!
پس از یک سال شخم زدن غزه و نسل کشی و کشتار 44000 فلسطینی که بیش از نیمی از آنها زن و کودک هستند این اجلاس و سخنان بی سابقه اکنون قابل توجه است و نباید به راحتی از کنار آن گذشت! اگرچه اسرائیل به قطعنامه های سازمان ملل اهمیتی نمی دهد چه برسد به سازمان همکاری اسلامی اما این سوال مهمی است که چرا عربستان سعی دارد اسرائیل را محکوم کند؟! اجلاس بیانیه پایانی و سخنرانی محمد بن سلمان درباره ایران از منظر بین المللی قابل بررسی است. این چشم انداز مثبت و امیدوارکننده است و هدف آن ارسال پیامی به قدرت های بین المللی برای جلوگیری از جنگ بین اسرائیل و ایران است که بر تحقق اهداف بلندپروازانه پروژه چشم انداز 2030 تأثیر می گذارد. البته وقوع جنگ در منطقه و توقف صادرات نفت به دلیل بسته شدن تنگه هرمز نه تنها اقتصاد عربستان را فلج کرده و به روند توسعه در این کشور آسیب وارد می کند بلکه کشورهایی مانند چین و اروپا را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. . چین با بیش از 100 میلیارد دلار تجارت با عربستان سعودی بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی است در حالی که بیش از 30 میلیارد دلار در پروژه چشم انداز 2030 سرمایه گذاری کرده است. اما جنبه های منفی نیز دارد:
1- با اتخاذ مواضع تاکتیکی حمایت رسمی از ایران اعراب از هزینه های استراتژیک رویارویی نظامی در منطقه اجتناب می کنند و به خود اطمینان می دهند که اقدامات ایران در پاسخ به اسرائیل متوجه آنها نخواهد شد. وقتی تحولات منطقه را مرور می کنیم نمی توان از نگاه کلان پس از 7 اکتبر 2023 اجتناب کرد. اعراب از تضعیف گروه های مقاومت فلسطین بدشان نمی آید اما تنها در صورتی که پیامدهای آن محدود باشد.
2- کشورهای عربی از نزدیک می بینند که اسرائیل در حال گسترش اقتدار نظامی خود در منطقه است نه گام به گام بلکه دو گام در یک زمان برای جلوگیری از فروپاشی حیثیت و هژمونی امنیتی خود و در صورت ضربه بزرگ به آن. ایران توازن قوا یک منطقه را به نفع خود تغییر دهید. در این صورت اعراب به ویژه عربستان با مشکل امنیتی جدیدی در منطقه مواجه خواهند شد.
3- اعراب موازنه قوای ایران و اسرائیل را بر برتری یکی بر دیگری ترجیح می دهند و نمی خواهند هیچ یک از این دو قدرت پیروز از این درگیری بیرون بیایند. و اگر این جملات را بگویند در سطح سیاسی هزینه چندانی نمی دهند!
4- اعراب می دانند که سیاست دوجانبه آمریکا در قبال ایران و زدن سر مار در تهران و از بین بردن قدرت های استراتژیک ایران یعنی. توانمندی های موشکی و هسته ای و گروه های مقاومت به اسراییل برون سپاری شده اند به شرطی که هزینه های آمریکا افزایش پیدا نکند که در عین حال با آن موافق است اما شما نمی خواهید عقب بمانید.
5- کشورهای عربی در مرز جنوبی خلیج فارس از هرگونه درگیری بزرگ در منطقه بیمناک هستند و نمی خواهند برنامه های توسعه آنها قربانی بی ثباتی و جنگ بزرگ در منطقه شود و این گونه رفتارها به اقدامات آسیب وارد می کند. نگرش ها و سیاست های اسرائیل و تضعیف موقعیت این رژیم در روابط. منطقه ای نیست اما پیامی است به آمریکا که کنترل اوضاع را از دست ندهد!
6- اعراب می دانند یا تحلیل می کنند که با افزایش احتمال درگیری بین ایران و اسرائیل به دلیل اقدامات این کشور در لبنان بهتر است به ایران نزدیک شده و از گزند اقدامات و واکنش های تهاجمی ایران در برابر هرگونه اقدام نظامی خودداری شود. اگرچه این گونه تحرکات دیپلماتیک عربستان در رأس کشورهای عربی که قبل از تشدید تقابل ایران و اسرائیل آغاز شده چندان مهم و بازدارنده نیست و بیشتر نمایشی برای افکار عمومی است اما به دلیل پیچیده و التهاب منطقه و انتخاب ترامپ را نباید به راحتی نادیده گرفت
7- این پیامی به ترامپ است که عربستان سعودی و دیگر متحدان آمریکا در منطقه آمادگی خنثی کردن روندهای سیاسی و دیپلماتیک دو سال اخیر در منطقه را که منجر به عادی سازی روابط ایران و عربستان سعودی شد ندارند. در نتیجه سیاست های او و به ویژه حمایت صددرصدی او از اسرائیل آنها بار دیگر وارد رقابت و دشمنی با ایران می شوند بهای آن را می پردازند و از مسیر تعیین شده توسعه خود منحرف می شوند. و این یکی از پارادوکس های ترامپ در منطقه است که بعداً به آن خواهم پرداخت.
انتهای پیام