تابش اولین نور بر تلسکوپ رصدخانه ملی ایران ثبت شد

پس از 5 سال آزمایش و فراز و نشیب؛

گام نهایی در مرحله مونتاژ زیر مجموعه های تلسکوپ و تکمیل پروژه از رصدخانه ملی ایران با ثبت اولین نور از تلسکوپ 3.4 متری این رصدخانه برداشته شد.

پروژه رصدخانه ملی ایران که در قله گرگش در شهرستان کامو استان کاشان واقع شده است در پژوهشکده دانش بنیان متکی بر دانش و فناوری و با حمایت وزارت علوم اجرا شد. ، پژوهش و فناوری، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و سازمان برنامه و بودجه. . این طرح گامی مهم در توسعه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری‌های مرتبط با آن در بخش‌های اپتیک، مکانیک و کنترل محسوب می‌شود.

بر اساس اعلام رصدخانه ملی ایران، “اولین نور” آغاز مجموعه ای از فعالیت ها با هدف شناخت رفتار اپتیکی، هدایتی و مکانیکی تلسکوپ و اندازه گیری ویژگی های اصلی تلسکوپ از جمله ابعاد نقطه نور در فوکوس و قابلیت کنترل آن مانند هدف گیری و ردیابی تلسکوپ و عملکرد اپتیک فعال است.

این فرآیند با انجام تنظیمات نهایی تلسکوپ و مونتاژ نرم افزار منجر به بهره برداری علمی از تلسکوپ می شود.

داده‌های اسلاید اول نشان می‌دهد که در ابتدای فرآیند، تلسکوپ کیفیت تصویر 0.8 ثانیه قوسی را ارائه می‌کند که مطابق با میانگین دید نجومی سایت رصدخانه Wolf در کانون اصلی و در میدان دید 2 دقیقه قوسی است. تصویر برخورد سیستم کهکشانی Arp 282 در فاصله 320 میلیون سال نوری برای تشخیص اولین نور از یک جرم فرا کهکشانی توانایی های فنی این تلسکوپ را در اولین شب رصد فنی نشان می دهد.

اولین اسلایدهای این تلسکوپ ادغام اپتیک، مکانیک، سخت افزار و نرم افزار کنترل را در پیکربندی متشکل از ده ها هزار قطعه مکانیکی و الکترونیکی نشان می دهد. در حال حاضر، این تلسکوپ اجرام آسمانی را با دقتی بهتر از یک ثانیه قوسی (در زمان نوردهی 10 دقیقه) تشخیص می دهد که بسیار بهتر از مقدار مشخص شده در اسناد طراحی است. علاوه بر این، سیستم اپتیک فعال به طور بهینه توانایی حذف انحرافات نوری را با تغییر شکل آینه اولیه و حرکت آینه ثانویه نشان داده است.

به گزارش آنا، طرح اولیه احداث رصدخانه ملی ایران برای اولین بار در سال 1377 مطرح و به عنوان یکی از دو طرح بزرگ تحقیقاتی در شورای علمی پژوهشی مطرح و تصویب شد و در سال 1378 مرحله اجرای آن انجام شد. مکان یابی در قالب طرح تحقیقاتی دانشگاه آغاز شد.

پروژه رصدخانه ملی ایران از سال 1380 با آغاز مطالعات مکان یابی آغاز شد، رصدخانه ملی ایران با فراز و نشیب های زیادی مواجه شد و به دلیل کمبود بودجه در دولت نهم و به دستور هر چهار سال یک بار تعطیل شد. مدیر عامل انقلاب، فعالیت برای تکمیل آن دوباره از سر گرفته شده است.

این طرح ملی از سال 1387 در مرحله طراحی قرار گرفت و پس از اتمام موفقیت آمیز طرح تفصیلی، در سال 1395 وارد فاز ساخت شد و با وجود مشکلات مالی، اجرای آن ادامه یافت و با وجود همه گیر شدن ویروس کووید 19، ساخت و نصب اتاق تلسکوپ در سال 1399 و نصب سازه تلسکوپ در خرداد 1400 به پایان رسید.

ساخت و بهره برداری از سیستم لایه بندی پیچیده در سال 1401 تکمیل شد تا شیشه صیقلی را به آینه تبدیل کند. این سیستم بزرگترین سیستم لایه بندی در شرایط خلاء بالا است. با انتقال و نصب آینه های اولیه و ثانویه تلسکوپ، مهم ترین و حساس ترین مرحله اجرایی این پروژه به پایان رسید تا تلسکوپ در اکتبر 1401 بر اساس برنامه ریزی قبلی، نورپردازی شود.

تلسکوپ اصلی رصدخانه ملی ایران تلسکوپ نوری با قطر آینه اصلی 340 سانتی متر (وزن 4000 کیلوگرم) و آینه فرعی 60 سانتی متر است. این ترکیب در سال های اخیر برای اکثر تلسکوپ های متوسط ​​تا خیلی بزرگ استفاده شده است. این تلسکوپ از آخرین فناوری ها برای کنترل حرکت محورها و همچنین کنترل آینه های اولیه و ثانویه استفاده می کند. وزن ساختار تلسکوپ حدود 90 تن است.

امسال روکش آسفالت جاده اختصاصی رصدخانه ملی ایران به طول 11.5 کیلومتر و همچنین خط انتقال برق و فیبر نوری به قله 3600 متری گرگاش انجام شد.
رصدخانه ملی ایران یک پروژه بنیادی یا ابرپروژه علمی برای ایران امروز است. این رصدخانه نه تنها پاسخگوی نیازهای دانشجویان و پژوهشگران ایرانی در زمینه نجوم بوده و طیف وسیعی از داده های رصدی مناسب برای نیازهای پژوهشی را فراهم می کند، بلکه امکان مشارکت در پروژه های بین المللی را نیز فراهم می کند.

در مفهوم این پروژه علمی همین بس که هیچ یک از رصدخانه های موجود در کشور رصد حرفه ای را در اختیار منجمان و کسانی که می خواهند با تلسکوپ های عملیاتی کار کنند و روش های تجزیه و تحلیل داده ها و سایر علوم مرتبط را بیاموزند، ارائه نمی کنند. آنها باید به کشورهایی بروند که به دلیل وجود رصدخانه قوی این امکانات را در اختیار آنها قرار می دهند.

پروژه ساخت رصدخانه ملی ایران در پژوهشگاه دانش بنیان در حال انجام است و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همزمان از آن حمایت مالی می کند.

انتهای پیام/