با این وجود ، در عرصه داخلی اولویت های مختلفی برای دولت وجود دارد که یادگاری از مشکلات ساختاری کشور طی چند دهه است و از جمله آنها می تواند مواردی مانند مدیریت اقتصاد ، مبارزه با فقر ، تبعیض و بی عدالتی ، کنترل اپیدمی کرونا باشد. و توسعه واکسیناسیون ، توسعه فرهنگی ، آزادی های سیاسی و اجتماعی ، رفع تبعیض جنسیتی ، ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی و مواردی از این قبیل ذکر شد. با این وجود ، به دلیل شرایط خاص منطقه ای و بین المللی کشور ، رویکرد سیاست خارجی دولت جدید نیز بسیار مهم است.
در حال حاضر ، ایران با یک دولت جدید در ایالات متحده در صحنه بین الملل روبرو است ، که تلاش می کند برجام را احیا کند ، در حالی که تلاش می کند فشارها و تحریم های ریاست جمهوری ما در دوران ریاست جمهوری ما را ادامه دهد و به گروه کشورهای باقی مانده در این کشور توافق نامه بین المللی. از سوی دیگر ، در عرصه منطقه ای ، تنش و اختلاف نظر با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ، حضور رژیم صهیونیستی در منطقه و گشودن روابط دیپلماتیک با برخی کشورهای عربی و خروج آمریکا از افغانستان و احتمال زنده شدن دوباره طالبان عمده ترین چالش های سیاست خارجی هستند که در حال حاضر در ایران شکل می دهند.
اگرچه روند بازگشت ایالات متحده به شورای امنیت سازمان ملل و لغو تحریم ها طبق گفته مقامات دیپلماتیک کشورمان در مراحل پایانی است و به احتمال زیاد پرونده در دولت دوازدهم به پایان می رسد ، اما داستان همکاری با آمریکا دولت و کشورهای اروپایی عملکرد مستقیمی را نشان داده اند. این توافق به معنای پایان جنگ و سنگسار از سوی دیگر نیست و بنابراین دولت سیزدهم احتمالاً با برخی از جنبه های این پرونده روبرو خواهد شد و باید سعی کند از نظر قانونی و سیاسی آمادگی مقابله با آن را داشته باشد. از طرف دیگر تعامل با روسیه و چین و استفاده از اختلافات بین آنها و ایالات متحده برای پیشبرد منافع ملی از دیگر اولویت های این کشور در عرصه بین الملل خواهد بود.
در عرصه منطقه ای ، اولویت دولت جدید باید حل اختلافات با دولت های عرب و مسلمان در خلیج فارس باشد. دولت دوازدهم با ارائه “برنامه صلح هرمز” و ارسال چندین پیام دوستانه و ایجاد امنیت ، تلاش کرد تا نگرش خصمانه دولت های منطقه را تغییر داده و آنها را به سمت تشکیل یک سیستم امنیتی درون گرا و بدون دخالت قدرت های خارجی سوق دهد. روسیه اقدامات مشابهی را برای ارائه طرحی به شورای امنیت انجام داده است. اما وابستگی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ایالات متحده و البته گشودن اسرائیل به این منطقه استراتژیک تاکنون موفقیت تلاش ها در این زمینه را مختل کرده است. بنابراین ، قدم سیزدهم در دولت سیزدهم باید تلاش برای حذف عوامل و موانع اساسی برای بهبود روابط بین ایران و کشورهای عربی در خلیج فارس باشد.
مذاکره با دولت افغانستان و طالبان و تلاش برای هدایت آنها به یک دولت چند حزبی که در آن همه گروه های قومی و سیاسی دارای سهم متناسبی باشند و بتوانند به سمت توافق در مورد امنیت و ثبات در افغانستان پیش روند از دیگر اولویت های مهم است. دولت در سیاست منطقه ای است. بدون شک اگر سناریوی سقوط دولت رسمی و شکل گیری جنگ و ناآرامی یا سناریوی حاکمیت مطلق طالبان در افغانستان پس از خروج کامل نیروهای آمریکایی رخ دهد ، تهدیدهای جدی امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد می شود . دیپلمات ها و شهروندان ایرانی مقیم افغانستان و همچنین موج فزاینده مهاجران افغان به ایران از جمله آنها خواهد بود.
در نتیجه ، دولت منتخب ایران باید به دنبال طراحی و تدوین نقشه راهی برای رفع چالش ها و تهدیدهای بین المللی و منطقه ای با رویکرد فرا فرقه ای و به دور از گروه ها و درگیری های سیاسی و داخلی باشد که به بیشتر منافع ملی آسیب می رساند. و آماده برخورد با آنها باشید. از سوی دیگر ، روش حذف ، نادیده گرفتن تلاشها و نتایج چارچوب سیاست خارجی در دولت قبلی (دوازدهم) و تلاش برای رد و جابجایی نیروها ، از جمله نقایص اساسی است که انتظار نمی رود در دولت سیزدهم و در عوض اصل مربوط به شایسته سالاری. تخصص و تعهد فردی برای خدمت به کشور ، حفاظت از منافع و امنیت ملی.
* استاد دانشگاه