جامعیت طرح ایران در قره‌باغ

در این شرایط ، جمهوری اسلامی ایران همچنین تصمیم گرفت طرح دیگری ارائه دهد و راه حل دیپلماتیک مناقشه قره باغ را پیشنهاد دهد. اگرچه این طرح هنوز منتشر نشده و جزئیات آن در دسترس نیست ، اما طبق برنامه کلی ایران و همچنین بیانیه ها

سید عباس عراقچی ، معاون وزیر امور خارجه در امور خارجه ، تصریح می کند که طرح ایران متفاوت از برنامه های شکست خورده در کشورهای دیگر است و مبتنی بر اصولی است که در نهایت ممکن است به موفقیت این طرح منجر شود. دلیل تفاوت طرح ایران توجه به خواسته های آذربایجان و ارمنستان و تأکید بر حقوق ملت آذربایجان و شهروندان منطقه قره باغ بود.

درمورد مسئله آذربایجان ، جمهوری اسلامی ایران اساساً مخالف اشغال سرزمینها و نقض تمامیت ارضی ملتهای مستقل است و بنابراین در پیشنهاد خود تأکید کرده است که از دیدگاه ایران ، هر راه حلی باید تمامیت ارضی آذربایجان را تضمین کند. ایران خواستار تخلیه 7 شهر آذربایجان تحت اشغال ارمنستان شده است و علی رغم آزادسازی برخی از شهرها توسط آذربایجان ، این موضوع مورد تأکید قرار گرفته است تا سرزمینهای مورد مناقشه در آینده به محل درگیری نظامی تبدیل نشود. از طرف دیگر ، نگرانی هایی در مورد سرنوشت مردم منطقه قره باغ وجود داشت که در طرح ایران به آنها پرداخته شد. اکثریت مردم قره باغ ارمنی هستند و خواستار حق تعیین سرنوشت خود هستند ، بنابراین جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد کرده است که آذربایجان ضمن حفظ تمامیت ارضی خود ، به حق تعیین سرنوشت مردم این منطقه و خواسته های قومی آنها در مناطق احترام بگذارد. به عنوان زبان و فرهنگ و رسانه ها پاسخ می دهند. به عبارت دیگر ، اختیارات جمهوری خودمختار تحت حاکمیت ملی آذربایجان باید به مردم آن منطقه منتقل شود. در همین حال ، بحثی درباره ارمنستان وجود دارد که باید تأکید شود طرف قانونی دخالت دولت ارمنستان در درگیری قره باغ عرب نیست.

این یک اختلاف داخلی در آذربایجان بود ، جایی که قره باغ کوهستانی به عنوان بخشی از خاک کشور خواستار استقلال بود و امکان حل مسئله از طریق گفتگوهای داخلی وجود داشت ، اما ارمنستان با مداخله خود موضوع را پیچیده کرد و 7 شهر را که نیاز به الحاق داشتند ، اشغال کرد. این منطقه بخشی از ارمنستان یا استقلال منطقه قره باغ از آذربایجان شد.

در طرح ایران تأکید زیادی برای پایان دادن به اشغال این مناطق وجود دارد و بنابراین ، پس از مذاکرات اولیه نخست وزیر ارمنستان و رئیس جمهور برای استقبال از طرح ایران ، دیدیم مقامات ارمنستان درباره حمایت ارمنستان از مینسک صحبت می کنند برنامه گروهی با این حال ، با توجه به مفاد برنامه گروه مینسک ، می توان گفت که گام مثبتی برای حل منازعات برداشته شده است. موفقیت پروژه ایران به دستاوردهای آذربایجان و ارمنستان بستگی دارد. آذربایجان تاکنون واکنش مثبتی به این طرح نشان داده است ، اما ارمنستان به دلیل امتناع مداوم خود از تخلیه شهرهای اشغالی قره باغ ، هنوز موضع مشخصی اتخاذ نکرده است و باید برای ترغیب این کشور تلاش های جدی صورت گیرد.

جمهوری اسلامی ایران با تجربه هشت سال جنگ تحمیلی و مذاکره در جریان رویارویی نظامی با عراق ، آگاه است که تا زمانی که خاک یک کشور توسط کشور دیگر اشغال شود ، حق دفاع از تمامیت ارضی خود را دارد. تمام برنامه های گروه مینسک ، شورای امنیت ، ایران و روسیه بر اساس این اصل بوده است ، اما دلیل عدم دستیابی به این برنامه ها به دلیل عدم وجود سازوکار اجرایی است. سازمان ملل و شورای امنیت علیرغم قدرت اجرایی خود ، به دلیل حمایت برخی از اعضای ارمنستان از اجرای آن خودداری کرده اند و گروه مینسک توجه کافی به توضیح مکانیزم اجرایی نداشته است. هرچند منطقی است ، اما از ایران و روسیه پشتیبانی کافی نشده است. هر برنامه ای باید مبتنی بر عدالت باشد و فقط برنامه های مبتنی بر عدالت می توانند در مسیر صلح موثر باشند. به همین دلیل گفته می شود که طرح ایران پایدار است و می تواند موثر باشد.

* منتشر شده در روزنامه اعتماد. ۱۱ آبان ۱۳۹۹